Kể từ khi ra đời vào năm 2009 đến nay, giá của Bitcoin đã thể hiện sự tăng trưởng vượt bậc và đạt mức vốn hoá thị trường hơn 1,7 nghìn tỷ USD. Vậy Bitcoin là gì và đồng tiền mã hoá này đã ra đời như thế nào, các bạn hãy tìm hiểu cùng Coin68 thông qua bài viết dưới đấy nhé!
Bitcoin là gì? Tất tần tật những thứ cần biết về Bitcoin
Bitcoin (BTC) là gì?
Bitcoin (BTC) là một đồng tiền mã hoá được ra đời vào năm 2009. Bitcoin được thiết kế để hoạt động như một phương tiện thanh toán nằm ngoài tầm kiểm soát của bất kỳ tổ chức nào, do đó loại bỏ nhu cầu tham gia của bên thứ ba vào các giao dịch tài chính.
Bitcoin có tổng cung 21 triệu và dự kiến sẽ được đào hết vào năm 2140.
Bitcoin (BTC) là gì?
Sự chiến thắng của Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024 cùng với quan điểm ủng hộ thị trường crypto trong nhiệm kỳ tiếp theo của ông là những chất xúc tác cho sự tăng trưởng mạnh mẽ của Bitcoin. Kể từ ngày 06/11/2024 đến 14/11/2024, giá của BTC đã liên tục tăng mạnh và đạt ATH tại 93.200 USD.
Biểu đồ giá của Bitcoin. Nguồn: Tradingview (14/11/2024)
Ai là người tạo ra Bitcoin?
Bitcoin được tạo ra bởi một lập trình viên bí ẩn với biệt danh Satoshi Nakamoto. Satoshi đã phát hành whitepaper của Bitcoin lần đầu tiên vào năm 2008 và cho ra mắt phiên bản đầu tiên của phần mềm Bitcoin vào năm sau đó.
Satoshi Nakamoto từng tự giới thiệu mình là một người đàn ông Nhật Bản 37. Tuy nhiên, khả năng sử dụng tiếng Anh lưu loát và các đặc điểm kỹ thuật trong phần mềm Bitcoin đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về nguồn gốc thực sự của ông. Khoảng vào giữa năm 2010, Satoshi đã quyết định “dứt áo ra đi”, nhường lại vai trò nhà phát triển chính của Bitcoin cho Gavin Andresen.
Vào tháng 10/2024, bộ phim tài liệu “Money Electric: The Bitcoin Mystery” của đài HBO đã khẳng định Peter Todd là Satoshi Nakamoto. Tuy nhiên, bộ phim đã nhanh chóng nhận được những phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng và chính Peter Todd cũng lên tiếng phủ nhận thông tin mình là nhà sáng lập Bitcoin, lời giải cuối cùng về danh tính thật sự của Satoshi Nakamoto hiện vẫn là một ẩn số chưa có lời giải.
Ước tính Satoshi sở hữu gần 1 triệu Bitcoin, tương đương hơn 90 tỷ USD tính theo thị giá thời điểm tháng 11/2024.
Ai là người kiểm soát Bitcoin?
Sau khi Satoshi Nakamoto rời bỏ dự án, Gavin Andresen đóng vai trò rất quan trọng trong hành trình phát triển của Bitcoin. Andersen mong muốn Bitcoin tiếp tục tồn tại một cách tự chủ, dù cho anh có “bắt đắc kỳ tử”.
Điều khiến Bitcoin trở nên đặc biệt nằm ở tính độc lập của nó. Không ai, kể cả chính phủ, ngân hàng hay các tập đoàn, có thể can thiệp vào hoạt động của Bitcoin. Mọi giao dịch trên Bitcoin đều được ghi lại công khai trên Blockchain, đảm bảo tính minh bạch và an toàn.
Tóm lại, không ai có quyền kiểm soát quá trình hoạt động của Bitcoin, người dùng sẽ nhận được toàn quyền kiểm soát với tài sản của chính họ.
Ai là người đầu tiên được airdrop Bitcoin bởi Satoshi Nakamoto?
Với tư cách là một trong những người đầu tiên sử dụng mạng blockchain Bitcoin và báo cáo lỗi cho Satoshi Nakamoto, Hal Finney đã nhận được 10 BTC từ chính Satoshi Nakamoto. Đây là cột mốc đánh dấu giao dịch on-chain đầu tiên trên mạng Bitcoin.
Hal Finney cũng là người đầu tiên được nhận airdrop trước cả khi thuật ngữ này được phổ biến trong thị trường crypto.
Bitcoin vận hành như thế nào?
Khi có giao dịch mới xuất hiện trên blockchain, chúng sẽ được tập hợp trong một bộ nhớ gọi là "mempool". Miner đóng vai trò quan trọng trong việc xác minh tính hợp lệ của các giao dịch chờ xử lý này và sau đó sắp xếp chúng thành các khối (block).
Một khối sẽ đóng vai trò như một trang trong sổ cái blockchain, nơi nhiều giao dịch cùng với dữ liệu bổ sung được ghi lại. Cụ thể, một mining node thu thập các giao dịch chưa được xác nhận từ mempool và xây dựng một khối tiềm năng.
