Hôm 08/08 vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ đã đưa ra một quyết định trừng phạt đặc biệt đối với Tornado Cash – một nền tảng cho phép người dùng bảo vệ quyền riêng tư khi giao dịch trên blockchain Ethereum – do liên quan tới những cáo buộc về việc tiếp tay cho các hoạt động rửa tiền từ năm 2019. Điều đó có nghĩa là tài sản của bất kì công dân và tổ chức nào ở Mỹ nằm trên nền tảng này cũng bị buộc phải đóng băng và báo cáo về cho Văn phòng Kiểm soát Tài sản Ngoại quốc (OFAC).
Tornado Cash: Ranh giới mỏng manh của quyền riêng tư và an ninh mạng
Một cơn bão ngầm mới đã xuất hiện trong thị trường DeFi.
Khi DeFi không thể thoát khỏi “bàn tay” của chính phủ
Bắt đầu từ Circle, công ty đứng đằng sau một trong những stablecoin có thị phần lớn nhất trong thị trường crypto – USDC, đã có động thái đóng băng 75,000 USDC thuộc về những người dùng Tornado Cash cũng như 149 USDC đã được quyên góp cho nền tảng này.
Tiếp nối bước chân của Circle, những dự án về cơ sở hạ tầng như Infura, Alchemy và các sàn DEX như dYdX, Balancer, hay Uniswap cũng lần lượt ra thông báo chặn người dùng tiếp cận với Tornado Cash.
when defi apps started snitching on you, with links
2021-10-25 uniswap https://t.co/ym0wdNPJS6
2022-05-10 ren https://t.co/9588mTitKe
2022-06-29 balancer https://t.co/5V1FaxPUOn
2022-08-11 oasis https://t.co/GzkOQXXPb9
2022-08-12 aave https://t.co/vYY8MjqZ1p
(never) yearn, curve pic.twitter.com/1FkgVPnUqb— banteg (@bantg) August 12, 2022
Đáng chú ý, để đáp trả lại hành động tuân thủ luật pháp của Circle, MakerDAO - dự án đứng đằng sau algorithmic stablecoin DAI - đã “úp mở” về việc bán số USDC đang làm tài sản dự trữ cho DAI để mua lại ETH. Hành động này của MakerDAO đã dấy lên khá nhiều tranh cãi, bởi nó có thể gián tiếp đẩy DAI vào vết xe đổ của LUNA-UST cách đây không lâu: giá của ETH có thể sẽ giảm mạnh, và giá trị tài sản thế chấp cho DAI cũng bị kéo xuống theo, buộc Maker phải bán ETH để neo giá cho DAI, và như vậy sẽ càng làm giá ETH bị giảm.
Theo dữ liệu trên Defi Llama, trong một tuần qua, vốn hóa thị trường của USDC đã giảm khoảng 1.02%, DAI giảm khoảng 2.85% trong khi USDT lại có cú tăng thêm 0.85%.
Tornado Cash và bài học E-Gold
Cho đến ngày 10/08, một cá nhân thuộc đội ngũ phát triển Tornado Cash là Alexey Pertsev đã bị cảnh sát Hà Lan bắt giữ. Cộng đồng crypto trên Twitter đã dậy sóng sau quyết định này, bởi họ xem đây là một hành động đi ngược lại với quyền tự do trong một xã hội dân chủ.
They arrested the developer of tornado cash. ?
I repeat: a man was arrested for writing code that served as a public good for people to maintain their privacy online.
They put a man in jail because bad people used his open source code.
This cannot stand in any free society.
— RYAN SΞAN ADAMS – rsa.eth ?? (@RyanSAdams) August 12, 2022
Nhưng bài học về E-Gold của Gold & Silver Reserve Inc. hồi đầu những năm 2000s vẫn còn đó. E-Gold vốn được xem là một trong những đồng tiền kĩ thuật số tiền thân của Bitcoin. Tương tự như Bitcoin, E-Gold có thể được trao đổi theo hình thức ẩn danh trên Internet, và chính yếu tố này đã khiến E-Gold trở thành công cụ yêu thích của tội phạm mạng. Hàng loạt những hoạt động bất hợp pháp như lừa đảo và rửa tiền đã được thực hiện với E-Gold. Đến năm 2007, Douglas Jackson và những cộng sự của ông, người đã sáng lập nên G&SR, đã bị Bộ Tư pháp Hoa Kỳ buộc tội rửa tiền và tổ chức hoạt động chuyển tiền trái phép. Ông phải chịu 300 giờ hoạt động công ích, hình phạt 200 USD, và chịu quản thúc trong vòng 3 năm.
Khi sự nguy hiểm trở thành cái giá của phi tập trung
Rõ ràng, cả E-Gold và Tornado Cash đều không có ý định đồng lõa với tội phạm, họ chỉ mong muốn tạo nên những nền tảng có thể bảo vệ sự riêng tư của người dùng, một nhu cầu vô cùng chính đáng của bất cứ ai.
Nhưng chính sự tồn tại của Tornado Cash đã vô tình tạo ra một lối thoát thân an toàn cho những tên tội phạm mạng với những đồng tiền bất hợp pháp mà chúng kiếm được. Theo thống kê từ REKT Database, cho tới nay đã có gần 3.000 vụ tấn công và lừa đảo trong crypto với tổng thiệt hại lên đến hơn 60 tỷ đô la Mỹ – xấp xỉ vốn hóa của một đồng coin đứng thứ ba thị trường – một con số không hề nhỏ. Và mặc dù số lượng tiền được hoàn trả lại là không nhiều, chỉ chiếm khoảng hơn 5% số tiền bị đánh cắp, nhưng đó vẫn là một nỗ lực lớn trong việc đảm bảo sự công bằng cho tất cả những người tham gia vào thị trường crypto.
Thống kê số tiền bị thiệt hại từ các vụ tấn công trong ngành tiền mã hóa, theo REKT Database
Có lẽ, đã đến lúc cộng đồng tiền mã hóa cần đặt câu hỏi về vai trò và tầm quan trọng của tính phi tập trung và tự do tài chính đối với sự công bằng và bình đẳng của tất cả các cá nhân tham gia thị trường này.
Sự phi tập trung được blockchain tạo ra để đảm bảo công bằng, nhưng công bằng ở đâu khi người dùng không được bảo vệ khỏi những thế lực xấu luôn chực chờ tấn công họ?
Mai Phan
Xem thêm các bài viết khác của tác giả Mai Phan:
