25 đồng crypto đáng chú ý cho năm 2025 (Phần 2)

25 đồng crypto đáng chú ý cho năm 2025 (Phần 2)

Trong phần 1 chúng ta đã tìm hiểu về 13 dự án đầu tiên tiên trong danh sách 25 dự án đáng chú ý năm 2025, cùng với đó là các nhận định của một số tổ chức lớn về tình hình thị trường. Trong phần 2 này, chúng ta sẽ tiếp tục điểm tên 12 dự án đáng chú ý khác cho năm 2025.

14. World (WLD)

Chúng ta vẫn đang ca tụng về những lợi ích của AI hàng ngày mà quên đi mặt tối của nó. AI càng phát triển, ranh rới giữa con người và máy móc càng trở nên mong manh.

Bạn có nghĩ rằng viễn cảnh một ngày nào đó chúng ta không thể phân biệt đâu là người đâu là robot sử dụng trí tuệ nhân tạo hay không, hoặc xa hơn là thế giới bị thống trị bởi robot. Bạn cũng không cần phải tưởng tượng đâu, vì tận 41 năm trước đạo diễn James Cameron đã thể hiện rất chi tiết và sống động trong bộ phim Terminator (Kẻ Hủy Diệt). Terminator kể về cuộc chiến giữa con người và Skynet - một trí tuệ nhân tạo siêu việt đã tự ý thức.

Poster bộ phim Terminator 1984

Sam Altman là người tạo ra OpenAI - trí tuệ nhân tạo mạnh mẽ và phổ biến nhất hiện tại, hơn ai hết Sam là người hiểu rõ sự nguy hiểm và khó lường của AI vì vậy cũng chính anh là người đã tạo ra công cụ “anti-AI” mang tên World.

World (WLD) (trước đây là Worldcoin) là dự án xác minh danh tính thông qua công nghệ sinh trắc học (biometric verification) cụ thể là quét mống mắt (iris scan). Trong các phương pháp xác thực sinh trắc học phổ biến hiện nay như vân tay, khuôn mặt thì mống mắt có lẽ mang lại độ tin cậy cao nhất và khó bị nhầm lẫn hoặc fake với AI nhất, bên cạnh đó việc cần quét bởi thiết bị chuyên dụng là Orb càng giúp nâng cao độ an toàn.

Tình hình hoạt động của World (17/02/2025)

Tuy gặp phải nhiều sự phản đối về quyền riêng tư tại nhiều quốc gia nhưng hệ thống DID (Decentralized Identity) của World vẫn đang liên tục phát triển. Mỗi tuần có khoảng hơn 200 nghìn tài khoản đăng ký, tổng số người hoàn thành quét võng mạc ở thời điểm hiện tại vào khoảng 11 triệu người trên 160 quốc gia. Một con số khá khiêm tốn so với tổng dân số 8 tỷ toàn thế giới, không gian cho sự phát triển của World là còn rất nhiều.

Bên cạnh hệ thống xác thực danh tính World ID, ứng dụng truy cập hệ sinh thái World App thì World còn 2 sản phẩm khác là Worldcoin và World Chain.

- Worldcoin (WLD) đóng vai trò là đồng tiền chính của hệ sinh thái, sử dụng cho hoạt động thu hút người dùng mới bằng cách trả thưởng sau khi xác thực, WLD cũng còn là phương tiện thanh toán và quản trị mạng lưới.

- World Chain là mạng lưới blockchain layer 2 được xây dựng dựa trên OP Stack của Optimism với mục tiêu nâng cao tốc độ và hiệu suất xác thực danh tính. Mặc dù vậy, thời điểm tin tức này ra mắt cộng đồng lại phản ứng theo chiều hướng ngược lại, có lẽ họ mong muốn với vị thế của World thì nên phát triển mạng lưới layer 1 dành riêng cho “human” hơn là layer 2.

Tổng kết lại, proof-of-human là thứ tối quan trọng trong viễn cảnh AI mass-adoption và World đang là dự án top 1 của lĩnh vực này, tương lai cho sự phát triển của dự án là vô cùng thênh thang rộng lớn.

Xét về tính ứng dụng và tiềm năng phát triển là như vậy, tuy nhiên nếu nói đến khía cạnh đầu tư, “kèo WLD” của World lại mang đến nhiều nỗi niềm. WLD là xứng danh là “tổ nghề” của low cap, high FDV. Thời điểm ban đầu, dự án chỉ unlock 5,22% tổng nguồn cung khiến có thời điểm FDV của dự án được đẩy lên tận 119 tỷ USD. Hiện tại, WLD đã mở khoá khoảng 27% tổng nguồn cung, số lượng còn lại sẽ được mở khoá dần đến hết 2038.

