Solana (SOL) là gì? Blockchain được xem là “Ethereum Killer” giờ ra sao?

Solana là blockchain Layer 1 sử dụng kết hợp 2 cơ chế đồng thuận Proof of History và Proof of Stake để mang lại khả năng giải quyết hàng nghìn giao dịch mỗi giây với phí giao dịch thấp. Vậy dự án này có gì đặc biệt, các bạn hãy cùng Coin68 tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé! 

Solana (SOL) là gì? Blockchain được xem là “Ethereum Killer” giờ ra sao?

Solana là gì?

Solana là mạng blockchain Layer 1 sử dụng kết hợp 2 cơ chế đồng thuận Proof of History và Proof of Stake. Solana là blockchain web-scale đầu tiên trên thế giới hướng đến mass adoption (áp dụng rộng rãi) cho nhiều trường hợp sử dụng như thanh toán, NFT, gaming,...

Solana là gì?

Solana được xây dựng từ năm 2017 và chính thức ra mắt vào năm 2020 với tham vọng giải quyết được blockchain trilemma (bộ ba bất khả thi của blockchain) - một vấn đề nhức nhối mà Bitcoin hay Ethereum gặp phải lúc bấy giờ. Solana triển khai đồng thời 2 cơ chế đồng thuận Proof of History, Proof of Stake để tăng khả năng mở rộng và tốc độ xử lý giao dịch lên đến 65.000 TPS với mức phí chỉ với 0,00025 USD. Từ đây, Solana được xem là một blockchain hiệu suất cao có khả năng thay thế Ethereum trong tương lai và được cộng đồng crypto nhìn nhận là 1 “Ethereum Killer” thế hệ mới.

Gần đây, Solana đã nhận được rất nhiều sự chú ý từ các nhà đầu tư khi các dự án memecoin trên mạng blockchain này có sự tăng trưởng rất mạnh, điển hình là các memecoin: PNUT, MOODENG, POPCAT, MEW, ...

Ai là người sáng lập Solana?

Solana được xây dựng bởi Solana Labs, được thành lập tại San Francisco vào năm 2017 bởi một nhóm các kỹ sư phần mềm do Anatoly Yakovenko đứng đầu. Yakovenko, cùng với một số thành viên khác của team Solana, đã làm việc nhiều năm tại công ty Qualcomm. Qualcomm có trụ sở tại San Diego, ngay phía nam của Solana Beach, California, nơi đã truyền cảm hứng cho cái tên Solana của dự án.

Mặc dù ban đầu không quan tâm đến tiền mã hoá, Yakovenko đã có ý tưởng cải thiện hiệu quả của blockchain với cơ chế đồng thuận Proof of History. Ông đã hợp tác với đồng nghiệp tại Qualcomm là Greg Fitzgerald để thực hiện dự án, người hiện là kỹ sư trưởng của Solana. Solana phát hành whitepaper và testnet nội bộ vào tháng 2/2018, trong khi mainnet Solana và token SOL được ra mắt vào năm 2020.

Công nghệ của Solana

Proof of History

Proof of History (POH) là cơ chế đồng thuận tạo ra 1 chuỗi thời gian được đồng bộ để xác minh giao dịch một cách nhanh chóng và hiệu quả. Ngoài ra, PoH cũng có thể được xem là 1 chuỗi tính toán có thể cung cấp việc xác minh bằng mật mã (code) của thời gian trôi qua giữa hai sự kiện giao dịch. Mật mã này chính là hàm băm SHA-256 được sử dụng trong Bitcoin (sequential-hashing verifiable delay function – viết tắt là VDF). 

Tuy nhiên, Solana không sử dụng VDF cho sự ngẫu nhiên giống như Bitcoin. Mỗi validator node trong mạng lưới đều có VDF riêng và khi một giao dịch được gửi đến mạng, các node sẽ bắt đầu chạy VDF của riêng nó. Sau đó, các node sẽ tiếp tục chạy VDF của cho đến khi tạo một đầu ra có thể xác minh được. 

