Ngày 03/05/2023, Sui chính thức mainnet và niêm yết token lên sàn, đánh dấu sân chơi Layer-1 có thêm một cái tên mới.
Thời gian thấm thoát thoi đưa, mới đó mà đã 1 năm trôi qua. Sui giờ đây đã là mảnh ghép nổi bật trong hệ sinh thái blockchain, là cái tên mà nhiều dự án ra đời sau này muốn hướng tới.
Nhìn lại chặng đường phát triển của Sui sau 1 năm mainnet
Kỷ niệm 1 năm ngày ra mắt, hãy cùng Coin68 điểm qua những thành tựu mà dự án đã đạt được trong buổi phỏng vấn độc quyền tại sự kiện Sui Basecamp 2024 mới diễn ra tháng 4 vừa rồi cùng với:
- Evan Cheng, đồng sáng lập kiêm CEO Mysten Labs;
- và Greg Siourounis, Giám đốc Điều hành Sui Foundation.
Sui và Aptos vốn có mối quan hệ mật thiết và thường được đem ra so sánh với nhau. Bởi lẽ, các nhà phát triển của hai bên vốn xuất thân từ dự án stablecoin Diem của Meta (Facebook) vào năm 2018.
Diem bất thành, các nhà phát triển rẽ hướng sang những dự án khác nhau là Sui và Aptos, nhưng đều chung hướng đi là dự án Layer-1, cùng sử dụng ngôn ngữ lập trình Move của Diem khi trước.
Ban đầu có vẻ Aptos có lợi thế hơn khi được ra mắt sớm, cũng như có đợt airdrop cộng đồng "hào phóng", đủ sức đưa trào lưu retroactive trở lại giữa thời điểm downtrend.
Trong khi đó, Sui không những xuất hiện muộn hơn, lại còn chọn con đường không airdrop "free token" mà là mở bán public sale. Khi đó, cộng đồng người dùng vô cùng phẫn nộ, những tiếng nói chỉ trích, tẩy chay dự án không hề ít.
Giữa một loạt FUD bủa vây, Sui ra mắt vào ngày 03/05/2023. Khi đó TVL của Sui là 32,7 triệu USD, Aptos là 51,5 triệu USD.
Nhưng "đường dài mới biết ngựa hay", 1 năm trôi qua, Sui sở hữu TVL 633 triệu USD trong khi Aptos chỉ có 355,6 triệu USD, chỉ bằng 56% của Sui.
Biến động TVL trong 1 năm đầu mainnet của Sui. Nguồn: DefiLlama
Hay trong 1 năm qua, TVL Sui tăng hơn gấp 20 lần, trong khi Aptos chỉ có mức tăng khiêm tốn khoảng 7 lần.
Xét về ATH của TVL, Sui cũng vượt trên đối thủ khi có đỉnh TVL ghi nhận ở 736,7 triệu USD. Còn Aptos chỉ là 493,4 triệu USD.
Đồng sáng lập kiêm CEO Mysten Labs là Evan Cheng chia sẻ với Coin68 về lý do không airdrop cho dự án của mình rằng:
Đến nay khi hàng loạt dự án vướng vào lùm xùm airdrop, quyết định không airdrop ngay từ lúc đầu của Sui có vẻ như là một lựa chọn đúng đắn.
Mức TVL này chưa đủ sức đưa Sui vào "câu lạc bộ tỷ đô", nhưng cũng giúp dự án đứng thứ 6 trong hàng ngũ các Layer-1 hiện nay. Trước Sui lần lượt là Bitcoin, Ethereum, BNB Chain, Solana, và Avalanche - đều là những blockchain nền tảng lâu đời.
Trong khi đó Aptos xếp thứ 8, chỉ cách Cronos ở vị trí thứ 7.
Xếp hạng các Layer-1 theo TVL. Nguồn: CoinGecko (08/05/2024)
Dù vậy, TVL không phải là chỉ số đo lường cho tất cả, nếu chỉ so sánh TVL thôi thì quá phiến diện. Và dĩ nhiên, Sui còn phát triển nhiều mặt hơn thế...