Tiếp theo, miner cố gắng biến khối tiềm năng này thành một khối hợp lệ và được xác nhận. Để đạt được điều này, miner cần giải quyết một bài toán toán học phức tạp đòi hỏi nguồn tài nguyên tính toán đáng kể. Tuy nhiên, đối với mỗi khối khai thác thành công, miner được thưởng bằng phần thưởng khối, bao gồm Bitcoin mới được tạo ra cùng với phí giao dịch.
Lịch sử hình thành và phát triển của Bitcoin
1976
Diffi-Hellman Day - 1/11/1976
Whitfield Diffie và Martin E. Hellman đã giới thiệu một giao thức mật mã mang tính đột phá trong bài báo mang tên “Những hướng đi mới trong mật mã học”. Công trình của họ đã đặt nền móng cho mật mã hiện đại và nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông kỹ thuật số an toàn. Nó cũng mở đường cho việc áp dụng khóa công khai (public key) và khoá riêng tư (private key) vào giao dịch tiền mã hoá như ngày nay.
1989
Digicash ra đời
David Chaum, một nhà mật mã học, đã thành lập DigiCash, một nỗ lực ban đầu nhằm tạo ra một hệ thống thanh toán kỹ thuật số hoàn toàn ẩn danh và an toàn dựa trên Công nghệ Blind Signature. Công nghệ này cho phép thực hiện các giao dịch an toàn và riêng tư mà không cần bên thứ ba đáng tin cậy. DigiCash đóng vai trò là tiền thân của các loại tiền mã hoá hiện đại như Bitcoin.
Nhà sáng lập Digicash
2008
Tên miền Bitcoin.Org được đăng ký - 18/8/2008
Tên miền “Bitcoin.org” đã được đăng ký bởi một cá nhân ẩn danh bằng cách sử dụng các dịch vụ bảo vệ quyền riêng tư. Mặc dù danh tính của người đăng ký vẫn chưa được xác định nhưng nhiều người suy đoán đó có thể là Satoshi Nakamoto.
Tên miền bitcoin.org
Ngày nay, tên miền này được duy trì bởi một cộng đồng mã nguồn mở gồm các nhà phát triển và tình nguyện viên làm việc dưa trên phần mềm Bitcoin Core và các dự án liên quan.
Bitcoin Whitepaper được phát hành - 31/10/2008
Bitcoin Whitepaper, có tiêu đề “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng”, được phát hành bởi Satoshi Nakamoto, đã mô tả một hệ thống tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung cho các giao dịch ngang hàng bằng cách sử dụng blockchain.
Bitcoin Whitepaper
2009
Khối Bitcoin đầu tiên được khai thác - 3/1/2009
Satoshi Nakamoto đã khai thác khối đầu tiên của Bitcoin, đây được gọi là “Genesis Block” (Khối 0 hoặc Khối 1). Khối này có một thông báo trong tham số coinbase, có nội dung: The Times 03/Jan/2009 Chancellor on brink of second bailout for banks. Thông điệp này nhấn mạnh mục tiêu của Bitcoin là cung cấp giải pháp thay thế cho các tổ chức tài chính tập trung. Khối này chứa 50 Bitcoin đầu tiên được khai thác, đánh dấu sự khởi đầu một kỷ nguyên mới trong các giao dịch ngang hàng, phi tập trung.
Giao dịch Bitcoin đầu tiên - 12/1/2009
Chỉ vài ngày sau khi mạng Bitcoin ra mắt, Satoshi Nakamoto đã gửi 10 Bitcoin cho Hal Finney, thể hiện cho việc Bitcoin sẽ sớm được sử dụng như một loại tiền tệ
2010
Bitcoin Pizza Day - 22/5/2010
Giao dịch Bitcoin thương mại đầu tiên xảy ra khi Laszlo Hanyecz trả 10.000 Bitcoin cho hai chiếc bánh pizza của Papa John ở Jacksonville, Florida.
Mt. Gox được thành lập - 18/1/2010
Vào ngày 18 tháng 7 năm 2010, lập trình viên Jed McCaleb đã thành lập Mt.Gox, ban đầu là nền tảng giao dịch thẻ bài ảo trong tựa game Magic: The Gathering, trước khi chuyển đổi thành sàn giao dịch Bitcoin đầu tiên.
Sự xuất hiện của Mt. Gox đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi tiền pháp định và Bitcoin, đóng vai trò là một trong những sàn giao dịch Bitcoin đầu tiên, phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng đối với tiền mã hoá.
2011
Silk Road được ra đời - 2/2011
Silk Road, một thị trường chợ đen trực tuyến, hoạt động được hai năm trước khi bị chính quyền liên bang đóng cửa vào năm 2013. Silk Road đóng một vai trò quan trọng trong việc sớm áp dụng Bitcoin như một phương tiện trao đổi trong thế giới thực.
Sàn giao dịch Mt. Gox bị hack - 20/6/2011
Vào ngày 20 tháng 6 năm 2011, Mt. Gox, sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới khi đó, đã hứng chịu vụ hack lớn đầu tiên. Điều này báo trước một loạt vấn đề mà cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của chính sàn giao dịch này.
2012
Bitcoin Halving lần đầu tiên - 28/11/2012
Sự kiện Bitcoin Halving đầu tiên đã diễn ra. Trong đợt Bitcoin Halving đầu tiên, phần thưởng khối đã giảm từ 50 Bitcoin xuống còn 25 Bitcoin.
