Ethereum sinh nhật "10 tuổi" - Hành trình từ ý tưởng "viển vông" đến blockchain tiên phong công nghệ

Từ ý tưởng xây dựng một nền tảng blockchain linh hoạt, Ethereum đã phát triển vượt bậc xuyên suốt 10 năm, định hình xu hướng DeFi, NFT, Layer-2 và số hóa lĩnh vực Fintech.

Ethereum sinh nhật "10 tuổi" - Hành trình từ ý tưởng "viển vông" đến blockchain tiên phong công nghệ

Ngày 30/07/2025, cộng đồng tiền mã hoá toàn cầu đồng loạt "thổi nến" chúc mừng Ethereum (ETH) tròn 10 năm tuổi – một cột mốc quan trọng đánh dấu hành trình phát triển bền bỉ của mạng lưới blockchain có vốn hoá thị trường lớn thứ hai, chỉ xếp sau Bitcoin (BTC).

Nhân dịp này, chiến dịch “Ethereum Torch” (ngọn đuốc Ethereum) đã được khởi động – một hoạt động mang tính biểu tượng, nơi một NFT ngọn đuốc được “chuyền tay” giữa các cá nhân có ảnh hưởng trong hệ sinh thái Ethereum suốt 10 ngày trước sinh nhật lần thứ 10. 

Joseph Lubin – nhà đồng sáng lập Ethereum và CEO Consensys – là người đầu tiên giữ đuốc, tiếp nối bởi nhiều nhân vật tiêu biểu như Alexey Pertsev và Roman Storm (Tornado Cash), và khép lại bởi Candu – đại diện cộng đồng Ethereum tại Mỹ Latinh.

Vào đúng ngày kỷ niệm 30/07, ngọn đuốc được “đốt” để vinh danh chặng đường 10 năm, đồng thời một NFT kỷ niệm chính thức đã được mở mint công khai dành cho tất cả mọi người. Chiến dịch không chỉ tôn vinh những cá nhân, giá trị và tinh thần phi tập trung đã xây dựng nên Ethereum, mà còn thể hiện quyết tâm đồng hành cùng tương lai của giao thức này trong kỷ nguyên tiếp theo.

2/ On July 30th, the torch will be burned to mark Ethereum’s 10-year anniversary.

A commemorative NFT will be available that day for anyone to mint.

Learn more. https://t.co/8CyA4sndFi

— Ethereum (@ethereum) July 20, 2025

Từ một ý tưởng được ấp ủ bởi chàng lập trình viên trẻ tuổi Vitalik Buterin vào năm 2013, Ethereum giờ đây đã trở thành nền tảng không thể thiếu của thế giới Web3, là nơi khởi nguồn của hàng loạt xu hướng lớn như DeFi, NFT, GameFi, Layer-2 và Real World Asset (RWA).

Mạng lưới này không chỉ dẫn đầu về số lượng dApp, số lượng nhà phát triển, cộng đồng người sử dụng và khối lượng tài sản được token hóa, mà còn là blockchain đầu tiên thực hiện thành công quá trình chuyển đổi cơ chế đồng thuận từ Proof-of-Work (PoW) sang Proof-of-Stake (PoS).

Cột mốc 10 năm cũng trùng thời điểm Ethereum đang chứng kiến đà tăng trưởng mạnh về mặt công nghệ và tài chính, với hàng tỷ USD đang đổ vào ETF Ethereum spot, cùng loạt nâng cấp trọng yếu như Pectra đã hoàn tất và Fusaka đang chuẩn bị triển khai.

Hôm nay, hãy cùng Coin68 nhìn lại hành trình từ lúc khởi sinh cho đến khi Ethereum vươn mình trở thành lá cờ đầu của nền kinh tế phi tập trung (DeFi) toàn cầu.

Khởi đầu từ một ý tưởng táo bạo

Ethereum (ETH), ra đời từ giấc mơ của chàng lập trình viên 19 tuổi Vitalik Buterin vào năm 2013, đó là xây dựng một nền tảng blockchain có thể lập trình linh hoạt để triển khai các ứng dụng phi tập trung.

• Tháng 11/2013, bản whitepaper đầu tiên của Ethereum được xuất bản - khởi đầu cho hành trình chinh phục giấc mơ của chành lập trình viên 19 tuổi - nhanh chóng lan tỏa trong cộng đồng crypto, thu hút sự tham gia của nhiều nhà phát triển nổi bật như Gavin Wood, Charles Hoskinson, Joseph Lubin... tạo nên một phong trào phát triển chưa từng có cho đến hiện tại.
  