Ngày 10/04/2024, Sui là blockchain thứ 3 sau Ethereum và BNB Chain được stablecoin FDUSD lựa chọn đển triển khai.
Công ty có trụ sở tại Hong Kong First Digital Labs là tiêu điểm của sự chú ý khi được Binance "lăng-xê" thêm vào danh sách stablecoin mới vào cuối tháng 07/2023.
Sau khi đã xuất hiện trên BNB Chain - blockchain "nhà làm" của Binance và Ethereum - blockchain nền tảng lớn nhất hiện nay thì thật bất ngờ khi FDUSD lại chọn Sui làm "bến đỗ" thứ 3.
Lựa chọn Sui có thể gây ngạc nhiên với nhiều người, nhưng cũng là lựa chọn hợp lý. Trước FDUSD, Sui chưa hề có một đồng stablecoin bản địa (native) nào, trong khi USDC và USDT có khối lượng giao dịch 340 triệu USD nhưng đều là phiên bản wrapped qua cầu nối Wormhole.
Miếng bánh thị phần hấp dẫn như vậy, dĩ nhiên First Digital Labs chẳng thể chối từ.
Ở chiều ngược lại, Sui cũng được hưởng lợi nhiều từ đồng stablecoin này. Dù mới xuất hiện nhưng FDUSD nhanh chóng trở thành stablecoin có vốn hóa lớn thứ tư thị trường là 3,3 tỷ USD, chỉ xếp sau USDT của Tether, USDC của Circle và DAI của MakerDAO.
Một stablecoin đang lên, xếp thứ 4 thị trường nhưng chỉ mới có trên 2 chain là ETH và BNB. Sui khi trở thành bến đỗ thứ 3 sẽ thu hút được dòng tiền lớn đổ vào, góp phần thúc đẩy hệ sinh thái các dự án của mình.
"Với hơn 300 triệu USD được bridge vào SUI chứng minh rằng nhu cầu trên hệ sinh thái của SUI là không nhỏ. Việc FUSD triển khai trên Sui sẽ góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng hệ sinh thái DeFi, đặc biệt hơn là khi FUSD lại được hậu thuẫn bởi Binance."
Giám đốc Điều hành Sui Foundation là Greg Siourounis còn úp mở việc có thêm các stablecoin khác đang cân nhắc mở rộng lên Sui. Dù không tiết lộ tên nhưng ông khẳng định FDUSD chỉ là bước đệm đầu tiên, hệ sinh thái Sui sẽ ngày càng sở hữu lượng tài chính dồi dào do các stablecoin khác nhau mang lại.
Vẫn chưa thỏa lòng ở DeFi hay stablecoin, Sui đã nhanh chóng đẩy mình vào một mảnh đất mới - Real World Asset (RWA).
Đội ngũ dự án khẳng định tầm nhìn trong thời gian tới đây là tập trung vào việc token hóa tài sản thế giới thực lên blockchain, dù rằng miếng bánh RWA chưa hề có dấn chân của Sui.
RWA hiện nay là "địa bàn" của các tổ chức truyền thống như BlackRock, Franklin Templeton hay những cái tên kỳ cựu như Maker, Ondo Finance. Lấn sân sang RWA không phải là một thử thách dễ dàng.
Dù vậy, ông Greg Siourounis vẫn kiên định với mục tiêu của Sui rằng:
"Hiện tại thì đã có khá nhiều dự án làm về RWA trên Sui và chiến lược của Sui Foundation là sẽ hợp tác với các dự án có định hướng phát triển dài hạn và đã có thành công nhất định.Không chỉ là các dự án liên quan đến tài chính, SUI Foundation cũng chú trọng vào những sản phẩm RWA về bất động sản và các tài sản vật lý khác."
Mysten Labs cũng vừa trình làng thiết bị chơi game cầm tay SuiPlay0x1 thông qua sự hợp tác với Playtron - startup chuyên về hệ điều hành mở đang xây dựng một hệ sinh thái giống như Android.
- SuiPlay0x1 sẽ chạy hệ điều hành Playtron OS dựa trên Linux, tương thích với nhiều cấu hình phần cứng khác nhau.