Lịch mở khoá token WLD. Nguồn CryptoRank (17/02/2025)

15. Optimism (OP)

Optimism (OP), hay còn được gọi với cái tên OP Mainnet, là dự án mở rộng mạng lưới Ethereum theo giải pháp Optimistic Rollup. Mô hình này mang lại tốc cao, chi phí thấp và quan trọng là tương thích hoàn toàn với hệ thốngi EVM hiện tại. Các nhà phát triển không mất nhiều thời gian để chuyển ứng dụng của họ lên layer 2, chính vì điểm tiện lợi này mà Optimism Rollup là lựa chọn phổ biến của các dự án.

Giữa bối cảnh hệ sinh thái Ethereum bị phân mảnh do quá nhiều layer 2, Optimism đã có nước đi chiến lược để thống nhất khối Superchain. Tiêu chuẩn SuperchainERC20 được phát hành mang lại trải nghiệm liền mạch giữa tất cả chain trong hệ sinh thái.

SuperchainERC20 là tiêu chuẩn token cho phép thực hiện các giao dịch cross-chain nhanh chóng, an toàn mà không cần đến wrapped token hoặc tạo nhiều pool thanh ở nhiều chain, giúp tối ưu hóa hiệu quả và tiết kiệm chi phí.

Ở một điểm khác, Made in USA cũng là một lợi thế nho nhỏ cho Optimism, các tổ chức lớn xuất xứ Mỹ như Base, World, Kraken hay Uniswap đều lựa chọn OP Stack làm bộ công cụ cho sản phẩm của họ.

Trong hệ sinh thái Superchain, bên cạnh các dự án nổi bật lâu nay như đã liệt kê bên trên, chúng ta đang được thấy sự phát triển nhanh chóng của một số cái tên khác. Một trong số đó phải kể đến Ancient8 - layer 2 dành cho gaming đang có sự tăng trưởng khá ấn tượng.

Ancient8 (A8) là layer 2 xây dựng trên bộ công cụ OP Stack của Optimism, mạng lưới được thiết kế để tối ưu hoá cho các ứng dụng gaming. Không chỉ là phần hạ tầng kỹ thuật, dự án bao gồm hệ sinh thái hỗ trợ các gaming studio từ khâu phát sản phẩm triển tới go-to-market.

Số lượng tài khoản và giao dịch tăng trưởng đều đặn trên Ancient8 (17/02/2025)

Bên cạnh hàng loạt game chất lượng đang rục rịch triển khai như Stellar Forger, Zone Nine, Onchain Clash, hệ sinh thái cũng đã xuất hiện các mảnh ghép khác như Very.Fun (nền tảng launch meme tương tự pump.fun nhưng với tiêu chuẩn SuperchainERC20), Kaori Intelligence (dự án đầu tiên làm về AI platform thuộc Superchain). 

Ngoài ra, cuối năm vừa rồi Ancient8 cũng đã nhận được khoản tài trợ trị giá 500.000 token OP từ chương trình OP Grant của Optimism, hứa hẹn 2025 sẽ là một năm đầy triển vọng cho dự án và hệ sinh thái Ancient8 nói chung.

16. Bio Protocol (BIO)

DeSci (khoa học phi tập trung) là từ khoá khá mới mẻ đối với thị trường crypto, xuất hiện từ đầu năm 2023 nhưng mãi đến gần đây mới gây được sự chú ý.

DeSci - Khoa học phi tập trung là mô hình ứng dụng công nghệ blockchain để giải quyết các vấn đề cố hữu trong nghiên cứu khoa học truyền thống như quyền sở hữu trí tuệ, chia sẻ dữ liệu, công bằng và minh bạch trong tài trợ. DeSci khuyến khích sự tham gia từ cộng đồng, tạo điều kiện để người dùng có thể trực tiếp đóng góp, tài trợ và đồng thời hưởng lợi từ các phát kiến khoa học.

Xu hướng này mang nhiều ý nghĩa cho sự phát triển của xã hội, nó đang nhận được sự ủng hộ của nhiều tên tuổi lớn của ngành trong đó có Changpeng Zhao (CZ - nhà sáng lập Binance), Brian Armstrong (CEO Coinbase) hay Vitalik Buterin (co-founder Ethereum).

Bio Protocol là dự án tiên phong trong lĩnh vực khoa học phi tập trung, Bio Protocol tập trung vào công nghệ sinh học. Không chỉ dừng lại ở một nền tảng gây quỹ, Bio Protocol hướng tới là hệ sinh thái toàn diện từ ươm mầm dự án, quản lý, hỗ trợ phát triển đến cung cấp các tài nguyên, công cụ để dự án tiến vào không gian phi tập trung. Bio Protocol cũng là dự án DeSci đầu tiên được đầu tư bởi Binance Labs và CZ.

Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn phát triển nhưng tiềm năng của nhóm DeSci trong việc chuyển đổi mô hình nghiên cứu và chia sẻ kiến thức là rất lớn. Với sự tham gia ngày càng tăng của cộng đồng, các nhà khoa học và nhà đầu tư, DeSci hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên khoa học mới, nơi tri thức và sáng tạo được chia sẻ. 

