Dù là một dự án có công dụng giúp ích rất nhiều trong hoạt động staking, song giá trị của token LDO lại không phản ánh đúng tiềm năng mà Lido Finance ẩn chứa. Vì sao lại như vậy?
Tokenomics Research: Lido Finance là giao thức tốt, còn token LDO thì không
Giới thiệu về Lido Finance
Lido Finance (LDO) là một giao thức liquid-staking, cung cấp giải pháp staking các đồng coin/token cho người dùng một cách an toàn, đồng thời vẫn đảm bảo tính thanh khoản và kết hợp với các giao thức Defi khác để cho phép người dùng nhận thêm lợi nhuận.
Hiểu một cách đơn giản, nếu anh em stake đồng coin vào một pool truyền thống để hưởng yield (ví dụ stake ETH trên Beacon Chain), tài sản này sẽ bị khóa và anh em chỉ có thể đợi hết thời hạn mới có thể rút ra + nhận yield. Với Lido Finance, khi anh em deposit ETH vào để stake, anh em sẽ nhận lại stETH để đại diện cho số ETH của mình. Số lượng stETH này không bị khóa mà có thể được tự do chuyển nhượng hoặc cho vay, thế chấp… trên các giao thức DeFi.
Điều này mang lại lợi ích cho người dùng:
- Dễ dàng chuyển nhượng nhận về ETH khi cần mà không cần đợi đến thời hạn unlock số ETH đang stake bằng cách bán stETH trên thị trường.
- Hưởng thêm một phần yield từ các hoạt động cho vay, thế chấp, farming… trên DeFi.
- Không phải đầu tư phần mềm, học hỏi về kỹ thuật và chịu nguy cơ bị phạt nếu gặp sự cố khi staking.
Hiện, Lido Finance đang có các pool stake cho Ethereum 2.0, Solana, Polkadot, Kusama, Polygon.
Tuy rằng stETH đã từng mất peg và gắn liền với những hậu quả trong sự cố liên quan đến 3AC và Celsius, nhưng Lido Finance vẫn đang cố gắng duy trì hoạt động và hiện đang dần ổn định. Với sự thành công của The Merge, trong tương lai, Lido Finance vẫn là giao thức đáng chú ý.
Tokenomics của LDO
LDO là native token của Lido Finance, có tổng cung tối đa (Max Supply) = Tổng cung (Total Supply) = 1.000.000.000 LDO (1 tỷ token).
Công dụng
LDO hiện tại được sử dụng với tính năng chủ yếu là phục vụ cho hoạt động quản trị Lido DAO. Khi người dùng muốn đưa ra các đề xuất hoặc bỏ phiếu cho các đề xuất (proposal) liên quan đến hoạt động của giao thức, họ cần nắm giữ LDO. Số phiếu bầu sẽ tỷ lệ thuận với số LDO mà người dùng nắm giữ.
Lido DAO là tổ chức có vai trò quyết định đến hoạt động của Lido thông qua việc đề xuất, quyết định các tham số về fees, chỉ định người vận hành node, oracles… Ngoài ra, một phần fees của giao thức sẽ được tích lũy tại Treasury DAO (kho bạc chung của DAO) để phục vụ cho nghiên cứu, phát triển, khuyến khích khai thác thanh khoản, nâng cấp giao thức.
Phân bổ Token
Theo Lido, tổng số 1 tỷ LDO sẽ được phân bổ cụ thể như sau:
| Phân bổ | Số lượng token (LDO) | Tỷ lệ |
| Treasury DAO (Kho bạc DAO) | 363.200.000 | 36,32% |
| Investors (Nhà đầu tư) | 221.800.000 | 22,18% |
| Validators & Signature Holders (Người xác nhận & Người giữ chữ ký) | 65.000.000 | 6,5% |
| Initial Developers (Người xây dựng ban đầu) | 200.000.000 | 20% |
| Team (trong tương lai) | 150.000.000 | 15% |
| Tổng | 1.000.000.000 | 100% |
Lịch trình phát thải: LDO không có một lịch trình phát thải cụ thể mà sẽ được cập nhật theo tuần. Thời gian mở khóa LDO lần đầu cho nhà đầu tư, các người xác nhận và giữ chữ ký cũng như đội ngũ phát triển là 17/12/2021, sau đó mở khóa dần dần trong vòng 1 năm.
Hiện, số lượng LDO đang lưu hành trên thị trường là 312,9 triệu token (theo dữ liệu tại CoinMarketCap ngày 17/9/2022), tương đương với khoảng 31,29% tổng cung tối đa.
Phân tích
(1) Ngay đầu tiên, anh em có thể thấy tokenomics của LDO rất “tập trung”. Hầu hết token đều được phân bố cho team, quỹ đầu tư. Bản chất token phân bổ cho validator và signature holder thực tế cũng chính là một phần phân bổ cho team và các quỹ (vì đây là các cá nhân, tổ chức thực hiện công việc validators và signature holder).
(2) Tiếp theo, LDO có một điểm mình đánh giá rất thấp chính là lịch trình mở khóa token khi thiếu rõ ràng, dẫn đến rất khó tính toán các thời điểm quan trọng. Tốc độ mở khóa token cho team, investors… cũng là quá nhanh khi toàn bộ đến 17/12/2022 là đã mở khóa hết. Xét về góc nhìn dài hạn, đây là một vesting rất không tốt.
(3) Cuối cùng, về tính ứng dụng, hầu như LDO không thể làm gì ngoài việc dùng để biểu quyết. Kết hợp với ý (1) và (2), rõ ràng phần lớn quyền quyết định đang thuộc về team và các quỹ đầu tư => nhà đầu tư cá nhân hay các tổ chức khác dù muốn nhưng không thể và cũng không còn mặn mà tham gia hold LDO để biểu quyết cho DAO.
Tình hình hoạt động của Lido Finance và hướng đi cho LDO
Đầu tiên, mình sẽ nói sơ qua về cơ chế thu phí và chia phí trên Lido.
Cơ cấu chia fee trên Lido Finance – Nguồn: Blog Lido Finance
Về cơ bản, Lido Finance sẽ thu 10% trên tổng số phần thưởng từ việc stake ETH, số fee này sẽ chia làm 2 phần: 50% dành cho các Node, 50% được gửi vào Treasury DAO của Lido.
Số lượng ETH được deposit vào Lido Finance – Nguồn: Nansen
Anh em có thể thấy, tốc độ tăng trưởng về lượng deposit ETH vào Lido Finance sau đợt bùng nổ ban đầu đã chậm lại (nguyên nhân là do số lượng ETH nạp vào đã rất lớn, hiện sự tăng trưởng không thể nhiều như ban đầu).
Tiếp theo, chúng ta sẽ xem xét lượng fees Lido Finance đang thu được:
APR trên Lido khi stake ETH
Như vậy, mỗi năm, chỉ riêng đối với stake ETH, Lido sẽ thu được khoảng 5.5% tổng reward, tương đương mức ~338 triệu USD. LIDO sẽ thu 10% phí này tương đương 33.8 triệu USD, 50% sẽ được chia cho các node, 50% còn lại (16,9 triệu USD) sẽ được đưa vào LIDO DAO. Ngoài ra, chúng ta cũng đừng quên Treasury DAO của LIDO ban đầu cũng được phân bố 363 triệu LDO, tương đương hơn 650 triệu USD (giá LDO ~ 1.8 USD tại thời điểm viết bài – ngày 17/09/2022).
Xem thêm: Arrakis palm
Dĩ nhiên, đây chỉ là con số doanh thu. Trên thực tế, có thể sau những sự kiện sụp đổ liên tục, Treasury DAO của Lido không còn “dồi dào” như chúng ta nghĩ. Tháng 07/2022, giao thức này từng đề xuất bán 2% tổng cung LDO để duy trì hoạt động.
Lưu ý: Mình chủ yếu tính poo ETH vì pool này đang chiếm tỷ trọng lớn trên Lido Finance so với các pool stake của Solana, Polkadot…
Những đề xuất cho LDO
Theo cảm nhận của bản thân mình, cộng đồng ủng hộ LDO từng rất nhiều lần đề xuất liên quan đến LDO Tokenomics, bao gồm từ việc thiết kế lại lịch vesting đến việc gia tăng use case cho token. Cá nhân mình cũng từng trao đổi trực tiếp với team Lido ở Discord đề nghị họ xem xét lại, tuy nhiên, đến nay, việc update tokenomics cho LDO vẫn bỏ ngỏ.
