Quý thứ hai của năm 2023 vừa kết thúc với rất nhiều diễn biến quan trọng trong thị trường crypto toàn cầu. Các cuộc đàn áp pháp lý ở phương Tây, trái ngược hoàn toàn với khung quy định thân thiện ở phương Đông. FUD khắp mặt trận mà tin tốt cũng không ít. Hơn nữa, giá Bitcoin vừa lập đỉnh cao nhất năm 2023, mang đến cho chúng ta một quý đầy biến động.
Tổng hợp những sự kiện nổi bật trong quý 2/2023
Tháng 4
Ethereum nâng cấp Shanghai
Tiếp tục một nâng cấp quan trọng trong lộ trình phát triển của Ethereum. Bản nâng cấp Shanghai (hay còn được gọi là Shapella) đã được triển khai thành công tại epoch 194.048, vào lúc 05:27 AM ngày 13/04 (giờ Việt Nam), đúng như lịch trình đã ấn định từ trước.
Một trong những đề xuất quan trọng là EIP-4895, giúp mở khóa lượng ETH "khủng" đã staking phục vụ cho Ethereum 2.0 thuộc The Merge.
Tính đến thời điểm viết bài, đã có hơn 3,5 triệu ETH được rút khỏi chain, tuy nhiên số ETH staking thì cao hơn nhiều lần với 23,5 triệu ETH.
Ngoài ra, các dữ liệu từ Beaconchain và Nansen đều cho thấy số lượng ETH rút ra thấp hơn so với lượng nạp vào ở cùng thời điểm. Chẳng hạn như trong 24 giờ qua, có đến 29.200 ETH staking vào chain nhưng chỉ có 3.700 ETH rút ra.
Nguồn: Beaconcha.in
Nguồn: Nansen
Qua đó có thể thấy nhu cầu staking ETH tăng mạnh, cũng thể hiện niềm tin của người dùng với dự án này. Dẫn đến hệ quả là số lượng ETH trên các sàn giao dịch chạm đáy thấp nhất kể từ 2016.
Liquid Staking Derivatives (LSD) bùng nổ
Cùng với đó, các nền tảng liquid staking cũng có những cập nhật tương ứng để tương thích với Shanghai, mở khóa staking cho người dùng chẳng hạn như Lido V2.
Kể từ sau Shanghai, các nền tảng cung cấp hình thức staking linh hoạt, hay gọi chung là Liquid Staking Derivatives (LSD), bắt đầu chiếm sóng thị trường. Như Coin68 tường thuật, LSD đã là một "narratives" đáng chú ý hồi quý 1 và lại càng hot hơn trong quý 2 vừa qua.
Mô hình hoạt động của Lido Finance - cũng là mô hình điển hình của LSD
Theo DefiLlama, LSD là phân mảng chiếm giữ TVL cao nhất hiện nay với hơn 20 tỷ USD. Trong khi đứng thứ 2 là mảng DEX với 15,4 tỷ USD.
Cũng theo TVL, các dự án top đầu mảng lần lượt là Lido, Coinbase Wrapped Staked ETH, Rocket Pool, Frax và Binance Staked ETH.
Nguồn: DefiLlama
Làn sóng memecoin
Bất ngờ lớn nhất trong tháng 4 có lẽ là sự trỗi dậy mạnh mẽ của các memecoin. Trong khi bối cảnh chung của thị trường vẫn chưa có nhiều biến động, các dự án memecoin xuất hiện chỉ với vài ngày tuổi đã giúp nhiều người xxx tài khoản nhanh chóng.
Hai dự án dẫn đầu trend khi đó là Pepe the Frog (PEPE) và ArbDoge (AIDOGE). Nhưng sau rốt, PEPE là đồng "thành công" nhất trong mùa này khi lọt top 100 đồng coin vốn hóa lớn nhất và niêm yết trên sàn Binance.
Tuy nhiên, mảnh đất memecoin "gem" thì ít mà scam, rug pull thì nhiều. Trường hợp người dùng đổi đời sau 1 đêm chỉ là số ít trong số nhiều người bị mất tiền.
Một số trường hợp lừa đảo ghi nhận được gồm Math Lady Coin (MATH), WallStreetBets (WSB) hay một địa chỉ ví là "nhà sáng lập" của hơn 100 memecoin trong 2 tháng.
SUI mainnet, mở bán token và hàng loạt drama
Là đối trọng với Aptos, SUI được kỳ vọng sẽ có đợt airdrop khủng tương tự như APT hồi quý 1. Nhưng dự án lại lựa chọn một đường đi khác là không airdrop token mà mở bán launchpad trên các sàn OKX, Bybit và Kucoin và sau đó là Binance Launchpool.
Dù cộng đồng không mấy "vui vẻ" với nước đi này, cùng với nhiều rắc rối kỹ thuật khi mở bán, thì cuối cùng SUI cũng triển khai mainnet, đồng loạt list sàn và giá cán mốc 2 USD vào đầu tháng 5.
Tuy nhiên, các dự án trên Sui bị đánh giá là chất lượng "nghèo nàn". Đầu tháng 6, sàn DEX Suiswap đột ngột huỷ IDO vì lo ngại cộng đồng “chụp mũ" có chất lượng tệ hại. Để rồi giá token dự án sau khi list sàn thậm chí đã chia nhiều lần so với mức giá IDO kỳ vọng trước đó. Mới đây, Sui còn bị cáo buộc "bán chui" token thưởng staking có được từ lượng SUI bị khóa trên Binance.
Tháng 5
Cơn sốt BRC-20 ập vào thị trường
Nối tiếp trend Bitcoin NFT hồi quý 1, các token BRC-20 tiếp tục bùng nổ trong tháng 4 và 5. Token BRC-20 suýt “cán đổ” cột mốc 1 tỷ USD vốn hóa, thậm chí làm Binance hai lần đóng cổng rút Bitcoin và đẩy phí giao dịch tăng cao.
Không chỉ giới hạn ở mạng Bitcoin, trào lưu phát triển các dạng token tương tự cũng xuất hiện ở các chain Proof-of-Work (PoW) như Litecoin, Dogecoin.
Hơn nữa, các nền tảng giao dịch, ví, NFT marketplace trong tháng 5 bắt đầu hỗ trợ mạng Bitcoin, chứng tỏ số lượng người dùng của hệ này là con số không thể bỏ qua.
Tuy vậy, làn sóng này đã cho thấy dấu hiệu thoái trào. Vào cuối tháng 6, BRC-20 có vẻ như đã hạ nhiệt, ít nhận được sự chú ý và chỉ còn những người thật sự am hiểu mới ở lại.
Mối lo DGC - Genesis
Cuộc "khủng hoảng thanh khoản" 2022 vẫn kéo dài sang tận 2023 với "ông kẹ" Digital Currency Group (DCG). Từ đầu tháng 5 cộng đồng bắt đầu lo lắng về việc DCG có khoản nợ cần phải trả cho Genesis.
Nhưng với tình hình khó khăn của mình, DCG làm cách nào trả nợ và việc đó sẽ ảnh hưởng đến thị trường ra sao.
Dù đã lên tiếng cam kết sẽ trả nợ và đang tìm cách huy động vốn, DCG - Genesis hiện tại vẫn là quả bom nổ chậm trên đầu thị trường.
Tình hình nợ công Mỹ
Thị trường tài chính thế giới "nín thở" chờ thông báo nợ công Mỹ khi cột mốc 01/06 ngày càng đến gần. Và tiền mã hóa cũng không nằm ngoài chuyển động chung.
Những ngày cuối tháng 5 thị trường dường như bị "bóp nghẹt", mức dao động ít ỏi, cộng đồng ngày đêm theo dõi diễn biến ở chính trường Mỹ. Tình hình càng cam go hơn khi Tổng thống Biden muốn tăng thuế crypto để ứng phó với khủng hoảng nợ công và chỉ trích "nhà đầu tư crypto" làm ảnh hưởng đến chính sách.
