DEX (Decentralized exchange) là sàn giao dịch phi tập trung, nơi tất cả các giao dịch diễn ra tự động và trực tiếp giữa những người dùng với nhau mà không qua bên thứ ba.
DEX (Decentralized Exchange) là gì? Sự khác biệt giữa sàn tập trung (CEX) và phi tập trung (DEX) bạn nên biết?
DEX (Decentralized Exchange) là gì?
DEX (Decentralized exchange) hay chính là sàn giao dịch phi tập trung, mà tại loại sàn này, tất cả các giao dịch diễn ra tự động và trực tiếp giữa những người dùng với nhau (mạng ngang hàng) theo quy trình tự động mà không phụ thuộc vào bên thứ 3 hay bên trung gian trong việc giữ nguồn tiền của bạn. Hay nói cách khác, người dùng hoàn toàn có quyền kiểm soát quỹ và các giao dịch mà không cần nhờ đến bên trung gian để tránh rủi ro trong vân đề bảo mật, hacker hay lừa đảo. Trong sàn phi tập trung (DEX), việc kiểm soát nguồn tiền hay đánh thuế rất khó.
Sàn có hệ thống hoạt động bằng cách tạo ra token proxy (tài sản mã hóa đại diện cho một loại tiền tệ hoặc tiền điện tử) hoặc tạo ra tài sản (đại diện cho cổ phiếu trong công ty), hay qua hệ thống kí quỹ đa chứ kí phân cấp.
Sự khác biệt giữa DEX và CEX bạn nên biết
Tính bảo mật và an toàn
Hệ thống bảo mật của DEX an toàn hơn vì nó không có 1 điểm tựa nào cụ thể để tạo cơ hội cho các hacker tấn công. Do đó mà việc bị tấn công có thể khiến bạn bị mất trắng. Các sàn giao dịch (trừ một số sàn của Nhật hay Hàn Quốc) gần như không đưa ra những cam kết về việc bồi thường tài sản bị mất cho những người tham gia. Nhớ lại vụ sàn Coincheck bị sập, số coin XEM trong tài khoản của các nhà đầu tư hoàn toàn mất sạch nhưng không được bồi thường khi chủ sàn không có chính sách bồi thường nào.
Quyền kiểm soát quỹ
Việc nạp tiền vào DEX sẽ tạo thuận lợi cho việc giao dịch trên sàn giao dịch tập trung. Số lệnh hay quyền lưu kí tại sàn sẽ dưới quyền của dịch vụ giao dịch trung gian tức là sàn tập trung.
Việc giao dịch giữa người dùng với nhau được thực hiện trực tiếp mà không cần đến sự can thiệp của máy chủ trung tâm. Do vậy mà không có sự xuất hiệ của số lệnh hay quyền lưu kí của nền tảng tập trung. Tài sản được quản lí và kiểm soát trực tiếp của người dùng và các trader khác.
Tính rõ ràng, xác thực
Không cần sự cho phép nhưng sàn giao dịch tập trung vẫn hoàn toàn có khả năng thao túng hay sử dụng tài sản của người dùng. Điều đáng kinh ngạc hơn là họ có khả năng tạo các giao dịch giả mạo để làm giả các đồng coin, điều chỉnh xu hướng giao dịch để chuộc lợi về mình. Bạn hình dung là họ nắm trong tay cả tài sản của bạn và quyền điều chỉnh giao dịch, nếu là bạn, liệu bạn có nghĩ đến cái lợi về mình mà gian lận? Điều đó không có nghĩa là đầu tư trên sàn giao dịch tập trung là sẽ thua lỗ. Bạn phải tự biết tích hợp và nâng cấp các tính năng bảo mật thường xuyên thì bạn có thể an toàn tránh xa những vấn đề này.
Trái lại, với công nghệ blockchain, DEX không thể nào thao túng tài sản hay can thiệp vào các giao dịch bởi hệ thống minh bạch và công bằng mà công nghệ blockchain đem lại.
Tính ẩn danh
Quy định mới của chính phủ về việc tuân thủ KYC và AML nghiêm ngặt nên việc giao dịch nặc danh để trao đổi trên sàn tập trung (CEX) là rất khó.
Trong khi đó DEX lại cho phép việc ẩn danh.
Trao đổi, giao dịch
Thực hiện “Thuật toán khớp thương mại ngẫu nhiên”, trong đó thuật toán khớp lệnh mua/bán lệnh và thực hiện giao dịch. Có tính thanh khoản cao và cho phép việc ghép đôi tiền tệ Mulitplo.