- Tài sản Sui do người dùng sở hữu sẽ được liên kết với tài khoản Playtron của họ, cho phép truy cập chúng từ mọi thiết bị tương tự.
- Các thiết bị sẽ sử dụng tính năng zkLogin của Sui để đăng nhập giống như Web2. Nó cũng cho phép người dùng thanh toán cho các trò chơi truyền thống bằng ví Sui thông qua cửa hàng riêng của Playtron.
Dự kiến ra mắt vào năm 2025, thiết bị này có thể chơi các game được xây dựng trên Sui blockchain, đồng thời có thể chạy các trò chơi Web3 trên những blockchain khác, cũng như các trò chơi PC định dạng AAA từ Steam, Epic Games Store và hơn thế nữa.
Dự án giải thích rằng, hiện tại có khá nhiều rào cản để xuất bản các game trên nền tảng Blockchain. Đồng thời cũng không hề ít định kiến về các game web3 này. Mục đích của Sui Foundation là đem lại những tiện ích giúp đại chúng làm quen với các khái niệm và hiểu quy trình sở hữu tài sản số, bắt đầu từng bước với những tài sản trong game.
Câu chuyện rộng mở thêm rằng, không phải Sui tự nhiên lại chọn một mảng khó nhằn như RWA mà là dự án từ trước đến nay đều chưa khi nào quên mình là một blockchain nền tảng.
Làm chiếc nền vững chãi cho các dự án xây dựng nên, các dự án đa dạng ở mọi lĩnh vực.
Những người lãnh đạo Sui luôn rõ ràng mình đang xây dựng một blockchain cơ sở hạ tầng, làm nền tảng cho những dự án phục vụ những nhu cầu khác nhau của người dùng xây dựng trên.
Hai đại diện Sui liên tục nhắc đến "nền tảng" và "dài hạn" trong cuộc trò chuyện với Coin68. Vì lẽ đó, Sui chọn những dự án, những nhà phát triển mà mình làm việc cùng bằng một tầm nhìn dài hạn, xây dựng những sản phẩm "dài hơi", bền vững và chạm đúng nhu cầu của khách hàng.
Như câu trả lời về tiêu chính đánh giá dự án RWA:
"Điều này phụ thuộc nhiều về chất lượng của dự án, thái độ của đội ngũ phát triển và kế hoạch dài hạn của họ. Các dự án này sẽ là những đối tác tạo nên một cộng đồng Sui vững mạnh."
Đó cũng là tiêu chí không riêng với RWA mà còn với mọi dự án muốn phát triển trên Sui.
Sui làm nền tảng, cung cấp một môi trường lành mạnh, thân thiện để các dự án có thể dễ dàng xây dựng nên một sản phẩm phù hợp. Sui không chỉ tập trung vào mỗi RWA hay stablecoin hay bất kỳ mảng nào mà họ ủng hộ cho sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái.
Một số dự án nổi bật trên Sui hiện nay:
Nguồn: Sui Station
- DeFi: Scallop, NAVI Protocol, Cetus, Suilend, FlowX Finance, Bluefin,...
- LSD: Aftermath Finance, Volo, Haedal,...
- Thanh toán: BlockBolt, Onramp.money, Banxa, Kaibo,...
- RWA: Ondo Finance, Sudo Finance
- NFT: TradePort, Hyperspace, BlueMove
- DeFin: Karrier One, Chirp
- Gaming: Final Salvation, Space Mavericks, Pebble, SNK Global, All.art,...
Khác với các blockchain chỉ tập trung vào người dùng, Sui khẳng định mình muốn mang lại nguồn thu nhập bền vững cho các nhà phát triển hơn cả.
Cộng đồng nhà phát triển của Sui được grants, được hỗ trợ gần như "tận răng" và được cung cấp nền tài chính dồi dào để thỏa thích phát triển sản phẩm.
Theo Sui, chỉ khi nào các nhà phát triển không phải đau đáu lo lắng về tài chính thì mới có thể tạo nên những sản phẩm, dịch vụ thực thụ.
Đó cũng là cách mà dự án đi "đường dài" - tìm cách làm cho cả cộng đồng nhà phát triển lẫn người dùng đều được lợi.
Jane