Cấu trúc của Proof of History

Bản chất VDF sử dụng để giải quyết các hàm băm nhằm tạo ra một khối mới nhưng Solana sử dụng các đầu ra lặp lại của SHA256 làm tham chiếu để đánh dấu thời gian. Dấu thời gian này cho phép các node trong mạng xác minh giao dịch nhanh hơn nhiều so với các blockchain sử dụng POW hoặc POS thông thường.

Tower Byzantine Fault Tolerance (BFT)

POH dựa vào POS bằng cách sử dụng thuật toán đồng thuận Tower Byzantine Fault Tolerance (BFT) - một biến thể của practical Byzantine Fault Tolerance (pBFT). Tower BFT sử dụng POH làm đồng hồ mật mã đồng thời tối ưu hoá POH nhằm đạt được sự đồng thuận mà không cần phải gửi hàng loạt thông tin liên lạc giữa các node. 

Turbine 

Solana sử dụng một cơ chế chia nhỏ dữ liệu để hỗ trợ việc truyền tải dữ liệu đến các node một cách dễ dàng. Thay vì truyền tải dữ liệu dưới dạng một khối lớn, Solana chia nhỏ dữ liệu thành các gói nhỏ hơn để tăng tính hiệu quả trong việc truyền tải. Điều này giúp giải quyết vấn đề về băng thông và đảm bảo giao dịch được xử lý nhanh chóng hơn.

Turbine là một thành phần quan trọng trong Solana để thực hiện hoá việc chia nhỏ dữ liệu. Nó được phát triển dựa trên công nghệ của Bittorrent và được tối ưu hóa để truyền tải dữ liệu trực tuyến chỉ sử dụng UDP (User Datagram Protocol). Turbine sử dụng một con đường ngẫu nhiên cho mỗi gói dữ liệu khi các nhà sản xuất khối (block producers) truyền tải dữ liệu của họ. Các nhà sản xuất khối chia nhỏ các gói dữ liệu lớn thành các gói nhỏ hơn có kích thước là 64 KB và truyền từng gói đến các validator khác nhau.

Gulf Stream 

Trong quá trình sản xuất block, các network leader (nhà lãnh đạo mạng lưới) tiếp theo được xác định dựa trên số lượng token mà họ đã stake. Những client (khách hàng) và validator có thể chuyển tiếp giao dịch cho network leader dự kiến trước thời hạn.

Điều này cho phép các validator thực hiện giao dịch trước thời hạn, giảm thời gian xác nhận, thay đổi nhà lãnh đạo mạng nhanh hơn và giảm áp lực bộ nhớ đối với các validator từ pool giao dịch chưa được xử lý.

Sealevel 

Sealevel là một công cụ xử lý giao dịch hyper-parallelized (song song) được thiết kế để mở rộng quy mô theo chiều ngang trên GPU và SSD. Điều này khác biệt so với các blockchain khác, vì Solana là blockchain duy nhất hỗ trợ việc thực hiện giao dịch, xác minh chữ ký song song trên một shard (phân đoạn) duy nhất.

Ngoài ra, Sealevel có khả năng tìm ra tất cả các giao dịch không chồng chéo trong một block và thực hiện chúng song song. Nó tận dụng cách đọc và ghi trạng thái đã được sắp xếp trên một dãy RAID 0 SSD.

Sealevel là một máy ảo (VM) lịch giao dịch, nghĩa là nó không thực hiện các giao dịch trong VM. Thay vào đó, Sealevel xử lý giao dịch được thực thi trên phần cứng bằng cách sử dụng mã bytecode gọi là Berkeley Packet Filter (BPF). Đây là một công nghệ bộ lọc gói hiệu suất cao, có thể xử lý 60 triệu gói tin mỗi giây trên mạng 40 gigabit trên một thiết bị chuyển mạch duy nhất.