Nhìn chung, nếu xu hướng DeSci bùng nổ trong tương lai gần, những dự án đi đầu như Bio sẽ được hưởng lợi. Token của dự án là BIO sau khi ra mắt trên nhiều sàn giao dịch lớn hiện vẫn đang “dò đáy”, đồng thời lượng lạm phát trong những năm tới là rất lớn, bạn cần cân nhắc trước khi đưa ra các quyết định đầu tư.

Trong nhóm DeSci này còn một số cái tên đáng chú ý khác như Research Hub (RSC), Pump.Science.

17. Story Protocol (IP)

Trong thế giới hiện đại ngày nay, bên cạnh các loại tài sản phổ biến thường thấy như tiền tệ, vàng bạc, bất động sản thì còn một danh mục tài sản vô cùng lớn nhưng ít được nhắc tới là tài sản trí tuệ.

Trên thực tế, trong một báo cáo của Văn phòng sáng chế và thương hiệu Hoa Kỳ (USPTO - United States Patent and Trademark Office), các ngành công nghiệp dựa trên IP chiếm đến 41% hoạt động kinh tế trong nước, tương đương 7,8 nghìn tỷ USD, đồng thời chúng cũng cung cấp 44% tổng số việc làm của Hoa Kỳ năm 2019.

Lớp tài sản trí tuệ luôn hiện hữu xung quanh chúng ta

Tuy giá trị thị trường là lớn như vậy, nhưng nhóm này vẫn chỉ dừng lại chủ yếu ở lớp doanh nghiệp bởi nhiều điểm hạn chế như tính pháp lý, sự phức tạp trong việc đăng ký và triển khai. Những nhà sáng lập của Story Protocol đã nhanh chóng nhìn ra vấn đề và bắt đầu phát triển một hệ thống cơ sở hạ tầng cho tài sản trí tuệ dựa trên blockchain nhằm giải quyết vấn đề này.

Story Protocol (IP) là mạng lưới blockchain layer 1 được tối ưu hoá cấu trúc cho tài sản trí tuệ, mục tiêu của nó là module hóa các tài sản trí tuệ, giúp chúng có khả năng lập trình, cấp phép và tái sử dụng, đồng thời giúp những người sở hữu thu được tiền phí bản quyền từ những tài sản trí tuệ của họ. Ngoài ra việc token hoá tách biệt quyền sở hữu, quyền thương mại giúp mở ra nền kinh tế IPfi cho các tài sản trí tuệ.

Các vòng gọi vốn của Story Protocol. Nguồn CryptoRank (18/02/2025)

Story Protocol cũng là một trong số các dự án gọi được rất nhiều vốn trong năm 2024, tổng số tiền qua các vòng lên tới 134 triệu USD với sự tham gia của nhiều quỹ có tiếng như a16z, Polychain, Hashed.

Tài sản trí tuệ không phải là chủ đề mới trong ngành blockchain nhưng để đưa những tài sản này luân chuyển trong nền kinh tế crypto thì chưa từng có giải pháp nào hoàn chỉnh. Story Protocol là người tiên phong giải quyết vấn đề này. Mặc dù mạng lưới đã đi vào hoạt động, token IP đã được niêm yết nhưng để được cộng đồng chấp nhận và sử dụng rộng rãi, chứng minh tính ứng dụng của nó thì cần một thời gian dài nữa. Hy vọng rằng với những chiến lược mở rộng trong năm 2025 của mình, chúng ta sẽ được thấy một nền kinh tế IPfi năng động bởi Story Protocol.

18. Ethervista (VISTA)

Ethervista (VISTA) là sàn giao dịch phi tập trung (DEX) kết hợp nền tảng phát hành memecoin trên Ethereum.

Ethervista đã tạo ra làn sóng đáng chú ý hồi cuối năm 2024 khi khiến giá gas tăng cao bất ngờ nhờ vào sự sôi động của các meme coin trên nền tảng này, tuy nhiên sau đó cùng với đà sụt giảm của token VISTA toàn hệ sinh thái cũng dần hạ nhiệt.

Là một Dex sinh sau đẻ muộn, Ethervista hiểu rằng dự án sẽ không thể cạnh tranh với những người tiền nhiệm khổng lồ như Uniswap nếu không tạo ra sự khác biệt. Do vậy dự án đã cải cách sản phẩm và cho ra mắt một mô hình AMM hoàn toàn mới.

Dự án lý luận rằng, các AMM truyền thống đang gặp phải một thách thức lớn là thiếu cơ chế tạo ra sự khuyến khích lâu dài cho các dự án crypto. Các dự án thường có xu hướng tập trung vào đường giá, từ đó dẫn tới việc xả token trong lén lút hoặc rút thanh khoản nhanh chóng. Đối với các Liquidity Provider cũng tương tự, cơ chế khuyến khích không đủ giữ chân họ cung cấp thanh khoản lâu dài.

Từ đó, Ethervista giới thiệu một mô hình AMM mới, hay nói đúng hơn là một cơ chế thu và phân bổ phí giao dịch mới nhằm ổn định quyền lợi cho dự án và nhà cung cấp thanh khoản. Thay vì thu phí giao dịch dựa trên cặp thanh khoản token A/B thì Ethervista thu phí cố định tính bằng ETH. Người dùng phải trả một khoản phí bằng ETH trên đầu mỗi giao dịch, khoản phí này sau đó được phân phối lại cho đội ngũ dự án và người cung cấp thanh khoản.

Cơ chế này giúp ổn định nguồn doanh thu và cũng thúc đẩy phía dự án tạo ra nhiều khối lượng giao dịch hơn để thu được nhiều phí hơn. Dự án sống càng lâu, càng nhiều giao dịch được thực hiện thì phí thu được càng nhiều.

Sản phẩm thứ hai mà Ethervista đang cung cấp là nền tảng phát hành meme coin Etherfun, cơ chế hoạt động của nó cũng tương tự pump.fun nhưng chỉ khác là các cặp giao dịch sau đó được giao dịch trên Ethervista chứ không phải Uniswap.

Ý tưởng là tốt nhưng có điều gas fee cao ngất ngưởng là thứ không ủng hộ những nền tảng “spam meme coin” trên Ethereum. Nếu như người dùng có thể tạo ra một đồng meme coin với chi phí gần như bằng 0 ở Solana, BNB hay các mạng lưới layer 2 thì gas fee trên Ethereum không cho phép họ làm điều đó. Những khi mạng lưới bận rộn, người dùng có thể phải trả cả trăm đô cho mỗi giao dịch, rào cản này khiến meme coin trên Ethereum không dành cho những “tay mơ”, đây là sân khấu của các đội ngũ chuyên nghiệp.

Về mặt lý thuyết là như vậy, nhưng thị trường crypto vốn dĩ điên rồ, chỉ cần có những đồng meme coin trên đây tăng hàng nghìn lần, chỉ cần narrative nổ ra, chắc hẳn mọi người lại đổ xô vào phong trào.

Mới đây, Ethervista đã công bố hợp tác cùng Ambient AGI để biến Etherfun thành nền tảng launchpad cho các AI Agent trên Ethereum. Đây là nước đi khá ổn khi AI Agent là thứ hấp dẫn và cũng là thứ không phải muốn spam là spam, vậy nên nếu thu hút được các nhà phát triển Etherfun có thể làm cho hệ sinh thái này sôi động trở lại trong thời gian tới. Điểm hạn chế của nó dự án triển khai quá muộn, bởi trend AI Agent đã bị thoái trào so với thời điểm cách đây vài tháng.

Tokenomics là một lợi thế lớn của dự án. Khác với đa phần các tech-coin trên thị trường, Ethervista chọn cách fair launch toàn bộ token VISTA, bên cạnh đó nguồn phí thu được từ giao dịch được sử dụng để buy back & burn VISTA khiến token chỉ có một chiều hướng duy nhất là giảm phát. Tính đến thời điểm 16/01/2025, có 3,87% tổng cung đã được đốt.

Tiến độ đốt token VISTA. Nguồn Dune (18/02/2025)

19. Meteora

Sẽ thật thiếu sót nếu không đưa Meteora vào danh sách các dự án đáng chú ý năm 2025. Cùng với sự bùng nổ của hệ sinh thái Solana, Meteora luôn là dự án nằm trong top các giao thức tạo ra nhiều doanh thu nhất.

Trung bình mỗi tuần dự án thu về khoảng 50-100 triệu USD phí giao dịch, tổng khối lượng trên nền tảng này đạt hơn 150 tỷ USD mang về 870 triệu USD tiền phí. Đã có những thời điểm phí giao dịch hàng tuần trên Meteora vượt mặt giao thức stablecoin USDT.

Bảng xếp hạng phí giao dịch tháng qua. Nguồn: DefiLlama (19/02/2025)

Raydium là nơi pump.fun thêm thanh khoản sau khi một đồng coin tốt nghiệp, nhưng Meteora lại mới là địa chỉ kiếm được nhiều phí giao dịch cho Liquidity Provider, ngay cả tổng thống Mỹ Donald Trump cũng lựa chọn Meteora làm nơi cung cấp thanh khoản cho meme TRUMP, tại sao lại vậy, chúng ta sẽ tìm hiểu nhanh về cơ chế hoạt động của nó.

Meteora (tiền thân là Mercurial) là nền tảng cung cấp giải pháp thanh khoản trên hệ sinh thái Solana, đội ngũ phát triển của dự án cũng là đội ngũ đứng sau sàn giao dịch Jupiter nổi tiếng.

Sản phẩm tạo nên sự khác biệt lớn nhất cho Meteora là Dynamic Liquidity Market Maker (DLMM). Khác với các Dex trên thị trường sử dụng mô hình đường cong x*y=k cho cơ chế giá, Meteora sử dụng hệ thống bin (thùng chứa). Mỗi bin đại diện cho một khoảng giá và được lấp đầy bằng cặp thanh khoản hoạt động theo công thức x+y=k.

So sánh giữa DLMM và CLMM. Nguồn: Meteora

Nhưng sau đây mới là điều thú vị của mô hình bin này, đối với các AMM thông thường cặp token X/Y sẽ được phân bổ trong một vùng giá (đối với CLMM) hoặc toàn bộ đường cong với mô hình truyền thống nhưng với DLMM thì cặp X/Y chỉ luôn nằm gói gọn trong một thùng chứa (bin) duy nhất. Các bin phía bên trái của bin đang giao dịch (active bin) sẽ chỉ chứa token Y (tức nhu cầu bán) và các bin bên phải sẽ chỉ chứa token X (tức nhu cầu mua).

Phân bổ token trong các bins của DLMM

Bằng cách này, Meteora giúp thanh khoản được phân phối cực sâu vào active bin (vùng giá đang hoạt động), từ đó giảm thiểu tối đa trượt giá cho người dùng. Theo công bố từ dự án độ sâu thanh khoản đạt được còn lớn hơn mô hình CLMM của Uniswap.

Bên cạnh đó, một cơ chế về phí động được thêm vào để tăng cường độ ổn định giá, bảo vệ nhà cung cấp thanh khoản khỏi impermanent loss và arbitrage. Phí giao dịch trên Meteora bao gồm một khoản phí cố định được thiết lập bởi LP và một khoản phí động dựa trên mức độ biến động thị trường. Khi giá biến động mạnh mức phí này sẽ tăng lên và giảm xuống khi thị trường ổn định.

Meteora còn nhiều sản phẩm khác phục vụ đầy đủ nhu cầu người dùng như Dynamic AMM Pools, Dynamic Vaults, Multitoken Stable Pool.

Nhìn chung, Meteora là hệ sinh thái DeFi có nhiều cải tiến công nghệ và đã chứng minh được tính ứng dụng cao. Meteora là dự án đáng chú ý trong thời gian tới cả hiệu suất hoạt động, lịch trình ra mắt token và cả về những drama xung quanh.

20. Babylon

Như chúng ta đã biết Bitcoin là đồng tiền mã hoá phi tập trung và an toàn nhất, mô hình proof-of-work sử dụng sức mạnh tính toán cũng bộ mã nguồn hết sức đơn giản đã giúp loại bỏ đi hầu hết hình thức tấn công mạng lưới.

Nhận thấy những tiềm năng từ sự bảo mật tối thượng này, đội ngũ phát triển tại Babylon đã tạo ra một lớp phòng thủ cho các mạng lưới blockchain khác dựa trên Bitcoin.

Đầu tiên, Babylon là blockchain layer 1 được xây dựng dựa trên CosmosSDK, mục tiêu của nó là tạo nên lớp xác thực cho các blockchain kết nối. Hai thành phần chính của Babylon là:

• Bitcoin timestamping: giúp các chuỗi khác tạo ra các checking point trên Bitcoin và kiểm tra chúng.

• Bitcoin staking: giúp người nắm giữ Bitcoin tham gia vào quá trình bảo mật và kiếm lời cho các mạng lưới khác bằng cách stake BTC.

Mô hình hoạt động của Babylon

Nói một cách ngắn gọn về cơ chế hoạt động, Babylon là lớp đứng giữa Bitcoin và các blockchain thứ 3 cần nhận bảo mật.

Bitcoin timestamping của Babylon giúp các blockchain thứ 3 tạo ra các điểm kiểm tra (checking point), các checking point này sau đó được lưu trữ xuống mạng lưới Bitcoin để thừa hưởng tính bất biến, khi cần xác thực Babylon gọi các điểm checking point này trả lại cho bên thứ 3 để đối chiếu.

Những người nắm giữ Bitcoin đóng vai trò là validator, họ stake Bitcoin vào Babylon để kiếm lợi nhuận từ hoạt động xác thực. Số Bitcoin đã stake đóng vai trò như tài sản bảo đảm, nếu validator có hành vi độc lại họ sẽ bị phạt. Cơ chế này gọi là sử dụng động cơ kinh tế để tăng cường bảo mật.

Bitcoin Secured Networks của Babylon đã mainnet và nhận được hơn 55.823 BTC stake tương đương 5,34 tỷ USD.

Trong bối cảnh khối tài sản trên mạng lưới Bitcoin gần như bất động và không thể sinh lời một cách an toàn ngoài việc nằm chờ tăng giá thì Babylon là một cứu cánh xuất hiện đúng thời điểm. Bên cạnh trở thành lớp bảo mật cho các mạng lưới blockchain khác, dự án còn mang đến nguồn thu nhập thụ động cho những người nắm giữ BTC.

Babylon cũng là một trong số những dự án gọi được rất nhiều vốn năm vừa rồi, tổng số tiền lên tới 96 triệu USD, trong danh sách xuất hiện nhiều tên tuổi lớn như Paradigm, YZi Labs (Binance Labs trước đây).

Nhìn chung, mình rất bullish cho Babylon nhưng hy vọng dự án không bị định giá quá cao giai đoạn niêm yết sắp tới. 

Bên cạnh Babylon, trong hệ sinh thái Bitcoin còn một số cái tên đáng chú ý khác như: Stacks (STX), Fractal Bitcoin (FB), RSK Infrastructure Framework (RIF), BOB.

21. Monad

Parallel Execution là thứ mà các blockchain thế hệ mới ngày nay đều hướng tới. Trong bối cảnh lượng người dùng gia nhập thị trường ngày càng đông thì tốc độ và khả năng mở rộng là một trong những yếu tố then chốt giúp mạng lưới trụ vững.

Mô hình xử lý tuần tự như các blockchain thế hệ cũ đã cho thấy những khiếm khuyết khi không thể đáp ứng lượng lớn truy cập, do vậy thực thi song song đang trở thành giải pháp được nhiều bên theo đuổi.

Sẽ dễ dàng hơn nếu các dự án lựa chọn xây dựng một blockchain mới hoàn toàn, nhưng để xây dựng một hệ thống xử lý giao dịch song song mà vẫn tương thích EVM thì là điều tương đối khó khăn do bản chất máy ảo EVM xử tuần tự. Do vậy mà nhiều năm qua không nhiều dự án thành công với Parallel EVM. Monad là một trong những dự án tiên phong bên cạnh Sie.

Monad sử dụng kỹ thuật Pipelining, chia nhỏ các tác vụ thành các bước liên tiếp cho phép xử lý song song nhiều gói tác vụ một lúc. Tài liệu của Monad có lấy ví dụ rằng, tương tự như hoạt động giặt quần áo bao gồm giặt, sấy, gấp và cất mẻ quần áo đầu tiên trước khi bắt đầu mẻ thứ hai thì có thể thực hiện bằng cách tiếp tục xử lý mẻ thứ hai ngay khi đưa mẻ đầu tiên vào máy sấy.

Cơ chế hoạt động của Monad

Ngoài ra kết hợp với nhiều tinh chỉnh khác như cơ chế động thuận MonadBFT, MonadDb, Shared Mempool, Deferred Execution giúp Monad đạt được kết quả xử lý song song với tốc độ lên tới 10.000 TPS.

Monad đã huy động được 244 triệu USD từ nhiều quỹ đầu tư lớn trong thị trường, đây là một trong những dự án blockchain được rót vốn lớn nhất năm 2024.

the Monad Testnet is launching on February 19th

under 48 hours pic.twitter.com/KN9vO31LY9

— Monad ⨀ (@monad_xyz) February 17, 2025

Dự án đã triển khai testnet vào ngày 19/02 vừa rồi, các bạn có thể tham gia trải nghiệm và tìm kiếm cơ hội nhận airdrop. Parallel EVM và Monad đều là những từ khoá thứ rất đáng chú ý trong năm 2025 này.

22. Particle Network

Trong chuỗi bài viết này nhiều lần mình đã nhắc tới vấn đề phân mảnh thanh khoản và phân mảnh người dùng đồng thời cũng nhấn mạnh rằng trải nghiệm người dùng là điều bắt buộc đạt được để đưa blockchain và crypto tiến tới phổ cập.

Trong tất cả các giải pháp đang diễn ra thì Chain Abstraction có thể coi là “end game” đối với vấn đề này. Chain Abstraction là khái niệm ám chỉ việc đơn giản hóa tương tác của người dùng với nhiều blockchain khác nhau, mang lại trải nghiệm “không blockchain”. Thay vì phải thực hiện các thao tác phức tạp như chuyển đổi tài sản giữa các chuỗi, quản lý nhiều loại token gas hoặc chuyển đổi mạng lưới, Chain Abstraction giúp người dùng tương tác với các ứng dụng phi tập trung thông qua một giao diện duy nhất mà không cần kiến thức kỹ thuật sâu rộng. Điều này làm cho trải nghiệm Web3 trở nên dễ tiếp cận và thuận tiện hơn.

Vấn đề phân mảnh của Web3

Tương tự như việc bạn sử dụng các ứng dụng ngân hàng hoặc ví điện tử phổ biến, liệu bạn có biết chúng được lưu trữ ở server AWS, Google Cloud hay data central riêng, hay bạn có cần quan tâm đến việc đang kết nối với app thông qua mạng Viettel hay FPT. Nói một cách ngắn gọn, Chain Abstraction giúp người dùng chỉ cần quan tâm tới tính năng của ứng dụng mà không cần/không muốn biết tới lớp hạ tầng của chúng.

Particle Network là giải pháp dẫn đầu trong lĩnh vực này, dự án cung cấp bộ công cụ giúp các nhà phát triển ứng dụng thoát khỏi cảnh bị phụ thuộc vào một chuỗi. Như vậy, các nhà phát triển chỉ cần tập trung vào xây dựng tính năng sản phẩm, còn người dùng có thể sử dụng ứng dụng đó với bất cứ số dư hay kết nối từ chain nào.

