Năm 2023 khép lại với nhiều biến động nhưng cũng mở ra cánh cửa rộng mở cho thị trường tiền mã hóa 2024 phát triển hơn nữa. Trong bài viết này, Coin68 sẽ tổng hợp một số xu hướng, chủ đề nổi bật nên được chú ý trong năm nay nhé.
Các chủ đề crypto nổi bật năm 2024
Mở đầu
Năm âm lịch 2023 đã khép lại với mức tăng trưởng hơn 140% vốn hoá toàn thị trường, tiếp nối đà này các nhà đầu tư crypto đã được ăn hai cái tết bởi sự tăng trưởng mạnh mẽ của toàn thị trường ngay những ngày đầu năm Giáp Thìn 2024.
Năm 2023 vừa rồi thị trường cryptocurrency còn đạt được một cột mốc vô cùng quan trọng khác là sự phê duyệt Bitcoin Spot ETF từ Uỷ ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ. Sự kiện này đã đưa Bitcoin từ một loại tài sản “hoang dã” trở thành chính thống. Không quá lời khi nói Bitcoin Spot ETF đã đưa cryptocurrency sang một trang sử mới.
Cánh cửa DeFi và TradFi đã khai mở, đây cũng là lúc các giải pháp dự án cần chứng minh nhiều hơn nữa giá trị để thu hút dòng tiền. Quả thực chưa từng có thị trường nào mà tốc độ vận động lại nhanh như crypto. Một công nghệ vừa mới ra mắt tuần trước đến tuần sau có thể đã cũ hoặc bị thay thế bằng một bản cập nhật tân tiến hơn. “Open Source” là văn hoá tuyệt vời nhất giúp blockchain đạt được điều này.
Không lan man thêm nữa về những thứ tốt đẹp của blockchain, trong phần tiếp theo dưới đây chúng ta sẽ điểm danh các chủ đề nổi bật nên được chú ý trong năm 2024.
Bitcoin Ecosystem
Kể từ sau sự ra đời của giao thức Ordinals hay nói đúng hơn là từ sau bản cập nhật Segwit và Taproot hệ sinh thái Bitcoin đã có những bước chuyển mình đáng chú ý. Từ một blockchain thuần giao dịch, Bitcoin đang dần phát triển thành một mạng lưới linh hoạt.
Sự bùng nổ của hai làn sóng Inscription hồi đầu và cuối năm 2023 đã tạo đà cho những phát kiến độc đáo trên hệ sinh thái Bitcoin. Tiếp nối làn sóng này, các chủ đề liên quan tới Bitcoin Ecosystem vẫn sẽ là những chủ đề thu hút sự quan tâm, đặc biệt hơn khi mà dòng vốn từ các quỹ đầu tư Phương Đông vẫn liên tục chảy vào mảng này.
Bên cạnh Ordinals Collection, BRC20, ARC20 vốn đã quen thuộc với cộng đồng, những chủ đề mới nổi nên dành sự chú ý là:
- Bitcoin Modular: Là nhóm các giải pháp mở rộng mạng lưới Bitcoin theo hướng modular blockchain. Theo đó phần thực thi sẽ được tách riêng ra để thực hiện trên lớp mở rộng (thường là tương thích với EVM), Bitcoin sẽ đóng vai trò là lớp cung cấp sức mạnh bảo mật. Không nhắc tới những cái tên cũ như Stacks hay Lightning Network, các dự án mới nổi bật bao gồm: SatoshiVM, Rollux, U Protocol, B2 Network, Spiderchain, Citrea, Merlin Chain.
- Bitcoin Staking & Security Solution: Đây là nhóm các giải pháp staking và cung cấp bảo mật dựa trên Bitcoin. Dự án nổi bật: Babylon, Nubit, BounceBit.
- Bitcoin DeFi: Các giải pháp làm về DeFi dựa trên Bitcoin. Dự án nổi bật: BitSmiley, BSSB.
- Khác: BitMap, Quantum Cats, Runes.
Bitcoin là mạng lưới có vốn hoá lớn nhất thị trường hiện nay nhưng lại chưa được mở khoá thanh khoản on-chain, dòng vốn bất động này đang rất mong muốn có nơi để khai thác lợi nhuận an toàn, vì vậy các giải pháp tạo yield cho Bitcoin holder sẽ nhận được nhiều sự chú ý. Nếu một giải pháp chứng minh được tính hiệu quả và an toàn khả năng cao nó sẽ bùng nổ mạnh mẽ.
Các giải pháp mở rộng mạng lưới
Mở rộng mạng lưới là đích đến không thể chối cãi của blockchain. Để ngành công nghiệp này tiếp tục phát triển và phục vụ cho số đông thì tốc độ, chi phí và trải nghiệm người dùng là điều chắc chắn phải được cải thiện.
Trilemma hay bộ ba bất khả thi luôn là thứ ám ảnh những nhà phát triển. Tính phi tập trung - Tính bảo mật - Tính mở rộng, một mạng lưới muốn tối ưu một cái bắt buộc phải hy sinh một trong hai cái còn lại.
Suốt dọc 15 năm phát triển của blockchain hiện đại, nhiều giải pháp đã được đưa ra nhưng ở thời điểm hiện tại dường như chưa có giải pháp nào có câu trả lời hoàn hảo cho vấn đề này.
Hai cái tên nổi bật nhất mình muốn đề cập trong phần này là: Modular Blockchain và Parallel Execution.
Khái niệm Modular Blockchain chắc hẳn không còn xa lạ sau đợt tăng trưởng mạnh mẽ của Celestia và hàng loạt dự án đình đám ra mắt gần đây như Manta, AltLayer, Dymesion. Phân tách công việc thành nhiều phần để các blockchain khác nhau đảm nhiệm theo thế mạnh giúp mạng lưới tăng tốc toàn diện, nhưng đổi lại niềm tin người dùng cần đặt vào nhiều nơi hơn.
Phân loại modular blockchain
Mình đã có giải thích chi tiết về modular blockchain cùng các dự án tiềm năng trong bài viết Toàn cảnh hệ sinh thái Modular Blockchain, các bạn có thể đọc lại để thêm thông tin.
Dự án nổi bật: AltLayer, Dymension, Eclipse, LayerN, EigenDA, Berachain, Sovereign, Fuel.
Giải pháp mở rộng đáng chú ý tiếp theo là Parallel Execution. Khác với modular blockchain, parallel blockchain vẫn là một blockchain nguyên khối nhưng các công việc bên trong của nó được thực thi một cách song song. Cụ thể hơn, thay vì xử lý các giao dịch được yêu cầu một cách tuần tự (1 ➔ 2 ➔ 3) thì parallel blockchain xử lý cả ba giao dịch (1, 2, 3) cùng lúc (nếu chúng đạt điều kiện). Tốc độ được tăng lên gấp nhiều lần là điều rõ ràng, nhưng hướng đi này yêu cầu độ chính xác trong việc phân loại các giao dịch có liên quan tới nhau.
Parallel Execution trong blockchain
Gần đây các cuộc thảo luận về Parallel EVM đang được diễn ra hết sức sôi nổi, về cơ bản nó cũng là giải pháp mở rộng theo hướng thực thi song song, nhưng các máy ảo được thiết kế tương thích với Ethereum giúp các ứng dụng EVM dễ dàng triển khai. Đây cũng là từ khoá mà bạn nên dành sự quan tâm trong năm 2024.
Dự án nổi bật: Sei Network, Monad, Neon.
Modular trên Ethereum, Parallel EVM, Bitcoin Layer 2 EVM, có thể thấy rằng Ethereum đang là đích đến cuối cùng của mọi giải pháp. Tương lai gần của cơ sở hạ tầng dường như chủ yếu là sự cạnh tranh của Bitcoin, Ethereum, Solana và Cosmos.
Các tiêu chuẩn kết hợp NFT và Fungible Token
Đầu năm âm lịch 2024 vừa rồi thị trường đã không cho các degen-er một giây phút nghỉ ngơi nào. Ngay những ngày đầu tiên của kỳ nghỉ lễ nhà đầu tư đã phải chứng kiến cú tăng sốc của dự án Pandora. Giá PANDORA token tăng 100 lần trong chưa đầy một tuần, kéo theo đó là hàng loạt dự án ăn theo tăng trưởng từ hàng chục tới hàng trăm lần khiến các nhà đầu tư không thể ngồi yên.
Sự điên cuồng này đến từ ERC-404, một tiêu chuẩn token mới trên mạng lưới Ethereum. ERC-404 là sự kết hợp giữa ERC-20 và ERC-721, nó tạo mối liên kết giữa fungible token và non-fungible token (NFT) giúp người dùng giao dịch NFT như token thông thường.
Chưa dừng lại ở đó, chỉ vài ngày sau hàng loạt tiêu chuẩn nâng cấp cho ERC-404 được ra mắt như ERC-404+, ERC-1111, DN-404 làm cho mạng lưới Ethereum trở nên sôi động những ngày đầu năm.
Vấn đề thanh khoản luôn là một rào cản đối với những nhà đầu tư “hệ NFT”. Theo lẽ thông thường để bán ra một NFT người dùng cần list nó trên các nft marketplace và chờ đợi cho tới khi có người mua, hoặc nhận offer của người dùng khác nếu có. Điều này làm mất khả năng chủ động khi cần thanh khoản.
Xuất phát từ insight này của người dùng, ERC-404 mang đến sự thanh khoản tức thì cho NFT, các NFT được neo với một số lượng fungible token cụ thể, khi người dùng muốn bán nhanh họ chỉ đơn giản là xả thẳng fungible token trên AMM. Còn khi cần giao dịch các NFT quý hiếm họ vẫn có thể list chúng trên các marketplace như thông thường.
Không chỉ là vấn đề thanh khoản, ERC-404 còn mở ra nhiều ngữ cảnh DeFi khác cho NFT tương tự token thông thường. Mặc dù chi phí giao dịch đang là vấn đề nổi cộm của ERC-404, nhưng chúng ta mới chỉ đang ở những ngày đầu tiên của tiêu chuẩn mới này, các điểm yếu sẽ dần được khắc phục trong quá trình phát triển.
Bên cạnh ERC-721, ERC-1155, ERC-6551 thì ERC-404 là một tiêu chuẩn NFT có tính đột phá nhiều khả năng sẽ được ứng dụng mạnh mẽ trong tương lai gần. Mỗi tiêu chuẩn đều có những ưu việt riêng và luôn có chỗ đứng tuỳ theo mục tiêu dự án.
Dự án nổi bật: Pandora, DeFrogs, Scattering.
LSDFi
LSDFi đã có một hành trình phát triển tương đối dài, có lẽ đã qua rồi thời tăng trưởng thần tốc của các liquid staking protocol. Nhiều phân nhánh nhỏ hơn bên trong đã được hình thành như Lending, CDP, Yield Trading nhưng nổi bật hơn cả phải kể đến nhóm Restaking.
Khái niệm Restaking được phát kiến bởi dự án đi đầu EigenLayer, tái staking các LST một lần nữa để mang tới giải pháp bảo mật mạng lưới, đồng thời tiếp tục mở rộng thêm một lớp DeFi bên trên nó. EigenLayer đang không chỉ đóng vai trò là restaking protocol mà đang vươn mình trở thành một nền tảng cơ sở hạ tầng cho toàn bộ hệ sinh thái DeFi dựa trên liquid restaking token.
Dự án nổi bật: EigenLayer, AltLayer, Puffer Finance, Pendle Finance, Vector Reserve.
GameFi
GameFi chưa bao giờ là chủ đề nhàm chán trong thị trường cryptocurrency. Bởi lẽ vốn dĩ GameFi đã gắn liền với giải trí, vừa chơi game vừa đầu tư luôn mang lại cho người chơi cảm giác phấn khích.
GameFi ở thời điểm hiện tại có thể mô tả như này: “Vừa chơi vừa sợ, vừa thích vừa run”. Bởi lẽ những kỷ niệm không mấy tốt đẹp mùa tăng trưởng 2021 luôn khiến nhà đầu tư dè chừng.