Pipelining 

Quá trình xác thực giao dịch trên mạng Solana sử dụng rộng rãi một phương pháp tối ưu hóa phổ biến trong thiết kế CPU được gọi là pipelining. Pipelining là một quá trình thích hợp khi có một luồng dữ liệu đầu vào cần được xử lý theo một chuỗi các bước và có các phần cứng khác nhau chịu trách nhiệm cho từng bước. Cơ chế này đảm bảo rằng tất cả các bộ phận của phần cứng luôn hoạt động hiệu quả.

Cấu trúc Pipelining trong Solana

Trên Solana, Bộ xử lý giao dịch (TPU) tiến triển thông qua việc tìm nạp dữ liệu ở cấp nhân, xác minh chữ ký ở cấp GPU, ngân hàng ở cấp CPU và ghi ở không gian nhân. Vào thời điểm TPU bắt đầu gửi các khối đến trình xác thực, nó đã được tìm nạp trong tập hợp các gói tiếp theo, xác minh chữ ký của họ và bắt đầu ghi có mã thông báo.

Cloudbreak — Horizontally-Scaled Accounts Database (Cơ sở dữ liệu tài khoản theo quy mô theo chiều ngang)

Trong hệ thống phân tán, việc sử dụng bộ nhớ để theo dõi tài khoản có thể gặp khó khăn trong việc duy trì hiệu suất do hạn chế dung lượng bộ nhớ và tốc độ truy cập.

Cloudbreak được thiết kế để tối ưu hóa khả năng đọc và ghi đồng thời trên cấu hình RAID 0 của SSD. Mỗi ổ đĩa bổ sung cung cấp dung lượng lưu trữ cho chương trình on-chain và tăng số lượng đọc và ghi đồng thời của chương trình.

Archivers 

Trên Solana, việc lưu trữ dữ liệu từ validator đến mạng lưới của các node được thực hiện bởi Archivers. Solana cho phép mỗi node sao chép thông tin từ blockchain dựa trên không gian lưu trữ sẵn có trên phần cứng của mỗi node. Người lưu trữ tải xuống dữ liệu tương ứng từ quá trình xác thực đồng thời sử dụng thông tin này để có thể kết nối và truy cập vào mạng lưới.

Hệ sinh thái Solana

Hệ sinh thái của Solana vô cùng đa dạng và nổi bật với nhiều dự án thuộc các mảng khác nhau như: DEX, Liquid Staking, Restaking, Gaming/NFT, Memecoin, ...

Các dự án nổi bật trong hệ sinh thái Solana

Tình hình hoạt động hiện tại của Solana

TVL của Solana đã có sự tăng trưởng khá đáng kể so với năm 2023, hiện đang đạt 8,385 tỷ USD.

TVL của Solana. Nguồn: Defillama (21/11/2024)

Top 5 dự án có TVL cao nhất trong hệ sinh thái của Solana vào ngày 21/11/2024 lần lượt là Jito (3,377 tỷ USD), Jupiter (2,266 tỷ USD), Raydium (2,235 tỷ USD), Kamino (2,226 tỷ USD) và Marinade (1,914 tỷ USD).

Top 5 dự án có TVL cao nhất trong hệ sinh thái của Solana. Nguồn: Defillama (21/11/2024)

Số lượng địa chỉ ví hoạt động trên Solana mỗi ngày có sự tăng trưởng khá đều đặn tính từ thời điểm đầu năm 2024 đến tháng 8/2024, sau đó tăng đột biến từ tháng 9 đến nay cùng với hàng loạt các trend memecoin mới xuất hiện.

Số lượng địa chỉ ví hoạt động mỗi ngày trên Solana. Nguồn: The Block (21/11/2024)

pump.fun và sự bùng nổ của memecoin trên hệ sinh thái Solana

Ra mắt vào tháng 1/2024, pump.fun là một nền tảng cho phép bất kỳ ai tạo và ra mắt các memecoin trong vài phút với mức phí chỉ 0.02 SOL mà không cần bất kỳ kỹ năng lập trình nào. 

Sự ra đời của pump.fun là nền tảng cho sự bùng nổ mạnh mẽ của Solana trong thời gian gần đây. Nền tảng này đã thu hút được hàng chục nghìn người dùng với tổng doanh thu từ lúc ra mắt đến nay đã vượt con số 100 triệu USD.