2013
Bitcoin ATM đầu tiên - 2/5/2013
Máy Bitcoin ATM đầu tiên được lắp đặt tại Vancouver, Canada vào tháng 10 năm 2013, đánh dấu sự khởi đầu của một xu hướng toàn cầu. Máy Bitcoin ATM được thiết kế để cung cấp cho người dùng một cách thuận tiện và nhanh chóng để tham gia vào thị trường tiền mã hoá bằng tiền mặt.
HODL Day - 18/12/2013
Ngày HODL bắt nguồn từ một bài đăng trên diễn đàn Bitcointalk.org có tiêu đề 'TÔI ĐANG HODLING', nơi người dùng giải thích ý định giữ lại Bitcoin của họ bất chấp giá giảm. 'HODL' kể từ đó đã trở thành một thuật ngữ nổi tiếng đề cập đến việc nắm giữ tiền mã hoá bất chấp sự dao động giá ngắn hạn.
Vào ngày HODL, cộng đồng tiền mã hoá tái khẳng định cam kết nắm giữ tài sản kỹ thuật số và khuyến khích những người khác làm điều tương tự, bày tỏ sự ủng hộ đối với không gian tiền mã hoá và tiềm năng lâu dài của nó.
2014
Mt. Gox nộp đơn bảo hộ phá sản - 25/2/2014
Mt. Gox, từng là sàn giao dịch Bitcoin lớn có trụ sở tại Tokyo, đã nộp đơn bảo hộ phá sản với lý do bị tấn công và thất thoát 850.000 Bitcoin (khoảng 450 triệu USD tại thời điểm đó). Kể từ đó đến nay, quá trình bồi thường thiệt hại cho người dùng của sàn giao dịch Mt. Gox vẫn chưa được hoàn tất.
2015
Liquid khởi chạy - 12/10/2015
Vào ngày 12 tháng 10 năm 2015, Liquid, do Blockstream tạo ra, là một Bitcoin sidechain nhằm giải quyết các hạn chế của Bitcoin. Nó hoạt động như một blockchain riêng biệt, nhanh hơn, cung cấp khả năng chuyển tài sản hiệu quả giữa các sàn giao dịch và tổ chức. Liquid cho phép người dùng khóa Bitcoin trên chuỗi chính và phát hành Liquid Bitcoin (L-BTC).
2016
Lightning Network Whitepaper được phát hành - 14/1/2016
Joseph Poon và Thaddeus Dryja đã phát hành Lightning Network whitepaper, đề xuất một giao thức ngoài chuỗi để xử lý các giao dịch nhanh hơn và có thể mở rộng trên Bitcoin blockchain. Giao thức này được đề xuất nhằm giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng của Bitcoin bằng cách xử lý các giao dịch ngoài chuỗi và các kênh thanh toán đa chữ ký.
2017
Bitcoin Cash Hard Fork - 1/8/2017
Hard fork Bitcoin Cash bắt nguồn từ tranh chấp của cộng đồng Bitcoin về tương lai của nó. Trong khi nhiều người chấp nhận soft fork Segregated Witness (SegWit), một nhóm miner và nhà phát triển đã chọn hard fork, khai sinh ra Bitcoin Cash (BCH) để tăng tốc độ giao dịch với mức phí thấp hơn.
2021
Stacks được khởi chạy - 1/2021
Stacks, một Bitcoin layer, do Muneeb Ali và Ryan Shea đồng sáng lập, giới thiệu các hợp đồng thông minh cho Bitcoin. Giao thức này sử dụng ngôn ngữ lập trình Clarity và cơ chế đồng thuận Proof-of-Transfer (PoX) để cho phép thực thi hợp đồng thông minh trên Bitcoin blockchain.
Bitcoin chính thức đạt mức vốn hoá 1 nghìn tỷ USD - 19/1/2021
Giá Bitcoin đạt 54.000 USD, đưa loại tiền mã hoá này lên mức vốn hóa 1 nghìn tỷ USD sau 13 năm kể từ khi ra đời.
Bitcoin trở thành tiền tệ hợp pháp ở El Salvador - 7/9/2021
Vào ngày 7 tháng 9 năm 2021, El Salvador trở thành quốc gia đầu tiên công nhận Bitcoin là đồng tiền hợp pháp cùng với đồng USD. Mục tiêu của Tổng thống Nayib Bukele là tăng cường tài chính toàn diện, thu hút đầu tư và giảm chi phí chuyển tiền. Bitcoin hiện được chấp nhận bởi nhiều doanh nghiệp khác nhau tại El Salvador.
2023
Giao thức Ordinals được khởi chạy - 21/1/2021
Nhà phát triển Casey Rodarmor đã giới thiệu giao thức Ordinals trên Bitcoin. Ordinals đã thu hút được sự chú ý rộng rãi với việc giới thiệu inscription, cho phép người dùng đính kèm nội dung và dữ liệu vào satoshi và ghi trực tiếp vào Bitcoin blockchain thông qua các giao dịch.
Tiêu chuẩn BRC-20 được ra mắt - 8/3/2023
Một người dùng twitter với username @Domo đã giới thiệu tiêu chuẩn token thử nghiệm mang tên “BRC-20”. Sự ra đời của BRC-20 đã tạo ra thêm nhiều ứng dụng cho Bitcoin blockchain.
2024
SEC chính thức thông qua ETF Bitcoin spot - 11/1/2024
Bitcoin ETF (hay còn gọi Bitcoin exchange-traded fund) là một nhóm các tài sản liên quan đến giá của Bitcoin được các công ty mua bán, chứng khoán hóa hoặc giao dịch trên các sàn giao dịch truyền thống thay vì sàn giao dịch tiền mã hóa.
Vào ngày 11/1/2024, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã chính thức thông qua Bitcoin ETF giao ngay (spot). Ngoài Hoa Kỳ, Bitcoin ETF spot còn có thể giao dịch được ở các quốc gia khác.
Mt.Gox bắt đầu trả tiền cho chủ nợ - 5/7/2024
Sau 10 năm kể từ khi bị tấn công, đơn vị ủy thác của Mt. Gox cuối cùng đã thanh toán cho các chủ nợ lần đầu tiên vào tháng 7/2024.
Khoản nợ còn lại dự kiến sẽ được thanh toán vào ngày 31/10/2025.
Các đặc tính của Bitcoin
Phi tập trung
Satoshi Nakamoto đã phát triển Bitcoin với mục tiêu xây dựng một hệ thống tài chính độc lập khỏi sự kiểm soát của bất kỳ bên thứ 3 nào. Bất kỳ ai cũng có thể tham gia vào việc xác thực giao dịch và bảo mật mạng lưới. Ngay cả khi một phần của hệ thống gặp sự cố, Bitcoin vẫn có thể tiếp tục hoạt động bình thường.
Ẩn danh
Ngày nay, các ngân hàng hầu như đều biết mọi thứ về khách hàng của mình: lịch sử tín dụng, địa chỉ, số điện thoại, các thói quen chi tiêu và vân vân. Tuy nhiên với Bitcoin thì hoàn toàn ngược lại, khi giao dịch bằng Bitcoin, danh tính của người dùng sẽ được bảo mật.
Tính minh bạch
Tính ẩn danh của Bitcoin chỉ tương đối, mỗi giao dịch BTC đều được lưu trữ trong Blockchain. Về mặt lý thuyết, nếu địa chỉ ví của bạn được sử dụng công cộng, bất kỳ ai cũng có thể tìm hiểu số dư nếu nghiên cứu kỹ sổ cái blockchain.
Những ai muốn giao dịch ẩn danh có thể sử dụng nhiều phương pháp. Có một số loại ví nhất định ưu tính vào tính năng bảo mật bạn có thể tin dùng, nhưng phương pháp đơn giản nhất là sử dụng nhiều địa chỉ kết hợp với chia sẻ rủi ro ra nhiều ví khác nhau.
Không thoái thác
Một khi bạn đã gửi Bitcoin, không có cách nào có thể lấy lại trừ khi người nhận đồng ý hoàn trả cho bạn. Việc này có thể làm minh chứng thanh toán, nghĩa là bất kỳ ai mà bạn đang giao dịch không thể lừa bạn bằng cách nói rằng họ chưa nhận được tiền
Đơn vị đo lường của Bitcoin
Đơn vị nhỏ nhất của Bitcoin là Satoshi. Đơn vị này được đặt theo tên của người tạo ra Bitcoin - Satoshi Nakamoto.
1 BTC = 100.000.000.000 satoshi
Đơn vị đo lường BTC
Cách khai thác Bitcoin
Khai thác là quá trình xác thực các giao dịch và tạo một khối mới trên blockchain. Việc khai thác được thực hiện bởi các ứng dụng chạy trên máy tính hoặc máy đào đặc biệt dành riêng cho việc khai thác Bitcoin được gọi là ASIC.
Quy trình đào Bitcoin
Hash là một câu đố toán học phức tạp, đồng thời cũng đóng vai trò là trọng tâm của các chương trình khai thác. Các dàn máy đào sẽ cố gắng giải các hash trong thời gian sớm nhất có thể. Độ khó của hash sẽ thay đổi dựa vào số lượng thợ đào trên mạng lưới Bitcoin, càng nhiều thợ đào tham gia Bitcoin thì độ khó của hash sẽ tăng lên với mức độ tương đương. Sau khi một khối được khai thác, quy trình tương tự sẽ tiếp tục lặp lại đối với các khối tiếp theo.
Kể từ khi ra mắt đến nay, Bitcoin đã phát triển mạnh mẽ và được xem là một biểu tượng của thị trường crypto, song song với đó độ khó của hash cũng đã tăng lên đến hàng chục triệu tỷ.
Hashrate của Bitcoin. Nguồn: blockchain.com (14/11/2024)
Độ khó khai thác Bitcoin ngày càng tăng cao đòi hỏi các công ty khai thác phải trang bị cho mình những dàn máy đào mạnh hơn cùng với số lượng điện năng tiêu thụ lớn hơn.
Các bước khai thác Bitcoin:
- Bước 1: Xây dựng một mining rig (giàn máy đào). Máy đào là một máy tính được thiết kế đặc biệt để khai thác tiền mã hoá.
- Bước 2: Thiết lập ví Bitcoin để lưu trữ BTC sau khi khai thác
- Bước 3: Sau khi cài đặt phần mềm khai thác, người dùng sẽ cần tham gia Mining Pool. Mining Pool là một nhóm các công cụ khai thác kết hợp sức mạnh tính toán của họ để tăng cơ hội tìm thấy khối và kiếm phần thưởng
- Bước 4: Bắt đầu khai thác Bitcoin
Có thể mua gì với Bitcoin?
Vào năm 2009, khi Bitcoin được giới thiệu lần đầu tiên, chúng ta vẫn chưa thể dùng nó vào việc gì. Nhưng hiện tại, bạn có thể mua hầu hết mọi thứ. Ví dụ, các ông lớn như Microsoft và Dell chấp nhận thanh toán BTC cho nhiều dòng sản phẩm và nội dung kỹ thuật số của mình.
Một số các lựa chọn khác như đặt phòng khách sạn hoặc mua hàng, thanh toán hóa đơn nhà hàng, quán bar, đi hẹn hò, mua thẻ quà tặng, đặt cược tại sòng casino hoặc là đóng góp từ thiện. Ngoài ra cũng có một loạt các thị trường trực tuyến buôn bán mọi thứ từ hóa chất cấm cho đến những món đồ xa xỉ cao cấp.
Bitcoin hiện vẫn là một hình thức thanh toán tương đối phức tạp và mới lạ, vì vậy việc chi tiêu bằng đồng này khá hạn hẹp. Song, càng ngày có nhiều hơn các doanh nghiệp từ các shop cà phê nhỏ cho đến các ngành công nghiệp lớn đang chấp nhận thanh toán BTC.
Ngoài ra, do tỷ giá biến động liên tục, Bitcoin đang là một trong những lựa chọn đầu tư béo bở.
Làm sao để mua Bitcoin?
Bitcoin hiện đang được mua bán ở nhiều sàn giao dịch khác nhau, nhưng các nhà đầu tư cũng có thể mua trực tiếp từ các nhiều loại thị trường khác nhau, có thể thanh toán bằng tiền mặt, chuyển khoản tín dụng hoặc thậm chí là mua bằng một loại tiền mã hoá khác đang được lưu thông.
Nhà đầu tư có thể giao dịch Bitcoin trên hầu hết các sàn giao dịch tiền mã hoá uy tín trên thị trường như: Coinbase, Binance, OKX, Bybit, Kucoin,...
Làm sao để mua Bitcoin?
Lợi ích của Bitcoin là gì?
Sự tự do
BTC được thiết kế với một tư duy tự do. Quan trọng hơn cả là tính độc lập khỏi sự kiểm soát tập quyền bên thứ ba trong các giao dịch. Khi mua một món đồ gì, tiền mã hoá hiện tại cũng trở nên tiện lợi ngang tiền pháp định trong những năm gần đây. Đặc biệt nếu bạn đang mua đồ từ một số thị trường deep web thì BTC là hình thức thanh toán hoàn toàn lý tưởng so với các đồng tiền tệ khác.
Tính tiện lợi cao
Một trong những đặc thù của tiền là tính tiện lợi, nghĩa là phải dễ mang theo và sử dụng. Vì Bitcoin hoàn toàn là công nghệ kỹ thuật số, tất cả khoản tiền đều được giữ trong một ứng dụng hoặc ví cứng.
Tiền mã hoá giúp mọi người tự do gửi và nhận tiền chỉ bằng cách quét mã QR hoặc là thông qua vài bước truy cập ví online. Hầu như không tốn nhiều thời gian, phí giao dịch không cao và tiền đi trực tiếp từ người này sang người khác mà không cần bất kì trung gian rườm rà nào. Tất cả bạn cần chỉ là kết nối Internet.
Được chọn mức phí giao dịch
Một lợi ích không thể tranh cãi trong mạng lưới Bitcoin là việc tự do chọn mức phí giao dịch. Phí giao dịch được dành cho thợ đào, chỉ sau khi một số block mới được hình thành. Thường thì người gửi sẽ trả toàn bộ phí, khấu trừ phí này vào người nhận có thể bị coi là một giao dịch không hoàn tất.
Phí giao dịch là hoàn toàn tự nguyện và là động lực để thợ đào tiếp tục làm việc. Cơ chế này cũng là nguồn thu nhập chính trong ngành khai thác tiền mã hoá, mang lại nhiều tiền hơn cho họ so với các ngành công nghiệp truyền thống. Các hoạt động đào Bitcoin sẽ dừng lại tại một thời điểm nào đó trong tương lai khi toàn bộ lượng Bitcoin đã được đào.
Vì vậy, thị trường tiền mã hoá sẽ có một dạng đánh đổi khác đó là chọn giữa chi phí hoặc thời gian chờ đợi giao dịch. Phí giao dịch cao sẽ đồng nghĩa thời gian giao dịch nhanh, trong khi đó một số người dùng có thể chờ đợi để tiết kiệm tiền.
Không có trong PCI
PCI viết tắt là Ngành công nghiệp thẻ thanh toán. Các sản phẩm của ngành công nghiệp này là ATM, thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, mạng lưới POS và các dịch vụ liên quan. Nó bao gồm tất cả những tổ chức lưu trữ, phát hành thẻ dữ liệu thanh toán. Hiện tại một số quy định bảo mật nghiêm ngặt và hầu hết các hãng thẻ thanh toán đều tham gia.
Khi những quy định thống nhất có thể tốt đối với các công ty lớn, song, hệ thống lại không xem xét cụ thể từng nhu cầu của cá nhân. Khi sử dụng Bitcoin, bạn không cần phải tuân theo các quy chuẩn của PCI.
Tính bảo mật và kiểm soát
Người dùng Bitcoin có thể kiểm soát các giao dịch của mình, không ai có thể rút tiền từ tài khoản của bạn cho đến khi nhận được sự ủy quyền. Ngoài ra, các thông tin cá nhân hoặc danh tính cũng được bảo vệ, không bị tiết lộ thông qua quá trình giao dịch.
Bitcoin không thể làm giả
Một trong những cách phổ biến nhất để làm giả trong thế giới kỹ thuật số là sử dụng một đồng tiền hai lần, khiến cả hai giao dịch đều mang tính chất lừa đảo. Hiện tượng này được gọi là “double spend” – lặp chi. Để giải quyết vấn nạn này, Bitcoin sử dụng công nghệ Blockchain cùng nhiều cơ chế đồng thuận khác để xây dựng nên một giao thức hoàn chỉnh.
Những rủi ro khi đầu tư Bitcoin
Rủi ro pháp lý
Việc thiếu các quy định thống nhất trong việc quản lý tiền mã hoá đặt ra câu hỏi về tuổi thọ, tính thanh khoản và tính phổ biến của chúng.
Rủi ro bảo mật
Mua Bitcoin trên các nền tảng giao dịch như Binance hay OKX là hình thức phổ biến nhất để sở hữu loại tiền mã hoá này. Các nền tảng giao dịch này hoàn toàn có nguy cơ bị khai thác bất kỳ lúc nào, gây thiệt hại cho tài sản của người dùng.
Ngoài ra, nhiều người dùng cũng lưu trữ Bitcoin trên các loại ví không lưu ký. Private key là một mật khẩu hỗn hợp số và chữ dùng để truy cập vào các loại ví không lưu ký này. Mất key hoặc bị lộ key đồng nghĩa với việc mất luôn cả tài sản trong ví.
Rủi ro thị trường
Bitcoin là loại tài sản có sự biến động rất mạnh, đây được xem là một trong những yếu tố rủi ro có thể gây thiệt hại nghiệm trọng đến tài sản của các nhà đầu tư.
Bitcoin có phải là một bong bóng kinh tế?
Robert Shiller, nhà kinh tế học nhận giải Nobel, đã đề xuất một danh sách các tiêu chuẩn giúp xác định một bong bóng kinh tế tiêu biểu. Danh sách này bao gồm: Những đợt tăng giá mạnh của loại tài sản, độ hưng phấn của công chúng, độ phủ của truyền thông, những câu chuyện làm giàu và thành công từ những tài sản này lưu truyền trong dư luận. Bitcoin đã có tất thảy những dấu hiệu trên.
Vì vậy, trong một khía cạnh nào đó, có thể xem Bitcoin là một bong bóng và nó đã từng vỡ trước đây. Sau vụ đóng cửa đình đám của Mt. Gox, một sàn giao dịch xử lý hơn 70% khối lượng giao dịch Bitcoin toàn cầu, giá BTC đã giảm liên tục trong một năm rưỡi. Phải mất chính xác 3 năm để thị trường bắt đầu phục hồi. Và đương nhiên, khó để có thể dự đoán điều gì sẽ tiếp tục xảy ra trong tương lai.
Khác biệt của Bitcoin với các tiền tệ truyền thống
Phi tập trung
Mỗi đồng tiền tệ trên thế giới đều bị chi phối bởi một dạng quyền lực. Mọi giao dịch đều phải được thông qua ngân hàng, nơi mà mức phí đôi khi là bất hợp lý và thời gian giao dịch kéo dài giữa hai bên.
Bitcoin, ngược lại, không bị một bên nào kiểm soát, đó là mạng lưới phi tập trung và được thiết kế dựa trên tính hợp tác và đồng thuận của những người tham gia. Vì vậy, thậm chí khi một phần mạng lưới bị tắt thì giao dịch vẫn được ghi nhận.
Không thể làm giả
Bitcoin được thiết kế chống lại việc làm giả. Tính hợp pháp của một đồng Bitcoin sẽ được đảm bảo bởi công nghệ blockchain, cũng như nhiều cơ chế bảo vệ khác nhau được thiết lập trong giao thức.
Hầu hết những đồng tiền tệ truyền thống đều có thể bị giả mạo. Tuy vậy những cá nhân tổ chức kiểm soát hầu như không làm gì để ngăn chặn triệt để vấn đề này.
Tính bền vững
Bitcoin không tồn tại ở một dạng vật lý cụ thể, đồng nghĩa với việc nó không thể bị phá hủy. Mỗi Bitcoin về bản chất là vĩnh viễn, không giống như tiền giấy hoặc đồng xu.
”Bút sa, gà chết”
Nếu một ai đó phạm sai sót và gửi tiền đến nhầm ví, họ chỉ còn cách cầu nguyện. Giống như nhiều tính năng khác của Bitcoin, tính không thể đảo ngược sinh ra để chống lừa đảo. Song, không may thay, nếu đó là tiền tệ pháp định thì tất cả bạn cần làm chỉ là nhấc máy gọi điện để khiếu nại.
Tính chuyển đổi
Trong khi có một số đồng tiền pháp định như đô la và euro được chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu, thì hầu hết tiền tệ của các quốc gia khác chỉ có thể sử dụng tiền tệ trong phạm vi địa lý của mình. Trái ngược lại, BTC là một tiền tệ trực tuyến, đồng nghĩa môi trường vận hành sẽ là toàn cầu.
Các tiêu chuẩn token mới được triển khai trên Bitcoin
BRC-20
BRC-20 là một loại token thử nghiệm được tạo ra thông qua giao thức Ordinals bằng cách ghi dữ liệu dưới dạng văn bản (text) trực tiếp lên mạng Bitcoin. BRC-20 token về bản chất không có khả năng tương tác với hợp đồng thông minh và không có nhiều tính năng, nhưng với sự tham gia của các nhà phát triển BRC-20 hiện đã có nhiều ứng dụng hơn thời điểm mới ra mắt.
Một BRC-20 sẽ có dạng như hình dưới đây:
BRC-20
Tống vốn hoá của các BRC-20 token hiện đã lên đến con số 1,6 tỷ USD.
Vốn hoá các BRC-20 token. Nguồn: Coinmarketcap (14/11/2024)
ORC-20
ORC-20 là một tiêu chuẩn mở cho các ordinals token trên mạng lưới Bitcoin được thiết kế nhằm cải thiện một số hạn chế và thiết lập thêm những tính năng mới dành cho BRC-20.
ORC-20 hoạt động với mục đích tương thích ngược (backward compatible) với BRC-20 nhằm cải thiện khả năng thích ứng, mở rộng, bảo mật cũng như loại bỏ khả năng double-spending (lặp chi).
ORC-20
SRC-20
SRC-20 là tiêu chuẩn token được phát triển từ các thông số kỹ thuật cho Bitcoin Stamps – tác phẩm nghệ thuật kỹ thuật số ra mắt vào tháng 3 năm 2023 được lưu trữ trên blockchain.
Bitcoin Stamps chuyển đổi hình ảnh thành văn bản, thêm “Stamp:” trước văn bản và mã hóa nó dưới dạng tệp Base64. Sau đó, nó gửi tệp được mã hóa đến mạng Bitcoin để xác thực và biên dịch lại thành bản gốc.
Runes
Runes Protocol là tiêu chuẩn mới để phát hành fungible token trên mạng lưới Bitcoin được tạo ra bởi Casey Rodarmor - người sáng lập nên giao thức Ordinals nổi tiếng.
Runes
Sự khác biệt lớn nhất giữa Runes Protocol với các giao thức phát hành fungible token khác trên mạng lưới Bitcoin là nó sử dụng mô hình UTXO. Các thông tin về số dư sẽ được lưu thẳng vào trường OP_RETURN của UTXO thay vì witness data như BRC-20 hay một số giao thức khác.
Smart Contract trên Bitcoin
Trong thời gian qua, đã có những nỗ lực từ nhiều nhà phát triển khác nhau như RGB Protocol và Spiderchain nhằm khởi chạy hợp đồng thông minh trên Bitcoin.
RGB Protocol
RGB là một tập hợp các giao thức mã nguồn mở cho phép thực hiện các hợp đồng thông minh trên Bitcoin. Các hợp đồng thông minh sẽ được thực thi và xác thực ngoài chuỗi, điều này cho phép người tham gia được hưởng lợi từ tính bảo mật của lớp đồng thuận Bitcoin đồng thời cải thiện tính linh hoạt và khả năng mở rộng.
RGB Protocol
Nói một cách đơn giản, RGB là một hệ thống cho phép người dùng kiểm tra hợp đồng thông minh, thực thi và xác minh nó riêng lẻ bất kỳ lúc nào mà không phải trả thêm phí vì nó không sử dụng blockchain như các hệ thống "truyền thống" như Ethereum. Các hệ thống hợp đồng thông minh phức tạp như Ethereum nó đòi hỏi người dùng phải tiêu tốn một lượng gas đáng kể cho mỗi hoạt động.
Spiderchain
Spiderchain là một sidechain neo vào mạng Bitcoin, hỗ trợ khả năng tương thích EVM để triển khai các ứng dụng của Ethereum. Ý tưởng phát triển Spiderchain được xây dựng bởi Bontanix Labs, đội ngũ đặt mục tiêu kết nối giải pháp layer-2 trên Ethereum của họ là Bontanix EVM đến với Bitcoin.
Spiderchain
Đánh thuế Bitcoin như thế nào?
Bitcoin có bị đánh thuế hay không sẽ phụ thuộc vào khung pháp lý về tiền mã hoá tại mỗi quốc gia. Việt Nam là quốc gia chưa có khung pháp lý đầy đủ cho crypto, nên việc giao dịch loại tài sản này vẫn chưa bị đánh thuế.
Tuy nhiên tại các quốc gia phát triển như Hoa Kỳ, giao dịch Bitcoin sẽ bị đánh thuế. Cách tính thuế đối với Bitcoin sẽ tương tự như các tài loại tài sản vốn khác như: cổ phiếu, trái phiếu, kim loại quý. Lãi vốn dài hạn khi đầu tư Bitcoin bị đánh thuế như thu nhập thông thường và được đánh giá ở mức thuế suất tương tự như tiền lương hoặc tiền công của người nộp thuế. Lãi vốn dài hạn thường được đánh thuế ở mức ưu đãi hơn, tùy thuộc vào tình trạng thuế của người nộp thuế cũng như thu nhập của họ.
Bitcoin halving là gì?