Trước đây, đã từng có đề xuất về việc chia một nửa trong số tiền đưa vào Treasury cho các holder LDO. Anh em có thể xem về đề xuất này tại đây.
Chúng ta hãy cùng nhau xem xét tính khả thi của đề xuất này. Nếu sử dụng con số 16,9 triệu USD nói trên, LDO holder sẽ được chia 50% số tiền này, tức tương đương 8,45 triệu USD. Với lượng LDO đang lưu hành rơi vào khoảng 330 triệu LDO, giả sử chúng ta đạt được một tỷ lệ staking rơi vào đâu đó 300 triệu LDO, như vậy 1 LDO được hold 1 năm sẽ thu về được số tiền ~0,03 USD. Chúng ta lấy giá trung bình 1 LDO ~ 1,5 USD, như vậy lợi nhuận 1 năm hold 1 LDO sẽ là ở mức 2%. Con số này thực tế sẽ thấp hơn vì LDO còn đang lạm phát rất cao.
Trong bối cảnh ảm đạm của thị trường crypto, để hold một token chịu biến động ở mức cao chỉ để thu về 2% một năm là điều khó có thể thỏa mãn được phần đông nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, thực tế đề xuất này rất khó để đạt được đồng thuận. Nguyên nhân chính bởi vì các lý do sau:
Thứ nhất, kho bạc LIDO được sử dụng vào nhiều mục đích: duy trì hoạt động giao thức, thưởng cho các sáng kiến, đóng góp bảo mật, nghiên cứu, phát triển sản phẩm… và thậm chí là duy trì giá của stETH, cho nên việc cắt một nửa Treasury cho holder là điều khó thực hiện. Nếu như đề xuất này được thông qua, tỷ lệ 50% của khoản phí mà kho bạc thu được rất khó được chấp nhận, con số mà mình nghĩ chỉ rơi vào khoảng 5%. Khi đó lợi nhuận để hold LDO chỉ đạt được khoảng 0.2%.
Thứ hai, quay trở lại câu chuyện về phân bổ token, token LDO tập trung rất nhiều vào một số cá nhân, tổ chức. Nếu chia Treasury như vậy, nhìn bề ngoài, token holder được hưởng lợi, nhưng thực tế chỉ có một số cá nhân, tổ chức là được lợi nhiều nhất.
Vậy đâu là hướng đi đúng cho LDO?
Cá nhân mình hy vọng trong tương lai Lido DAO có thể xem xét thực hiện một số giải pháp sau:
Tạo ra mô hình veLDO: Là một token chú trọng quản trị, Lido hoàn toàn có thể thực hiện theo mô hình của Curve khi cho phép người dùng khóa LDO nhận về veLDO để đại diện quyền quản trị. Thời gian khóa càng lâu => quyền biểu quyết càng giá trị.
Giảm phí hoặc chia phí khi hold LDO (hoặc veLDO): Để khuyến khích các validator node nắm giữ token LDO, Lido có thể chủ động cắt giảm một phần fees mà giao thức sẽ thu nếu các node hold một lượng LDO (hoặc veLDO) nhất định. Đương nhiên, tỷ lệ này cần cân đối hợp lý để không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của giao thức.
Cung cấp thanh khoản cho pool bảo hiểm: Với sự cố mất peg stETH, LDO trong tương lai cần chuẩn bị một quỹ để “đỡ giá” khi có các sự kiện thiên nga đen. Lido có thể cho phép người dùng stake LDO hoặc stETH vào pool này, trả yield cho họ, đổi lại quỹ sẽ được dùng để “bảo hiểm” khi stETH mất peg.
Tạm kết
Với sự thành công của The Merge, Lido Finance sẽ tiếp tục có đất diễn trong thời gian tới. Tuy vậy, việc Lido Finance thành công không đồng nghĩa với việc LDO sẽ bùng nổ nếu như giao thức này còn giữ một tokenomics “nghèo nàn” và “nhàm chán” như vậy. Trong tương lai, chúng ta sẽ cùng nhau chờ đợi những update quan trọng của LDO để tiếp tục đánh giá. Hẹn gặp lại anh em trong các bài viết tiếp theo!
Poseidon
Xem thêm các bài viết khác của tác giả Poseidon:
