Taiko là gì? Tìm hiểu về blockchain layer 2 có độ tương thích với EVM cao nhất

Taiko là nền tảng Layer 2 được phát triển dựa trên công nghệ zkEVM tương tự như Polygon zkEVM, Scroll. Vậy dự án này có gì đặc biệt, các bạn hãy cùng Coin68 theo dõi thông qua bài viết này nhé!

Taiko - Blockchain Layer 2 có độ tương thích với EVM cao nhất

Tổng quan về dự án Taiko

Taiko là gì? 

Taiko là blockchain Layer 2 phi tập trung sử dụng công nghệ zkEVM. Mạng blockchain này được thiết kế để trở thành zkEVM loại 1 có khả năng tương thích cao nhất với Ethereum. Mục tiêu chính của Taiko là cung cấp một nền tảng hiệu quả và có thể mở rộng cho các nhà phát triển và người dùng.

Giao diện website của Taiko. Nguồn: https://taiko.xyz/

Công nghệ của Taiko

zkEVM

zkEVM chứng minh độ chính xác những tính toán của EVM trên Rollup bằng các bằng chứng hợp lệ. Taiko có thể chạy code hợp đồng thông minh (smart contract code) của Ethereum mà không cần thay đổi. Những nhà phát triển có thể di chuyển các hợp đồng thông minh và các dApp của họ trên Ethereum sang Taiko một cách dễ dàng. 

Taiko triển khai zkEVM hỗ trợ cho mọi opcode của EVM và tạo ra bằng chứng hợp lệ cho mạch zkEVM. Bên cạnh khả năng tương thích hoàn hảo với các hợp đồng thông minh và dApp, tất cả các công cụ của Ethereum và Solidity đều hoạt động trơn tru với Taiko. Ngoài ra, Taiko còn sử dụng cơ sở hạ tầng Ethereum nhờ vào việc tương thích với blockchain này và cho phép những node Ethereum mã nguồn mở như Nethermind, Erigon được tái sử dụng làm node Taiko.

Layer 2 Rollup Node 

Các node của Taiko sẽ thu thập dữ liệu từ Ethereum và thực hiện các giao dịch trên Layer 2, sau đó trạng thái sẽ được hiển thị sau mỗi lần thực hiện giao dịch. Hiện tại, node của Taiko là một fork của Ethereum Geth.

Taiko Nodes 

Taiko Protocol

Giao thức Taiko xác định và thực thi các quy tắc của Rollup cũng như tìm ra những người tham gia tiềm năng. Taiko được thiết kế nhằm duy trì các nguyên tắc cốt lõi về tính phi tập trung và bảo mật.

Các hợp đồng thông minh (smart contract) được triển khai trên Ethereum đóng vai trò là cơ chế cung cấp dữ liệu và trình xác minh các bằng chứng ZK-SNARK. Hợp đồng thông minh được triển khai trên Taiko thực hiện một số chức năng quan trọng như sử dụng lại khả năng lập trình của EVM để thực thi các thuộc tính giao thức nhất định.

Cơ chế hoạt động của Taiko

Trước khi tìm hiểu về cơ chế hoạt động của Taiko, sẽ có những đối tượng tham gia trong mạng với ba vai trò như sau: 

• Proposer (Người đề xuất): Đây là những người đảm nhiệm việc tạo khối cho giao dịch của người dùng từ L2 và đề xuất các khối này đến L1. Bất kỳ ai cũng có thể thực hiện chức năng tạo khối này
  

• Prover (Người xác thực): Đây là những người chịu trách nhiệm tạo ra chứng minh ZK-SNARK để kiểm tra tính hợp lệ của giao dịch từ L2 và các khối mà Proposer đã đề xuất. Bất kỳ ai cũng có thể thực hiện chức năng xác thực khối này.
  

• Node Runner (Người chạy node): Đây là những người đảm nhiệm việc thực thi giao dịch on-chain để luôn đồng bộ với trạng thái trong mạng lưới. Proposer, Prover hay bất kỳ ai cũng có thể chạy node để đáp ứng vai trò của họ trong mạng lưới.

Các khối (block) trong blockchain Taiko là bao gồm tập hợp các giao dịch được thực hiện tuần tự trên Taiko. Các khối mới có thể được thêm vào chuỗi để cập nhật trạng thái và được tính toán bằng cách tuân theo các quy tắc của giao thức để thực hiện giao dịch.

Quy trình chấp thuận khối (Block submission) được chia thành hai phần:

• Đề xuất khối (Block proposal): Khi Proposer đề xuất một khối, dữ liệu khối sẽ được xuất bản trên Ethereum và khối được thêm vào danh sách được đề xuất trong hợp đồng thông minh của Taiko. Giao thức Taiko đảm bảo khối không bị thay đổi vào thời điểm này, nghĩa là việc thực thi khối là tất yếu và bất kỳ ai cũng có thể tính toán trạng thái chuỗi sau khi thực thi.
  

• Tạo bằng chứng (Block prove): Prover sẽ tạo bằng chứng hợp lệ và chứng minh tính đúng đắn của các khối vừa được gửi lên. Prover có thể tạo bằng chứng cho một khối chỉ sử dụng dữ liệu công khai trên Ethereum.

• Xác minh khối (Block verification): Prover sẽ xác minh cho khối và khối trước nó để hai khối được liên kết chính xác với nhau. Sau đó, khối sẽ được đánh dấu đã hoàn thành trên on-chain.

Cơ chế hoạt động của Taiko  

Điểm nổi bật của Taiko

Tương thích hoàn toàn với EVM (zkEVM loại 1)

zkEVM loại 1 mà Taiko đang áp dụng hoạt động hoàn toàn tương thích với Ethereum. Điều này giúp cho những lập trình viên có thể di chuyển dApp giữa Ethereum sang Taiko mà không sợ rủi ro lỗi hợp đồng thông minh. Thời gian lập trình lại tính năng cũ sẽ được rút ngắn và có nhiều nguồn lực hơn để phát triển những tính năng mới nếu dự án trên Ethereum muốn mở rộng quy mô hoạt động trên Taiko và ngược lại.

Phân loại zkEVM

Mã nguồn mở (Open-source) 

Taiko hoàn toàn là mã nguồn mở và lấy cộng đồng làm trung tâm. Tất cả những đoạn mã code của Taiko đều có sẵn trên GitHub và bất kỳ ai cũng có thể xem, xây dựng hoặc chỉnh sửa nguồn code đó. Dự án đề cao tính đóng góp không chỉ giới hạn ở một nhóm nhỏ mà còn từ những cộng đồng lớn và nhiều nhà phát triển từ khắp nơi trên thế giới.

Hoàn toàn phi tập trung 

Ngoài khả năng tương thích cao với EVM, Taiko còn tập trung mạnh vào tính phi tập trung của giao thức. Trong khi hầu hết các mạng Rollup ưu tiên hiệu suất và tăng dần tính phi tập trung, Taiko có kế hoạch ra mắt với các trình đề xuất phi tập trung (trình sắp xếp thứ tự) gửi các khối và chứng minh để tạo ra ZKP. Điều này làm nổi bật mức độ Taiko đánh giá cao tính phi tập trung, vì hiện tại không có Rollup nào có tính năng trình sắp xếp phi tập trung. 

Bên cạnh đó, đội ngũ phát triển cũng đã công bố kế hoạch ưu tiên phát triển DAO và sẽ tiết lộ chi tiết cụ thể kế hoạch trong tương lai.

Tốc độ và khả năng mở rộng cao

Taiko sử dụng công nghệ Zk-Rollups để cải thiện thông lượng giao dịch và giảm phí giao dịch. Công nghệ Zk-Rollups sử dụng bằng chứng mật mã để xác thực các giao dịch, giúp chúng hiệu quả và an toàn hơn so với Optimistic-Rollups.

Ngoài tốc độ nhanh hơn, Zk-Rollups còn cho phép Taiko đơn giản hoá việc xác thực khối và mở rộng quy mô tốt hơn khi truyền tải dữ liệu sang các Layer 1 và Layer 2 khác. Điều này có nghĩa là Taiko có thể đáp ứng số lượng người dùng và giao dịch ngày càng tăng.

Sản phẩm của Taiko

Bridge

Bridge là sản phẩm cầu nối cho phép di chuyển tài sản từ các mạng blockchain khác vào Taiko. Hiện tại, dự án đang trong giai đoạn Testnet, nên người dùng chỉ có thể sử dụng sản phẩm này để bridge tài sản giữa 2 mạng Testnet Holesky và Katla.