Doanh thu của nền tảng Pump.fun. Nguồn: The Block (21/11/2024)

pump.fun đã trở thành cái nôi ươm mầm cho hàng loạt memecoin nổi bật trên Solana, với vốn hóa thị trường lên tới hàng trăm, thậm chí hàng tỷ USD (tính đến ngày 21/11/2024) như:

• Peanut the Squirrel (PNUT): 1,299 tỷ USD

• Goatseus Maximus (GOAT): 884,9 triệu USD

• FWOG (FWOG): 495,5 triệu USD

• Moo Deng (MOODENG): 382,9 triệu USD

• Fartcoin (FARTCOIN): 272,1 triệu USD

• Comedian (BAN): 169 triệu USD

Thông tin cơ bản về token SOL 

Phân bổ token SOL 

Phân bổ token SOL

• Seed Sale: 16,23%

• Founding Sale: 12,92%

• Validator Sale: 5,18%

• Strategic Sale: 1,88%

• Đấu giá trên Coinlist: 1,64%

• Team: 12,79%

• Solana Foundation: 10,46%

• Cộng đồng: 38,89%

Lịch phân bổ token SOL 

Lịch phân bổ token SOL. Nguồn: Coingecko 

Token SOL dùng để làm gì?

SOL là native token của Solana và được sử dụng trong các trường hợp sau:

• SOL được sử dụng làm phí giao dịch trên Solana.
  

• Người dùng có thể staking SOL để nhận phần thưởng.

• SOL được dùng làm phần thưởng cho những người chạy node, staking.

• Người nắm giữ SOL có quyền đề xuất và bỏ phiếu quản trị về những cải tiến của mạng lưới.

Nhà đầu tư có thể lưu trữ token SOL ở ví nào? 

SOL là token với tiêu chuẩn SPL-20 nên nhà đầu tư có thể lưu trữ trên các loại ví như Phantom Wallet, Trust Wallet, Rabby Wallet, Backpack,… Để thuận tiện cho việc giao dịch, nhà đầu tư cũng có thể lưu trữ SOL trên ví của các sàn giao dịch niêm yết token này.

Đội ngũ phát triển

Những thành viên nổi bật trong đội ngũ phát triển của Solana bao gồm:

• Anatoly Yakovenko: Ông là Co-Founder và CEO của Solana.

• Greg Fitzgerald: Ông là Co-Founder và CTO của Solana. 

• Raj Gokal: Ông là Co-Founder và COO của Solana.

Đội ngũ phát triển của Solana

Nhà đầu tư

Solana đã từng huy động thành công 334,15 triệu USD từ 2 vòng gọi vốn bao gồm Series A (20 triệu USD) và Private Sale (314,15 triệu USD). Những nhà đầu tư của Solana bao gồm: a16z, Polychain Capital, Multicoin Capital,...

Những nhà đầu tư của Solana. Nguồn: Crypto Fundraising 

Đối tác

Solana hiện đang có những đối tác chất lượng là những công ty nổi tiếng của cả Web2 và Web3 bao gồm:

• Web2: Google, Brave, Meta, Shopify,...

• Web3: Circle, Tether, Chainlink,...

Tổng kết

Solana là blockchain Layer 1 sử dụng kết hợp 2 cơ chế đồng thuận Proof of History và Proof of Stake nhằm mang đến khả năng xử lý hàng trăm nghìn giao dịch cho người dùng. 

Sự nổi lên của nền tảng Pump.fun đã đóng vai trò là chất xúc tác tạo ra hàng loạt memecoin nổi bật, cũng như tiếp tục thu hút dòng tiền từ các nhà đầu tư vào hệ sinh thái Solana.

Thông qua bài viết này chắc các bạn đã phần nào nắm được những thông tin cơ bản về dự án Solana để tự đưa ra quyết định đầu tư cho riêng mình. 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên đầu tư, Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định nào của các bạn.