Thực hiện trao đổi “Hợp đồng thông minh”. Tốc độ và phí thấp. Ghép nối tiền điện tử có giới hạn (Trang web DEX hiện tại chỉ cho phép giao dịch với ETH và một số loại tiền điện tử nhất định)
Nhận xét: Không thể khẳng định tất cả các sàn tập trung đều không đảm bảo và rủi ro cao nhưng việc nhiều sàn giao dịch tập trung rơi vào bẫy của hacker là là điều không thể phủ nhận. Dó đó, CEX “mất điểm” với người dùng. Còn đối với sàn phi tập trung (DEX), nó không phải là giải pháp để thay thế cho CEX, ngăn chặn hacker hay những vụ sập sàn mà nó chính là một mô hình kinh doanh trao đổi được nâng cấp để thúc đẩy các hoạt động giao dịch trên sàn diễn ra suông sẻ và mau chóng hơn. Nhưng là một nhà đầu tư, bạn phải biết cân nhắc, cẩn trọng và thường xuyên để ý nâng cấp tính năng bảo mật trang web của bạn để tránh được những rủi ro không đáng có.
Các sàn DEX nổi bật
Uniswap V3
Uniswap là sàn giao dịch phi tập trung có volume giao dịch lớn nhất thị trường crypto. Đây là một trong những sàn giao dịch đi đầu với nhiều cải tiến trong phiên bản thứ 3.
Dự án đang thực hiện chiến lược mở rộng theo chiều ngang khi lấn sân sang các giải pháp Layer 2 nổi bật khác như: Arbitrum, Optimism, Polygon. Và gần đây nhất, cộng đồng đã thông qua đề xuất triển khai trên BNB Chain.
Volume giao dịch hàng ngày của Uniswap v3 là 1.2 tỷ USD, với hơn 1677 cặp giao dịch khác nhau.
Volume giao dịch Uniswap vào lúc 10:00 ngày 25/2/2023 – Nguồn: Defillama
PancakeSwap
PancakeSwap là sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất trên BNB Chain. Nền tảng này đã mở rộng hoạt động Ethereum, và Aptos. Hiện tại, Pancakeswap cung cấp cho người dùng các sản phẩm sau: Swap, Perpetual (Giao dịch hợp đồng tương lai vĩnh viễn), Yield Farming, Lottery (xổ số), Prediction (Thị trường dự đoán), NFT Marketplace.
Volume giao dịch của PancakeSwap trên BNB Chain mỗi ngày khoảng 222 triệu USD, với hơn 3604 cặp giao dịch khác nhau.
Volume giao dịch của PancakeSwap vào lúc 10:00 ngày 25/2/2023 – Nguồn: Defillama
Curve Finance
Curve Finance là một nền tảng AMM có nhiều điểm tương đồng với Uniswap và Balancer. Tuy nhiên, Curve sử dụng thuật toán hiệu quả hơn, có mức phí, trượt giá và tổn thất tạm thời thấp nhất so với bất kỳ sàn giao dịch phi tập trung (DEX) nào trên Ethereum. Hiện tại, Curve đã mở rộng hoạt động sang khá nhiều nền tảng blockchain khác nhau như: Polygon, Arbitrum, Optimism, Fantom, …
Volume giao dịch trên Ethereum hiện tại của Curve Finance đang là 154 triệu triệu USD với hơn 105 cặp giao dịch mà đa số trong đó là các cặp giao dịch stablecoin.
Volume giao dịch của Curve vào lúc 10:00 ngày 25/2/2023 – Nguồn: Defillama
Trader Joe
Trader Joe là một AMM ban đầu được phát triển trên Avalanche và đang là sàn giao dịch có khối lượng giao dịch hàng ngày cao nhất trên nền tảng blockchain này. Sàn giao dịch này cung cấp cho người dùng các sản phẩm, bao gồm: Swap, Yield Farming, Lending, Staking. Gần đây, Trader Joe đã quyết định mở rộng hoạt động sang Arbitrum, dự án Layer 2 đầy tiềm năng phát triển trong tương lai.
Volume giao dịch hàng ngày trên Avalanche mỗi ngày khoảng 50 triệu USD.
Volume giao dịch của Trader Joe vào lúc 10:00 ngày 25/2/2023 – Nguồn: Defillama
Quickswap
Quickswap là một bản fork của Uniswap trên Polygon. Các sản phẩm mà AMM này cung cấp, bao gồm: Swap, Yield Farming, Gaming Hub, Prediction (Thị trường dự đoán) , Dragon’s Lair (Stake Quick để kiếm Quick).
Volume giao dịch hàng ngày của Quick là khoảng 40 triệu USD.
Volume giao dịch của Quickswap vào lúc 10:00 ngày 25/2/2023 – Nguồn: Defillama
Tổng kết
Thông qua bài viết này, Coin68 hy vọng các bạn đã nắm được phần nào những thông tin liên quan đến DEX. Coin68 hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết sau.
