2022 là năm ghi nhận một loạt các sự kiện làm rung chuyển thị trường crypto. Tuy nhiên, gốc rễ của mọi chuyện có thể được truy về Do Kwon - cái tên gây tranh cãi chỉ sau Sam Bankman-Fried. Qua bài viết dưới đây, Coin68 sẽ tường thuật lại cái nhìn tổng quan về Do Kwon và những ảnh hưởng mà nhân vật này để lại cho ngành tiền mã hóa.
Do Kwon là ai? "Kíp nổ" dẫn đến hàng loạt sụp đổ trong thị trường crypto
Do Kwon là ai?
Do Kwon, hay còn gọi là Kwon Do-Hyung, là người sáng lập và là CEO của Terraform Labs, một công ty phát triển blockchain có trụ sở tại Singapore. Trước đây, ông được tôn vinh như một người dẫn đầu trong thị trường crypto với mô hình stablecoin thuật toán đầu tiên.
Tuy nhiên, sự sụp đổ của Terra và stablecoin thuật toán của nó - TerraUSD, đã khiến Kwon trở thành một người bị tẩy chay và hiện đang bị các cơ quan ở Hàn Quốc truy nã.
Tiểu sử chàng trai "stablecoin"
Sinh thời và học vấn
Do Kwon sinh ra tại Seoul, Hàn Quốc, vào ngày 6 tháng 9 năm 1991. Ông từng theo học tại Trường trung học Ngoại ngữ Daewon ở Seoul. Sau khi tốt nghiệp với bằng cử nhân chuyên ngành khoa học máy tính tại Đại học Stanford vào năm 2015, ông đã tạm thời làm việc với cương vị là một kỹ sư phần mềm cho cả Microsoft và Apple.
Khởi nghiệp
Vào tháng 1 năm 2016, Do Kwon đã đưa ra quyết định trở về Hàn Quốc để bắt đầu phát triển và thành lập công ty khởi nghiệp của riêng mình, mang tên Anyfi. Công ty này đã nhận được một khoản tài trợ từ chính phủ trị giá khoảng 600.000 USD trong giai đoạn đầu tiên.
Tuy nhiên, cuộc điều tra Bộ Doanh nghiệp nhỏ, vừa và khởi nghiệp của Hàn Quốc đã tiết lộ rằng công ty Anyfi của Do Kwon đã có điểm số thấp trong các báo cáo đánh giá và đã có 5 lần sử dụng tiền tài trợ không đúng mục đích liên quan đến chi phí nhân sự. Số tiền này đã được trả lại cho Bộ Doanh nghiệp nhỏ, vừa và khởi nghiệp vào thời gian sau đó.
Bước chân vào ngành crypto
Vào năm 2018, Do Kwon và Daniel Shin đã thành lập ra công ty Terraform Labs Pte. Ltd. Sau đó, Terraform Labs đã phát hành token LUNA.
Năm 2020, Terraform Labs tiếp tục phát hành stablecoin của mình, TerraUSD (UST). Hệ sinh thái Terra có các hoạt động phát triển ổn định và được cho là tạo ra một chính sách tiền tệ linh hoạt cùng với một chính sách tài khóa hiệu quả để hạn chế lạm phát của stablecoin UST khi sử dụng thuật toán liên quan đến nguồn cung của LUNA để duy trì giá trị 1 UST = 1 USD. Nhờ vào đó, giá trị của LUNA sau đó đã đạt mốc 116 USD vào tháng 4 năm 2022 và giúp Do Kwon trở thành tỷ phú thị trường crypto.
Trong thời gian làm việc tại Terraform Labs, Do Kwon cũng đã tham gia vào nhiều dự án blockchain khác nhau, bao gồm Mirror Protocol, Prism, Astroport và Anchor Protocol.
Hành trình trở thành tỷ phú của Do Kwon
Dự án Terra thành công vang dội khi đã thu hút 2,5 triệu người dùng và 150 triệu USD tài trợ từ các nhà đầu tư như Arrington Capital, Pantera Capital và Galaxy Digital.
Vào tháng 8 năm 2018, dự án Terra của Do Kwon đã huy động thành công 32 triệu USD để xây dựng "hệ thống tài chính hiện đại trên blockchain". Công ty này còn được hỗ trợ bởi 4 trong 6 sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất thế giới tại thời điểm đó: Binance, OKX, HTX (trước đây là Huobi) và Upbit.
Tuy nhiên, thành công này chưa đủ để làm Do Kwon hài lòng. Ông muốn mở rộng phạm vi hoạt động của dự án, không chỉ tập trung vào một sản phẩm duy nhất mà là xây dựng một hệ thống kinh tế với nhiều công ty và dự án khác nhau. Do Kwon nói: "Tôi muốn mở rộng phạm vi tiếp cận hơn nữa."
Tham vọng này đã thúc đẩy Do Kwon tạo ra stablecoin UST, được xây dựng trên nền tảng công nghệ của hệ sinh thái Terra. UST được kỳ vọng sẽ mang đến một trải nghiệm tốt hơn, khắc phục những yếu điểm mà các loại stablecoin khác đang gặp phải.
Tuy nhiên, con đường phía trước không phải lúc nào cũng thuận lợi. Không giống như các stablecoin khác được hỗ trợ bằng tiền thật, UST của Do Kwon được gọi là stablecoin thuật toán khi sử dụng token LUNA để duy trì tỷ giá ổn định. Việc này đã gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại.
Khi token LUNA-UST trở nên phổ biến, những lời phản đối trở nên mạnh mẽ hơn. Nhà sáng lập công ty phát hành stablecoin Paxos là ông Charles Cascarilla trong quá khứ từng bày tỏ sự nghi ngờ về công nghệ thuật toán này, nhưng Do Kwon đã đáp lại một cách mỉa mai. Kevin Zhou, một nhà quản lý quỹ phòng ngừa rủi ro Galois Capital, đã nhiều lần dự đoán sụp đổ của hai token này.
Tuy nhiên, đối lập với sự phản đối đó, giá LUNA tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, đạt đỉnh 116 USD vào năm 2022 và đánh bay mọi sự nghi ngờ đối với cơ chế vận hành của LUNA-UST.
Cũng chính nhờ những sự kiện này, danh tiếng của “Đỗ Quân” trở nên vang dội hơn, mọi ánh đèn danh vọng đều chiếu sáng đến ông. Vào thời điểm đó, ở độ tuổi 30, tài sản ròng của ông đã đạt đến mức là 4 tỷ USD. Điều này đưa ông trở thành một trong những nhân vật nổi bật nhất trong ngành blockchain.
Tuy nhiên, sự suy giảm đột ngột đến với tài sản của Do Kwon chỉ một tháng sau đó khi Terra gặp khủng hoảng và sự kiện đầy biến động này đã làm giảm đáng kể tài sản ròng của ông. Mặc dù vậy, Do Kwon vẫn nắm giữ một lượng lớn tài sản tiền mã hóa.
"Cuộc phiêu lưu vào lòng đất" của Do Kwon và Terra (LUNA)
Cuộc khủng hoảng Terra (LUNA) và UST diễn ra trong thời gian ngắn từ ngày 08/05/2022 đến 14/05/2022 và gây thất thoát hàng tỷ USD cho thị trường tiền mã hóa. Tầm ảnh hưởng của sự sụp đổ này lan rộng không chỉ đến crypto mà còn đưa SEC tập trung nhiều sự chú yếu hơn vào thị trường này.
Diễn biến cuộc khủng hoảng Terra
Diễn biến của sự kiện như sau:
Ngày 05/05/2022, LUNA Foundation Guard (LFG) mua thêm 1,5 tỷ USD Bitcoin để bảo vệ UST lên gần 3,5 tỷ USD.
Ngày 08/05/2022, giá LUNA giảm và UST bị "depeg" lần đầu. Jump Crypto mua một lượng lớn UST để hỗ trợ giá.
Ngày 09/05/2022, LFG phải bán 750 triệu USD Bitcoin để ổn định giá.
Ngày 10/05/2022, UST depeg lần 2. Tình hình trở nên xấu đi, LFG đổ toàn bộ 1,2 tỷ USD Bitcoin còn lại lên sàn để cứu giá.
Sáng ngày 11/05/2022, UST depeg lần 3, giá LUNA giảm xuống còn 13 USD. Vào tối cùng ngày, UST depeg lần 4, giá LUNA giảm đến 0,68 USD. Do Kwon thông báo phát hành thêm LUNA để mua UST.
Ngày 12/05/2022, Terraform Labs công bố kế hoạch đốt 1,3 tỷ UST để cứu giá stablecoin.
Ngày 13/05/2022, do phát hành thêm token, cung LUNA tăng từ 400 triệu lên 6,9 nghìn tỷ trong vòng 72 giờ, giá "vô phương cứu chữa," UST depeg lần 5. Ngoài ra, blockchain Terra phải dừng hoạt động 2 lần vì sợ bị tấn công.
Ngày 15/05/2022, giá LUNA và UST giảm 99%, hệ sinh thái 60 tỷ USD bị sụp đổ hoàn toàn.
Các tổ chức lớn như Binance, Galaxy Digital, Delphi Digital, Pantera Capital, Jump Crypto cũng phải gánh chịu tổn thất trong sự kiện này. Nó cũng gây ra cuộc "khủng hoảng thanh khoản" kéo dài trên thị trường tiền mã hóa.
Bạn có thể đọc thêm tại đây: Tổng hợp diễn biến LUNA-UST, hành trình “bơm thổi” Terra 2.0 và lùm xùm quanh Do Kwon
Nguyên nhân của cú sập
LUNA (LUNA) sụp đổ do một số nguyên nhân chính, và một trong những nguyên nhân quan trọng là có lỗ hổng trong cơ chế mint-burn của họ.
Cơ chế mint-burn của UST: LUNA sử dụng một cơ chế mint-burn để duy trì giá trị của đồng stablecoin UST. Khi giá UST vượt quá 1 USD, hệ thống sẽ burn một lượng LUNA tương ứng để phát hành thêm UST, làm giảm giá UST xuống gần 1 USD. Tương tự, khi giá UST dưới 1 USD, người dùng có thể đổi UST để lấy lại LUNA, tạo áp lực để giá UST tăng lên 1 USD. Tuy nhiên, có một lỗ hổng trong cơ chế này:
- LUNA được sử dụng để mint UST: Nếu LUNA được sử dụng để mint ra nhiều UST, đặc biệt khi giá LUNA tăng mạnh, người dùng có động lực sử dụng LUNA để mint UST và bán chúng, tạo áp lực tăng giá LUNA và giảm giá UST. Điều này có thể dẫn đến việc LUNA được dùng như một công cụ tài chính, thay vì để hỗ trợ UST.
- Áp lực tạo UST liên tục: Hệ thống Terra đã tạo ra UST liên tục để đáp ứng nhu cầu gửi vào Anchor Protocol và các hoạt động yield farming khác. Điều này đã làm tăng lượng UST trong hệ thống, nhưng không có đủ tài sản đáng tin cậy để đảm bảo giá trị của UST.
- Tích hợp nhiều tài sản và rủi ro đa dạng: LUNA đã tích hợp nhiều tài sản trong hệ thống của họ, bao gồm LUNA, BTC và ETH. Sự biến động trong giá trị của các tài sản này có thể tạo ra rủi ro đa dạng cho hệ thống và làm mất đi tính ổn định của UST.
- Khả năng xảy ra vòng lặp chết chóc (Death Spiral): Nếu thị trường sụp đổ và giá LUNA và UST giảm đồng thời, có thể xảy ra một tình huống gọi là vòng lặp chết chóc. Người dùng có thể mua LUNA để mint UST, nhưng khi họ bán UST để đổi lại LUNA, giá LUNA giảm thêm, tạo ra một chu kỳ giảm giá không kiểm soát.
Lỗ hổng trong cơ chế mint-burn và khả năng xảy ra các tình huống rủi ro đã đóng góp vào sự sụp đổ của LUNA (LUNA) và UST. Nó đã gây ra sự mất tin trong cộng đồng và dẫn đến những tác động tiêu cực lớn trong thị trường tiền mã hóa.
Bạn có thể đọc thêm tại đây: 5 câu hỏi về Terra (LUNA) và stablecoin UST mà chính tác giả cũng cần lời giải đáp
Những ảnh hưởng của vụ sụp đổ Terra
Không dừng lại ở đó, LUNA-UST còn châm ngòi cho cuộc “khủng hoảng thanh khoản” lan rộng toàn thị trường, kéo dài đến tận những tháng cuối cùng của năm 2022. Diễn biến cuộc khủng hoảng này các bạn có thể xem thêm ở hình bên dưới.
Diễn biến cuộc "khủng hoảng thanh khoản" trên thị trường crypto
Bạn có thể xem thêm tại đây: Tác động và thiệt hại mà “thảm họa” Terra (LUNA) – UST để lại cho ngành crypto
Tình hình hiện tại của Do Kwon
Vào ngày 23/03/2023, sau thời gian dài chạy trốn, hải quan Montenegro đã bắt giữ Do Kwon vì sử dụng hộ chiếu giả mạo. Cảnh sát còn phát hiện nhiều giấy tờ giả khác gồm một hộ chiếu Bỉ. Lý do nhà sáng lập Terraform Labs phải mạo danh để di chuyển là vì đã bị Hàn Quốc hủy hộ chiếu từ tháng 9 năm trước đó.
Sau khi bị bắt, Do Kwon bị buộc tội bởi giới chức Mỹ và hiện đang trong quá trình tranh giành quyền dẫn độ ông để đưa ra xét xử. Tuy nhiên, ông vẫn đang bị giam giữ tại Montenegro dưới quyết định của tòa án tối cao Montenegro.
Cáo trạng của Mỹ còn khẳng định ông đã tham gia vào việc thao túng giá của LUNA - UST với sự hỗ trợ của một "quỹ đầu tư bí ẩn" Mỹ, được xác nhận là Jump Trading bởi SEC.
Sau phiên tòa vào tháng 6, tòa án Montenegro đã tuyên phạt Do Kwon 4 tháng tù giam vì tội dùng hộ chiếu giả.
Kể cả sau khi ra tù, Do Kwon vẫn đối mặt với áp lực dẫn độ về Mỹ hoặc Hàn Quốc, hai quốc gia đã ra cáo trạng buộc tội nhân vật này.
Tổng kết
Thông qua bài viết về trên, Coin68 đã cung cấp thông tin cơ bản về Do Kwon, người đã gây ra hậu quả nghiêm trọng với thị trường crypto qua sự sụp đổ của LUNA và UST. Mặc dù từng là một những nhân vật tiêu biểu trong thị trường crypto, Do Kwon đã để lại một dấu ấn không dễ quên đối với ngành tiền mã hóa khi là "kíp nổ" cho một loạt sự kiện liên đới phía sau.