Mô hình Modular Chain Abstraction của Particle Network

Hiện tại, Particle Network đã hoàn thiện sản phẩm Universal Account và sàn giao dịch UniversalX, sắp tới là Particle Chain. Dự án cũng đang triển khai chương trình điểm thưởng với cơ hội airdrop, các bạn có thể tạo tài khoản và trải nghiệm tại đây.

Vừa là một mảnh ghép quan trọng của thị trường crypto, vừa được sự hẫu thuẫn từ nhiều đơn vị lớn như YZi Labs (Binance Labs), Animoca Brands, The Spartan Group, năm 2025 tới đây sẽ là một năm quan trọng và đáng chú ý của Particle Network.

23. pump.fun

Không quá lời khi nói pump.fun đóng góp hơn 50% cho mùa uptrend của hệ sinh thái Solana. Có tổng cộng 7,8 triệu token được tạo thông qua nền tảng này, khối lượng giao dịch hàng tuần từ 1-2 tỷ USD mang về tổng cộng 561 triệu USD doanh thu cho đến thời điểm hiện tại.

Điều đáng chú ý là gần đây nhiều nguồn tin cho biết pump.fun sẽ ra mắt token riêng của họ, nhiều khả năng là trong năm 2025 này. Theo đó, pump.fun sẽ tiến hành một đợt mở bán công khai với hình thức đấu giá Hà Lan. Dự án được cho là đang liên hệ với các sàn giao dịch để đàm phán hợp tác thực hiện.

Với vị thế là nền tảng ăn nên làm ra top 10 thị trường, những người dùng pumpfun rất có thể sẽ nhận được cơn mưa airdrop. Nhìn chung, sự kiện niêm yết sẽ là một cột mốc đáng mong chờ cho pumpfun và cả người dùng Solana trong năm 2025.

24. OpenSea

Trong nhóm các gã khổng lồ thị trường crypto được mong chờ ra mắt token như Metamask, OpenSea, Phantom thì OpenSea là dự án bước đi đầu tiên.

Từng là NFT marketplace hàng đầu thị trường, độc chiếm lĩnh vực giao dịch NFT suốt nhiều năm trước khi bị đánh chiếm thị phần. Chợ NFT non trẻ Blur đã cho người đàn anh biết thế nào là sức mạnh của token.

Bằng một sản phẩm có phần hiện đại và chiến lược “cày point”, khối lượng giao dịch trên Blur đã vượt xa OpenSea kể từ đầu năm 2023. Mặc dù nỗ lực cải tiến với OpenSea Pro nhưng như vậy là chưa đủ.

Khối lượng giao dịch của các nền tảng. Nguồn DefiLlama (18/02/2025)

Sau này, ngoài Blur, dự án lại tiếp tục bị đánh chiếm thị phần bởi Magic Eden, vốn là sàn giao dịch tập trung vào hệ sinh thái Solana. Đã có thời điểm CEO của OpenSea lên tiếng sẵn sàng mở cửa để nhận đề nghị mua lại.

Sau quãng thời gian dài im lặng, tối ngày 13/02/2025 OpenSea đã cho ra mắt OS2, đây là một phiên bản cải tiến hoàn toàn so với trước đây. OS2 sẽ hỗ trợ giao dịch đa chuỗi trên 14 blockchain, bao gồm Flow, ApeChain, Soneium và Berachain. Ngoài ra, nền tảng mới cũng giảm phí giao dịch xuống 0,5% và miễn phí hoán đổi trong thời gian ra mắt. Và tin tức quan trọng là chuẩn bị ra mắt token SEA.

OS2 open beta is now live:

• A fully reimagined product built entirely from the ground up, for collectors and pros
• NFTs 🤝 tokens, brought together in one place
• Brand new, beautiful ways to explore — beyond just the floor
• 14 chains (welcome @flow_blockchain, ApeChain… pic.twitter.com/fTJT5eKsm2

— OpenSea (@opensea) February 13, 2025

Phiên bản OS2 đi kèm một cơ chế tích lũy điểm XP dựa trên các giao dịch của người dùng, và tương tự như Blur, người dùng đang đổ xô đi farm điểm để tăng số lượng airdrop. Hiện tại hệ thống này đang tạm dừng vì gặp phải nhiều chỉ trích từ người dùng vì vấn nạn wash trading.

Ra mắt token là một sự kiện đáng chú ý của gã khổng lồ OpenSea, liệu sau chặng này, OpenSea có lấy lại và giữ vững được vị thế sàn giao dịch NFT số 1, chúng ta sẽ cùng theo dõi trong năm 2025.

25. Polymarket

Polymarket là một nền tảng Prediction Market (thị trường dự đoán) phi tập trung hoạt động trên Polygon, nơi người dùng có thể đặt cược vào kết quả của các sự kiện trong tương lai thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Nếu dự đoán chính xác, người tham gia sẽ kiếm được lợi nhuận, ngược lại họ sẽ mất số tiền đã cược nếu dự đoán sai.