Mặc dù đã có nhiều cải tiến trong mô hình kinh tế và các yếu tố liên quan tới trải nghiệm chứ không chỉ là click-to-earn nhưng giới game thủ truyền thống vẫn chưa mấy mặn mà.
Trên quan điểm cá nhân mình nghĩ rằng GameFi vẫn sẽ là một xu hướng nên dành sự quan tâm nhưng cần nghiên cứu kỹ lưỡng từng dự án. Bên cạnh một mô hình kinh tế bền vững, yếu tố lối chơi, đồ hoạ và cộng đồng cũng quan trọng không kém. Đặc biệt nó nên được phát triển bởi những đội ngũ có kinh nghiệm trong thị trường game truyền thống, như vậy khả năng thu hút người dùng mới sẽ tốt hơn so với những game chỉ tìm kiếm nhà đầu cơ.
Pixels là tựa game đang nhận được sự quan tâm gần đây
Bên cạnh đó, bạn có thể tìm hiểu thêm về fully on-chain game, một mảnh ghép mới khá tiềm năng trong GameFi. Cùng với sự phát triển của các thiết bị đầu cuối như Apple Vision Pro sẽ là chất xúc tác các dự án Metaverse/VR phát triển.
- Đọc thêm: Blockchain và tương lai ngành game
SocialFi
SocialFi là một chủ đề mình dành nhiều kỳ vọng trong thời gian trước đây, nhưng dường như điều khiến mình luôn đắn đo đang dần đúng.
Những lợi ích SocialFi mang lại là quá rõ ràng, tuy nhiên để vẽ ra một mô hình giúp SocialFi bùng nổ lại tương đối khó khăn. Không như GameFi hay DeFi, các dự án dễ dàng dẫn dắt người dùng vào một mê cung lợi nhuận để tiền in ra tiền, từ đó thu hút sự fomo và dòng tiền.
Nhưng ở SocialFi cho đến hiện tại mình chưa thấy bất kỳ mô hình nào làm được điều đó. Việc chỉ dựa vào hiệu ứng đường giá để thu hút dòng tiền sẽ không mang lại sự bùng nổ bằng một flywheel đậm chất ponzi. Hoặc có lẽ, thời của ponzinomic trong thị trường crypto đã qua, bây giờ các dự án cần đi lên bằng real yield.
Chúng ta cần tiếp tục quan sát để đưa ra các nhận định chính xác hơn.
Dự án nổi bật: Farcaster, Lens, Open Campus, ENS.
Tokenization
Từ sau sự kiện phê duyệt Bitcoin Spot ETF ranh giới giữa hai thị trường DeFi và TradFi càng được kéo lại gần nhau hơn. Nếu như Spot ETF giúp đưa tài sản on-chain ra đời thực thì Tokenization lại đưa tài sản từ đời thực lên on-chain.
Mặc dù vẫn còn đó nhiều thách thức về mặt niềm tin, pháp lý nhưng mảnh ghép RWA vẫn đang chứng tỏ được tính ứng dụng của nó. Tính từ đầu năm 2023 TVL của RWA đã tăng 8.3 lần từ 750 triệu lên 6.28 tỷ USD.
TVL của mảng RWA. Nguồn DefiLlama ngày 18/01/2024
Hai nhóm sản phẩm nổi trội nhất trong mảng RWA là US Treasury (token hoá tài sản kho bạc Mỹ) và Private Credit (tín dụng tư nhân). Cùng với sự gia nhập của ngày càng nhiều tên tuổi lớn ở thị trường tài chính truyền thống, Tokenization hay RWA sẽ là một trong những chủ đề không nên bỏ qua ở thời điểm sắp tới.
Dự án nổi bật: Ondo Finance, Franklin Templeton, Mountain Protocol, Centrifuge, Goldfinch, BackedFi, Credix.
Airdrop
Cộng đồng crypto vẫn đùa nhau rằng “Airdrop là vua của mọi nghề”, câu nói này lại càng “chân lý” mỗi khi các dự án lớn phát airdrop.
Quay trở lại những năm 2020, Uniswap đã airdrop 400 token miễn phí cho người dùng sớm tương đương 16.000 USD ở đỉnh. Aptos, Arbitrum, Optimism cũng airdrop cho người dùng từ vài trăm tới vài nghìn đô.