Bridge

Swap

Swap là nền tảng giao dịch phi tập trung được phát triển bởi Taiko. Tương tự như Bridge, sản phẩm này cũng chỉ cho phép người dùng trải nghiệm swap một số loại token nhất định trên Testnet.

Swap

Hệ sinh thái của Taiko

Dự án Taiko hiện sắp hoàn thành giai đoạn Testnet để ra mắt Mainnet trong Q1 2024. Tính đến thời điểm hiện tại, Taiko đã sở hữu một hệ sinh thái lên đến hàng chục dự án đang khởi chạy trên mạng testnet, trong đó đã có hầu hết các mảnh ghép cần thiết như: DeFi, Wallet, Bridge, GameFi & NFT, Launchpad, ...

Hệ sinh thái của Taiko

Tokenomics

Thông tin token

Tỷ lệ phân bổ token

Tỷ lệ phân bổ token TAIKO

Token TAIKO được phân bổ như sau:

• Taiko Labs/Core Team: 20%
  
  
• DAO: 22%
  
  
• Taiko Foundation Reserve: 16,88%
  
  
• Nhà đầu tư: 11,62%
  
  
• Trailblazer Airdrop: 10%
  
  
• Genesis Airdrop: 5%
  
  
• Liquidity & Market Making: 5%
  
  
• Grants & RetroPGF: 5%
  
  
• Guardian Prover Bonds: 2%
  
  
• Taiko Official Bonds: 1,5%
  
  
• Protocol Guild Airdrop: 1%

Hiện tại dự án vẫn chưa công bố lịch phát hành token chính thức.

Sàn giao dịch

TAIKO hiện đang được giao dịch trên các sàn giao dịch tập trung (CEX) như Bybit, Bitget, Upbit, Kucoin,...

Ví lưu trữ TKO token

Các bạn có thể lưu trữ token này trên các loại ví sau: MetaMask, Coin98 Wallet, Trust Wallet, ...

Lộ trình phát triển

Theo lộ trình phát triển đã được công bố của Taiko, trong Q1 2024 dự án sẽ ra mắt Mainnet.

Lộ trình phát triển của Taiko

Đội ngũ phát triển

Đội ngũ phát triển của Taiko đã từng có thời gian tham gia nghiên cứu và phát triển (R&D) về zkEVM cùng với Ethereum Foundation vào năm 2021. Những thành viên nổi bật có thể kể đến như:

• Daniel Wang: Ông là nhà đồng sáng lập và hiện đang là CEO của Taiko. Ông đã từng có khoảng thời gian 4 năm làm việc tại Google với vị trí trưởng nhóm kỹ thuật phần mềm (Tech Lead) và cũng là cựu CEO tại Loopring Foundation.

• Brecht Devos: Ông là nhà đồng sáng lập và hiện đang đảm nhận vị trí tưởng bộ phận R&D (nghiên cứu và phát triển sản phẩm). Trước đó, Brecht từng làm việc tại Loopring Foundation với vị trí Chief Architect (Kỹ sư trưởng) và đã phát triển zkEVM cùng với nhóm PSE của tổ chức Ethereum Foundation.

• Aleksei Vambol: Ông hiện đảm nhận vị trí nhà nghiên cứu chuyên sâu về tiền mã hoá tại Taiko. Ông cũng từng làm vị trí tương tự tại Zpoken và cũng tham gia lập trình các sản phẩm liên quan đến công nghệ zk-SNARKs.

Những thành viên nổi bật từ trái qua phải lần lượt là Daniel Wang - Brecht Devos - Aleksei Vambol

Nhà đầu tư 

Tổng kết

Với một đội ngũ phát triển đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển các sản phẩm Zk-Rollups và zkEVM thì Taiko sẽ là một dự án vô cùng hứa hẹn trong tương lai. Tuy nhiên, dự án vẫn trong quá trình Testnet và chúng ta cần đợi đến mainet vào năm 2024 để biết được Taiko thực sự có độ tương thích cao nhất với EVM hay không.

Thông qua bài viết này chắc các bạn đã phần nào nắm được những thông tin cơ bản về dự án Taiko để tự đưa ra quyết định đầu tư cho riêng mình. 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên đầu tư, Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định nào của các bạn.