  
• Đầu năm 2014, sau khi phát hành bản whitepaper, Vitalik Buterin đã gặp gỡ những nhà đồng sáng lập khác trong vài tháng sau đó, để thành lập nên Ethereum Foundation (EF) - tổ chức phi lợi nhuận đứng sau chịu trách nhiệm phát triển mạng lưới Ethereum - nhằm hỗ trợ tầm nhìn này. 
  
  
• Ngày 22/07/2014, đợt ICO huy động được 30.000 BTC (~18 triệu USD thời điểm đó) chính là đòn bẩy tài chính đưa dự án "hiện thực hoá" giấc mơ.
  
  
• Ngày 30/07/2015, genesis block (hay còn gọi là block đầu tiên) của Ethereum chính thức được khởi chạy – cột mốc khởi đầu cho cuộc cách mạng blockchain layer-1 có thể tùy biến mạnh mẽ.

Sóng gió và bản lĩnh giai đoạn đầu

Tuy khởi đầu đầy kỳ vọng, Ethereum cũng sớm đối mặt với một số thử thách lớn. 

- Tháng 06/2016, vụ hack The DAO năm 2016 đã làm rung chuyển toàn mạng lưới khi 3,6 triệu ETH bị đánh cắp. Quyết định thực hiện hard fork nhằm hoàn trả tài sản bị mất đã tạo ra một rẽ nhánh, dẫn đến sự hình thành của 2 phiên bản là Ethereum (ETH) và Ethereum Classic (ETC).

Dù gây tranh cãi, quyết định này thể hiện bản lĩnh của cộng đồng Ethereum khi dám đương đầu và tìm giải pháp cho khủng hoảng.

- Tháng 05/2018, Ethereum bị các nhà quản lý chứng khoán cấp liên bang của Mỹ điều tra về khả năng đợt ICO năm 2014 là “chào bán chứng khoán trái phép”. 

Ngoài ra, giới chức cũng đặt ra câu hỏi liệu giá ETH có bị chi phối bởi các hành động, phát ngôn của đội ngũ sáng lập, giống như cách cổ phiếu chịu ảnh hưởng từ ban lãnh đạo công ty. Cựu Chủ tịch CFTC và SEC Gary Gensler thậm chí từng nhận định Ethereum và Ripple là “chứng khoán trá hình”.

Cả hai vụ việc đều khiến cộng đồng Ethereum không khỏi lo ngại, vì nó có thể kéo theo hệ quả pháp lý rất lớn đối với mạng lưới "còn non trẻ" cũng như toàn bộ thị trường crypto thời điểm bấy giờ. Tuy nhiên, các vụ điều tra sau đó dần lắng xuống mà không có kết luận chính thức, và Ethereum tiếp tục phát triển, chứng minh khả năng thích nghi trước sức ép đến từ cả kỹ thuật lẫn pháp lý.

Từ đây, Ethereum tiếp tục hoàn thiện qua các bản nâng cấp lớn – nền tảng cho những bước tiến sau này.

Chuyển mình với Ethereum 2.0 và The Merge

Từ năm 2020, Ethereum bước vào lộ trình Ethereum 2.0, với trọng tâm là chuyển đổi từ cơ chế Proof-of-Work (PoW) sang Proof-of-Stake (PoS).

- Tháng 09/2022, nâng cấp lịch sử The Merge hoàn tất, không chỉ thay đổi cấu trúc xác thực mà còn mở ra một kỷ nguyên tiết kiệm năng lượng, giảm phát ETH, và mở đường cho các cải tiến tiếp theo.

- Tháng 04/2023, nâng cấp Shanghai/Shapella cho phép rút ETH staking – đánh dấu giai đoạn hoàn thiện về mặt kỹ thuật của PoS.

Cả hai bản nâng cấp đều mang đến diện mạo mới cho Ethereum và giúp củng cố vị thế của mạng lưới trong ngành blockchain. Kết quả rõ rệt nhất là việc hợp nhất PoS đã làm giảm tốc độ phát hành ETH, và giảm lạm phát đến 88,7% so với trước kia.

- Ngày 13/03/2024 với sự kiện nâng cấp Dencun, Ethereum tiếp tục đạt thêm một cột mốc quan trọng được ví như “cuộc đại tu” đáng chú ý nhất kể từ The Merge khi giới thiệu khái niệm proto-danksharding thông qua EIP-4844, mang lại cấu trúc mới có tên “blob” để lưu trữ dữ liệu giao dịch từ các layer-2.