- Chi tiết: Bitcoin Halving là gì? Những điều cần biết về Bitcoin Halving
Sau mỗi 210.000 block được khai thác, hoặc khoảng bốn năm một lần, phần thưởng khối được trao cho những người khai thác Bitcoin để xử lý các giao dịch sẽ bị cắt giảm một nửa. Sự kiện này được gọi là halving vì nó làm giảm một nửa tốc độ bitcoin mới được phát hành vào lưu thông. Đây là cách Bitcoin giảm lạm phát cho đến khi tất cả bitcoin được phát hành.
Hệ thống phần thưởng này sẽ tiếp tục cho đến khoảng năm 2140, khi đạt đến giới hạn đề xuất là 21 triệu. Tại thời điểm đó, các thợ đào sẽ được thưởng phí mà người dùng mạng sẽ trả, để xử lý các giao dịch. Các khoản phí này đảm bảo rằng các thợ đào vẫn có động lực để khai thác và giữ cho mạng hoạt động.
Bitcoin Halving. Nguồn: thescalpingpro
BTC Dominance
Bitcoin Dominance là chỉ số thể hiện sự thống trị của Bitcoin trong thị trường tiền mã hoá. Bitcoin Dominance là tỷ lệ giữa vốn hóa thị trường của Bitcoin trên tổng vốn hóa thị trường của toàn bộ thị trường tiền mã hoá.
Chỉ số này được tính bằng công thức sau:
Bitcoin Dominance = Vốn hóa thị trường của BTC / Vốn hóa toàn bộ thị trường tiền mã hoá
Bạn có thể đọc thêm về Bitcoin Dominance tại đây: BTC Dominance: “Mật mã Da Vinci” của giới đầu tư crypto
Các loại ví lưu trữ Bitcoin
Ví lưu trữ Bitcoin
Ngày nay, với sự phát triển của thị trường tiền mã hoá có khá nhiều ứng dụng ví cho người dùng lựa chọn để lưu trữ Bitcoin, có thể tổng kết thành 3 loại chính:
- Ví nóng: ví lưu trữ Bitcoin được tạo online do người dùng nắm giữ private key. Các loại ví nóng lưu trữ Bitcoin phổ biến: Blockchain.com, Coin98 Wallet, Exodus, Coinbase Wallet, …
- Ví lạnh: ví lạnh là ví lưu trữ Bitcoin có độ bảo mật cực cao, với private key được lưu trữ trong các thiết bị vật lý. Hai loại ví lạnh phổ biến nhất hiện tại, bao gồm: Ledger, Trezor.
- Ví sàn: đây là ví mà các sàn giao dịch cấp cho người dùng, với loại ví này người dùng không được nắm giữ private key. Người dùng có thể sử dụng ví của các sàn giao dịch phổ biến sau: Binance, Huobi, OKX, Kucoin, Gate.io, MXC, …
Có nên mua Bitcoin hay không?
Bitcoin là một trong những loại tài sản có biến động rất mạnh. Để chứng minh cho tính biến động của BTC chúng ta có thể xem xét qua 2 ví dụ dưới đây. Vào khoảng tháng 12/2017, BTC đã từng tăng mạnh, đạt đỉnh ở mốc 19.850 USD, sau đó giảm nhanh về mức 5.000 USD. Một trường hợp khác có thể được dùng để minh hoạ cho sự biến động của Bitcoin là vào tháng 11/2021, loại tài sản này đạt đỉnh mới tại 67.617 USD, nhưng chỉ 2 tháng sau giá của một BTC đã nhanh chóng giảm gần 50% về mốc quanh 30.000 USD.
Sư biến động mạnh của Bitcoin khiến nó trở thành một trong những loại tài sản tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư. Vì vậy, để trở thành một nhà đầu tư thành công trong thị trường crypto những nhà đầu tư cần nắm chắc những kiến thức cơ bản như: chu kỳ thị trường, phân tích kỹ thuật, ... Nếu không đầu tư vào Bitcoin dễ trở thành “con dao hai lưỡi” khiến cho các nhà đầu tư phải gánh chịu những khoản thua lỗ nặng.
Cá voi Bitcoin là gì?
Cá voi Bitcoin là những tay chơi nắm giữ một lượng Bitcoin khá lớn lên đến hàng trăm nghìn BTC. Những tay chơi này có thể là một triệu phú ẩn danh nào đó hoặc các quỹ đầu tư mạo hiểm lớn trong thị trường crypto.
Vì nắm giữ số lượng Bitcoin quá lớn, nên khi cần mua bán Bitcoin các cá voi Bitcoin thường có những thoả thuận đặc biệt với những đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ OTC để tránh khỏi tầm mắt của các nhà đầu tư cá nhân, cũng như hạn chế làm biến động giá Bitcoin nhất có thể.
Xem chi tiết: Cá voi Bitcoin là gì? Tìm hiểu về cách thao túng thị trường của "loài cá" trong thị trường Crypto
Tổng kết
Trên đây tất cả các thông tin mà các bạn cần biết về Bitcoin, nhân tố có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong thị trường tiền mã hoá. Thông qua bài viết này Coin68 đã phần nào nắm được những thông tin cơ bản về Bitcoin để tự đưa ra quyết định đầu tư cho riêng mình.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này không được xem là lời khuyên đầu tư. Coin68 sẽ không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn.