Đồng hồ tích tắc điểm để rồi "thở phào" nhẹ nhõm khi Nhà Trắng và Hạ viện Mỹ đạt được thỏa thuận về trần nợ, xóa tan rủi ro trước một cuộc vỡ nợ lịch sử.
Tin đồn đội ngũ Multichain bị bắt
Tối ngày 24/05, mạng xã hội Twitter xôn xao thông tin đội ngũ Multichain tại Trung Quốc đã bị giới chức bắt giữ. Song song đó, nhiều dấu hiện on-chain cho thấy những dịch chuyển đáng ngờ liên quan đến token MULTI.
Đến sáng 25, Multichain xác nhận một số cổng chuyển tiền cross-chain cđang không hoạt động vì "lý do bất khả kháng", với thời gian khắc phục là chưa rõ.
Cầu nối Multichain (trước đây là Anyswap) vốn là một trong những bridge được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Nhưng với những động thái mập mờ không rõ, người dùng bắt đầu quay lưng với dự án.
Binance ngừng hỗ trợ một số token liên quan và mãi đến tối 31/05 đội ngũ mới tuyên bố vẫn chưa thể liên lạc với CEO. Việc này cũng là ảnh hưởng đến sàn Gate.io và một số dự án khác.
Tháng 6
Hong Kong mở cửa
01/06/2023 đánh dấu ngày Hong Kong "mở cửa" với tiền mã hóa, cho phép nhà đầu tư cá nhân giao dịch crypto và có nhiều chính sách thúc đẩy thị trường.
Được xem là "cánh cổng" kết nối dòng tiền lớn từ Trung Quốc, Hong Kong mang đến hi vọng mới cho thị trường đang thiếu hụt động lực.
Tính đến nay giới chức Hong Kong chưa hề làm cộng đồng thất vọng. Từ chủ động mời gọi Coinbase đến thúc giục các ngân hàng lớn nhanh mở tài khoản cho sàn crypto. Doanh nghiệp địa phương cũng vô cùng hoan nghênh chính sách mới với ngân hàng HSBC làm tiên phong.
Pháp lý Mỹ tiếp tục bóp nghẹt ngành crypto
Giữ vững thái độ từ quý 1, sang quý này SEC tiếp tục có những động thái đàn áp ngành crypto, với tiêu điểm là 2 đơn kiện Binance và Coinbase. Cùng với đó là tuyên bố hàng loạt token là chứng khoán, đẩy giá các đồng bị "điểm mặt" giảm sâu.
Những tổ chức crypto bị giới chức Mỹ nhắm đến từ cuối tháng 12/2022 đến nay
Danh sách 52 token bị SEC tuyên bố là chứng khoán
Để so sánh, có thể thấy SEC gay gắt với Binance hơn là Coinbase. Trong khi chỉ cáo buộc Coinbase mở bán chứng khoán chưa đăng ký, SEC lại kiện cả Binance và CEO CZ với nhiều tội danh hơn, trong đó có cáo buộc trộn lẫn 12 tỷ USD tiền khách hàng.
Hệ quả nhãn tiền này chính là việc nhiều tổ chức crypto lần lượt rút lui khỏi xứ sở cờ hoa, kể cả những dự án vốn dĩ được ươm mầm và phát triển ở thị trường này bấy lâu. Có thể kể đến như Gemini, Coinbase, hay Crypto.com, Animoca Brands.
Nếu có ở lại thì hoặc là thu hẹp quy mô hoạt động crypto như Jane Street, Jump Crypto hay buộc phải hủy niêm yết như Robinhood.
Phố Wall và crypto
Và bất ngờ chưa! Một mặt giới chức đàn áp, một mặt hàng loạt tổ chức lớn nộp đơn đăng ký Bitcoin ETF. Cộng đồng dần nhận ra cuộc chơi đã dần chuyển hướng sang các tổ chức tài chính truyền thống, với sự chuẩn bị đầy đủ cả về tài chính lẫn pháp lý.
- BlackRock nộp hồ sơ đăng ký quỹ Bitcoin ETF;
- Ngân hàng Deutsche Bank nộp đơn đăng ký dịch vụ lưu ký crypto;
- Sàn giao dịch crypto EDX Markets của 3 ông lớn Phố Wall ra mắt;
- WisdomTree tiếp bước đăng ký Bitcoin ETF;
- Invesco nộp lại đơn đăng ký Bitcoin ETF;
- Valkyrie tái đăng ký Bitcoin ETF;
- Fidelity được đồn đoán chuẩn bị nộp đơn lập ETF Bitcoin;
- ARK Investment sửa đổi đăng ký ETF Bitcoin.
Tuy vậy, trong diễn biến mới nhất, SEC tuyên bố đã trả hồ sơ các đề xuất trên vì chưa cung cấp đủ thông tin như cơ quan này yêu cầu. Song, các tổ chức có thể chuẩn bị lại và tái nộp hồ sơ.
Binance gặp khó khăn toàn cầu
"Vận hạn" của Binance chưa hề có dấu hiệu dừng lại. Không chỉ bị SEC và CFTC Mỹ kiện, sàn giao dịch của ông chủ CZ tiếp tục vướng rắc rối trên khắp thế giới.
Sàn đã tuyên bố rút lui khỏi Anh Quốc, Hà Lan, Síp và Áo. Đồng thời điểm, cơ quan giám sát thị trường của Bỉ đã ra lệnh cho Binance ngừng cung cấp dịch vụ tiền mã hóa trong nước và còn có tin đồn cho rằng Pháp đang điều tra Binance tội danh rửa tiền nghiêm trọng. Mới đây, sàn còn gặp sóng gió ở Brazil.
Đối tác ngân hàng EUR ngừng hỗ trợ sàn sau ngày 25/09.
Dù liên tục nhấn mạnh mình luôn muốn tuân thủ pháp lý ở từng quốc gia, nhưng mô hình hoạt động của Binance là cái gai trong mắt của giới chức quản lý. Việc SEC "làm căng" càng đổ thêm dầu vào lửa, làm các quốc gia khác gia tăng áp lực lên sàn.
Do Kwon bị Montenegro tuyên án 4 tháng tù
Do Kwon cuối cùng đã bị tòa án Montenegro tuyên 4 tháng tù vì dùng hộ chiếu giả. Nhưng tính cả thời gian tạm giam kể từ ngày 23/03, do đó hạn tù của Kwon sẽ kết thúc vào ngày 23/07.
Đến lúc đó thì khả năng cao Montenegro sẽ chuyển sang cân nhắc yêu cầu dẫn độ Do Kwon về Mỹ hoặc Hàn Quốc, tiếp tục "hầu tòa" với những cáo buộc liên quan đến sự sụp đổ của hệ sinh thái LUNA-UST hồi tháng 05/2022.
Tháng 5 vừa qua cũng là tròn 1 năm kể từ sự kiện đầy đau thương đó.
Khối lượng giao dịch trên các sàn CEX giảm mạnh
Volume trên các sàn CEX suy giảm rõ nét trong quý 2.
Biến động trung bình volume giao dịch các sàn CEX được TheBlock thống kê
Các nhà phân tích nhận định sự sụt giảm hoạt động trên CEX diễn ra đồng thời điểm các market maker lớn trên thị trường là Jump Trading và Jane Street cắt giảm hoạt động vì áp lực pháp lý tại Mỹ.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khiến nhu cầu giao dịch không còn cao như trước là việc thị trường chững lại trong quý 2 sau ba tháng đầu năm tăng trưởng nóng, cũng như quyết định ngừng miễn phí giao dịch Bitcoin của Binance. Tâm lý “Sell in May and Go away” cũng khiến không ít nhà đầu ngại giao dịch trong khoảng thời gian này để chờ cơ hội tốt hơn.
Ngoài ra, thị phần Binance giảm về mức thấp nhất kể từ khi FTX sụp đổ. Miếng bánh của Binance nhờ đây được chia sẻ bởi các sàn OKX, Bybit,...
Jane