Airdrop là chiến lược thu hút người dùng khá phổ biến trong thị trường crypto, nó giúp người dùng mới trải nghiệm, đưa ra các đóng góp cải tiến sản phẩm. Nhưng có lẽ vì phần thưởng quá hấp dẫn này đã dẫn đến sự “nhiệt tình quá mức” từ cả hai phía. Người dùng thì cố gắng tạo thật nhiều tài khoản để mong nhận về nhiều phần thưởng. Nhà phát triển thì cố tình mập mờ và tạo ra các chương trình điểm thưởng hoặc tương tự để thu hút.
Hệ quả của câu chuyện này đang bắt đầu không mấy tốt đẹp, ngân sách phân bổ cho airdrop của dự án là không đổi nhưng số lượng người tham gia thì nhiều, họ bắt buộc phải nâng cao các tiêu chí. Trong khi người dùng bỏ ra nhiều công sức để cày kéo nhưng kết quả lại không được như mong đợi. Những cuộc tranh cãi về airdrop giữa người dùng và dự án vẫn đang liên tiếp xảy ra.
Nhìn chung, airdrop vẫn sẽ là một chủ đề nóng trong năm 2024 này, nhưng có lẽ những người tham gia cần thay đổi cách thức thực hiện để phù hợp với tình hình cạnh tranh thực tế.
Các dự án tiềm năng airdrop năm 2024: LayerZero, zkSync, Linea, Wormhole, EigenLayer, Blast, FriendTech.
Khác
Ngoài ra một số chủ đề khác như AI, DePIN, Solana Ecosystem cũng đều là các chủ đề có động lực tăng trưởng.
DePIN được các tổ chức dành nhiều sự quan tâm, đặc biệt là Coinbase, trong bản báo cáo dự phóng thị trường 2024 họ đã hết lời ca ngợi cho chủ đề này.
Hệ sinh thái Solana đã có sự trở lại đầy ấn tượng giai đoạn cuối năm 2023. Kể từ sau sự sụp đổ trong sự kiện FTX, Solana đã sụt giảm 97% giá trị vốn hoá, nhưng chỉ mất 2 tháng vốn hoá của Solana đã quay trở lại mốc 51 tỷ USD tương đương 60% so với cột mốc ATH, trở thành một trong những đồng coin có sức tăng trưởng ấn tượng nhất nhóm large cap năm 2023. Cùng với đó là sự tạo điều kiện cho “trăm hoa đua nở” trong hệ sinh thái từ DeFi, Oracle đến Meme.
Mặc dù chưa có nhiều sự kết nối giữa AI và Blockchain, các dự án vẫn chủ yếu sử dụng hệ thống Centralized AI để xử lý một phần công việc, chứ để thực sự khởi chạy một Full Decentralized AI ở thời điểm hiện tại là điều quá khó khăn.
Tuy nhiên thị trường crypto của chúng ta đậm chất đầu cơ và fomo nên dòng tiền ngắn trung hạn sẽ chảy theo sự chú ý nhiều hơn là công nghệ. Vì vậy miễn là bạn đủ minh mẫn, đừng quá để bị phụ thuộc vào một yếu tố nào đó mà đánh mất đi cơ hội.
Lời kết
Trên đây là toàn bộ các chủ đề nổi bật của thị trường crypto năm 2024 mà đội ngũ Coin68 chọn lọc được. Như bạn cũng thấy thị trường cryptocurrency của chúng ta đã phát triển rất rộng so với trước đây, có quá nhiều chủ đề và xu hướng tốt, nếu không đủ nguồn lực bao quát hết tốt nhất bạn nên lựa chọn ra một vài chủ đề phù hợp với bản thân để đào sâu, như vậy bạn có thể theo sát và xây dựng nhiều niềm tin hơn.
Miễn trừ trách nhiệm: Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên đầu tư, Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn.
Kudō
Tham gia thảo luận về những vấn đề NÓNG HỔI nhất của thị trường DeFi tại nhóm chat Fomo Sapiens cùng các admin Coin68 nhé!!!