Polymarket được mệnh danh là sản phẩm có “product-market fit” nhất thị trường crypto, bởi lẽ sự thành công của Polymarket đến hoàn toàn từ nhu cầu thực tế của người dùng chứ không phải là quá trình bơm thổi giá hay các chiến lược truyền thông tốn kém.

TVL và khối lượng giao dịch của Polymarket. Nguồn DefiLlama (18/02/2025)

Tổng tài sản khoá trên Polymarket có thời điểm lên tới hơn 500 triệu USD, với khối lượng giao dịch hàng ngày trung bình 30-50 triệu.

Sau khi huy động được 74 triệu USD từ nhiều quỹ lớn như Polychain, Dragonfly và cả Vitalik Buterin dự án bày tỏ muốn huy động thêm 50 triệu USD kèm úp mở ra mắt token riêng.

Thông điệp xuất hiện trên website Polymarket, ẩn ý về khả năng airdrop trong tương lai

Mặc dù còn vướng phải nhiều rắc rối pháp lý sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vừa rồi, nhưng Polymarket vẫn là một dự án rất đáng quan tâm. Nhu cầu dự đoán và cá cược luôn tồn tại hàng nghìn năm nay, việc ứng dụng công nghệ blockchain vào mảnh ghép này sẽ khiến mọi thứ trở nên minh bạch, tự chủ.

Polymarket và token của dự án sẽ là những thông tin đáng được dành sự chú ý trong năm 2025 này.

Bổ sung: Pi Network

Dự án cuối cùng và nằm ngoài danh sách này mình muốn đề cập là Pi Network, đây có lẽ là dự án gây tranh cãi nhất động đồng crypto không chỉ thời gian này mà là suốt nhiều năm qua.

Không thể phủ nhận rằng, bằng một cách thần kỳ nào đó Pi Network sở hữu một cộng đồng trung thành và cuồng tín hơn cả XRP, Cardano.

Cơ chế khai thác hay nói cách khác là lối chơi của Pi khá vô tri, người dùng chỉ cần tải ứng dụng về và định kỳ vào ấn vào biểu tượng “tia sét”. Nhưng có lẽ cách đào đơn giản đến nỗi các cụ già cũng có thể làm được này lại giúp Pi dễ dàng tiếp cận số đông. Lâu dần thành thói quen và đồng thời họ không muốn vứt bỏ công sức nhiều năm tháng nên vẫn vào điểm danh tia sét chờ ngày đổi đời, và vì dù sao thì cũng không mất gì.

Pi Network cũng là top đầu dự án có cộng đồng hoạt động tích cực nhất ngoài đời thực, các hoạt động đội nhóm tập thể, tiệc tùng, roadshow thậm chí là cả những bài hát được sáng tác dành riêng cho Pi để thể hiện mức độ cuồng tín.

Hình ảnh được cắt từ video âm nhạc: Pi Network tình yêu của tôi

Nhưng có một sự thật là hầu hết fan của Pi không nhiều người am hiểu blockchain và những người càng am hiểu blockchain thì lại càng không sở hữu Pi nào. Điều này gây ra nhiều tranh cãi trong quá khứ giữa hai phe, nhưng Pi đã chứng minh cho các giáo sư crypto thấy, công nghệ không phải là tất cả, cộng đồng mới là thứ quan trọng nhất.

Sau nhiều năm ấn “tia sét” cuối cùng những người hâm mộ Pi đã tiến gần đến giai đoạn hưởng thành quả. Các nhà phát triển Pi Network đã hoàn thành việc xây dựng Pi blockchain, một phiên bản dựa trên Stellar. Ngày 20/02 này token PI sẽ được niêm yết trên nhiều sàn giao dịch như OKX, Gate và thậm chí là cả Binance nếu như sự ủng hộ từ cộng đồng đủ mạnh mẽ.

Nếu như phong trào tap-to-earn vô tri của telegram với cả triệu con bot có thể khuấy động thị trường với nhiều dự án tỷ đô thì không có lý do gì một dự án hàng chục triệu người dùng sẵn sàng KYC không gây được sự chú ý. Pi Network sẽ là cái tên đáng để theo dõi trong giai đoạn đầu năm 2025 này.

Lời kết

Vậy là chúng ta đã đi qua 25 dự án đáng chú ý trong năm 2025 này, mặc dù còn nhiều khó khăn thử thách nhưng lịch sử đã chứng minh càng nhiều thăng trầm thị trường càng trở nên khoẻ mạnh và tiếp tục đạp đổ các cột mốc thành tựu.

Ngoài ra, còn rất nhiều dự án đáng ý chú khác mà mình chưa biết đến hoặc không đưa vào, các bạn có thể thảo luận thêm trong phần bình luận.

Một lần nữa lưu ý lại rằng, các dự án được đề cập trong bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chứ không phải lời khuyên đầu tư. Hy vọng bài viết giúp ích cho bạn trong quá trình nghiên cứu.