Sau khi mainnet, hàng loạt mạng layer-2 như Arbitrum, Optimism, Base, ZKsync,…ghi nhận phí giao dịch giảm đến hàng chục lần, mở ra kỷ nguyên mới cho người dùng Ethereum.

Ethereum giờ đây không còn đơn thuần là một blockchain smart contract, mà đã trở thành nền móng cho DeFi, NFT, memecoin, GameFi và hàng trăm ứng dụng Web3 khác.

2025: Thay đổi để tốt hơn

2025, năm thứ 10 của Ethereum, chứng kiến hàng loạt dấu mốc đáng chú ý:

• 28/04/2025: Ethereum Foundation công bố đội ngũ lãnh đạo mới, tái khẳng định cam kết mở rộng công nghệ và cộng đồng sau thời gian dài bị chỉ trích là thờ ơ với thời cuộc.

• 07/05/2025: Nâng cấp Pectra được triển khai thành công, cải thiện trải nghiệm cho người dùng ví (EIP-3074), tối ưu staking và hỗ trợ chuẩn hóa block time.

• 07/2025: Dòng tiền thu gom khổng lồ từ các tổ chức như SharpLink, BitMine, Bit Digital, BTCS, ETH Strategy,...cùng làn sóng đầu tư vào ETF Ethereum spot dâng cao nhờ kỳ vọng staking, mở đường cho Ethereum trở thành tài sản “tích trữ” chiến lược.
  
  

Total net ETH issuance since The Merge: ~388,000 ETH

The ETH ETFs bought ~406,000 ETH over the last 2 days.

All of the net issued ETH and more since The Merge was bought in the last 2 days by the ETH ETFs.

Now throw in the ETH treasuries and...

The supply shock is real.

— sassal.eth/acc 🦇🔊 (@sassal0x) July 18, 2025

Thống kê 20 thực thể nắm giữ nhiều ETH nhất trên thị trường. Nguồn: Strategic ETH Reserve (Ngày 30/07/2025)

• 16/07/2025: ETF Ethereum spot ghi nhận 726 triệu USD dòng vốn chỉ trong 24 giờ – kỷ lục từ khi được SEC phê duyệt vào giữa năm 2024.

• 01/11/2025 (dự kiến): Hard fork Fusaka diễn ra, mang theo EIP PeerDAS – cải thiện khả năng kiểm tra tính khả dụng dữ liệu blob, giảm tải validator và thúc đẩy Layer-2 hoạt động hiệu quả hơn.

Ethereum và hành trình định hình xu hướng

Trong suốt một thập kỷ, Ethereum không chỉ là nơi thử nghiệm mà còn định hình xu hướng lớn nhất ngành blockchain:

- Tổng giá trị khoá lại (TVL) DeFi: Luôn đứng đầu với gần 85 tỷ USD, với 133,3 tỷ USD stablecoin đang lưu hành trên đó. Ethereum cũng đang là "ngôi nhà" của hơn 1.450 giao thức lớn nhỏ, với khối lượng giao dịch on-chain 24 giờ đạt 3,68 tỷ USD.

So sánh Ethereum với các blockchain hàng đầu khác. Nguồn: DefiLlama (30/07/2025)

- Các giải pháp mở rộng (Layer-2) hàng đầu thị trường crypto được dẫn dắt bởi Base, Arbitrum, OP Mainnet.

10 giải pháp mở rộng (Rollup) hàng đầu của Ethereum. Ảnh: L2BEAT (30/07/2025)

- Theo Etherscan và beaconchain, thống kê năm 2025 cho mạng lưới Ethereum cũng cho dữ liệu đáng kinh ngạc: 2,91 tỷ lượt giao dịch - Gần 1,1 triệu validator - Hơn 330 triệu địa chỉ ví hoạt động - và 79,5 triệu smart contract được triển khai xuyên suốt hành trình 10 năm.

Thống kê dữ liệu mạng lưới Ethereum. Ảnh: Etherscan (30/07/2025) 

- Giá trị vốn hoá thị trường (marketcap) luôn duy trì ở top 2 toàn ngành, chỉ sau Bitcoin.

Danh sách 10 đồng tiền mã hoá hàng đầu thị trường crypto theo giá trị vốn hoá. Ảnh: CoinGecko (30/07/2025)

Lộ trình Ethereum: Phát triển song song theo các nhóm mục tiêu

Không giống như một chuỗi nâng cấp tuần tự, roadmap của Ethereum kể từ sau The Merge được tổ chức theo 5 nhóm mục tiêu kỹ thuật lớn, gồm: The Surge, The Scourge, The Verge, The Purge và The Splurge.

Đây là cách phân loại mang tính chiến lược do Vitalik Buterin đề xuất trong một bài đăng vào cuối năm 2023, giúp cộng đồng hình dung rõ các ưu tiên cốt lõi mà Ethereum cần giải quyết.

Tuy nhiên, trên thực tế, các đề xuất nâng cấp (EIP) không triển khai theo đúng thứ tự từng giai đoạn, mà được phát triển và áp dụng linh hoạt tùy theo tình hình mạng lưới, nhu cầu cấp thiết và sự đồng thuận từ các nhóm phát triển.

• The Surge: Hướng đến việc nâng cao khả năng mở rộng mạng lưới, với các giải pháp như rollups và sharding, mà nổi bật là Dencun (EIP-4844) – một bước đệm cho danksharding.

• The Scourge: Giải quyết các vấn đề về MEV (Maximal Extractable Value) và sự công bằng khi xây dựng block, nhằm đảm bảo sự phi tập trung và an toàn cho cơ chế sản xuất khối.

• The Verge: Tập trung cải tiến cấu trúc dữ liệu và đồng bộ node, với những thay đổi như Verkle Tree – giúp giảm yêu cầu lưu trữ và tăng tốc độ xác thực block.

• The Purge: Nhằm tinh giản lịch sử blockchain, loại bỏ dữ liệu không còn cần thiết, từ đó giảm chi phí vận hành node.

• The Splurge: là nhóm cập nhật đa dạng, chứa các cải tiến chất lượng (QoL) và tối ưu hóa chưa thuộc về các nhóm trên – như cải tiến EVM, cập nhật opcode hay hỗ trợ các trường hợp sử dụng mới.

Quá trình lựa chọn và triển khai mỗi EIP được thực hiện thông qua các buổi hội họp All Core Devs, nơi các nhóm client như Geth, Nethermind, Prysm,… cùng thảo luận và đánh giá mức độ ưu tiên, tính khả thi kỹ thuật cũng như thời điểm phù hợp để đưa vào mainnet.

Các giai đoạn này không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn thể hiện cách Ethereum đang chuyển mình để phù hợp với nhu cầu quy mô toàn cầu – nơi hàng trăm triệu người dùng Web3 sẽ hoạt động mỗi ngày. Chính sự linh hoạt và khả năng tự điều chỉnh theo thực tiễn này đã giúp Ethereum duy trì được vai trò dẫn đầu trong thế giới blockchain suốt 10 năm qua.

Lộ trình phát triển Ethereum theo từng giai đoạn được Vitalik Buterin chia sẻ trên X (Twitter) vào năm 2024.

Kết: Từ ý tưởng sơ khai đến blockchain hàng đầu thực tại

Nhìn lại chặng đường 10 năm, Ethereum đã vượt xa hơn một whitepaper. Dự án đã viết lại định nghĩa về blockchain, về cộng đồng, về cách mà thế giới có thể vận hành phi tập trung.

Từ The DAO hack đến The Merge - Shanghai/Shapella - Dencun - Pectra, từ ICO đầu tiên đến dòng tiền tỷ đô vào ETF – mọi cột mốc đều khẳng định một điều: Ethereum không chỉ sống sót mà còn định hình cả ngành tiền mã hoá (crypto).

Chặng đường phía trước vẫn còn dài, nhưng nếu quá khứ là minh chứng, thì Ethereum sẽ tiếp tục là ngọn cờ đầu – không chỉ trong công nghệ mà còn trong sứ mệnh xây dựng một Internet mở, công bằng và phi tập trung.

Suốt 1 tháng qua, dường như để chào mừng sinh nhật 10 tuổi, giá ETH liên tục trào dâng mạnh mẽ, với mức tăng trưởng hơn 50% trong vòng 30 ngày gần nhất. Tại thời điểm bài viết, ETH đang dao động quanh ngưỡng 3.800 USD, có thời điểm tiệm cận 3.900 USD – đánh dấu lần đầu tiên quay lại vùng giá này kể từ tháng 12/2024.

Động lực tăng giá của ETH thời gian qua chủ yếu đến từ dòng vốn của các tổ chức rót vào mạnh mẽ, bởi lẽ, Ethereum ngày càng được xem là tài sản dự trữ chiến lược dài hạn cho các doanh nghiệp, thay vì chỉ là công cụ đầu cơ như trước.

Biến động giá ETH trong 1 tháng gần nhất, ảnh chụp màn hình lúc 16:15 PM ngày 30/07/2025 trên CoinGecko

Coin68 tổng hợp