Đối với nhiều người quan tâm đến Ethereum blockchain, có lẽ họ đã từng nghe đến thuật ngữ MEV một vài lần. Tuy nhiên, khái niệm này vẫn khá phức tạp và xa lạ, đặc biệt là đối với những người không chuyên sâu về cơ sở hạ tầng. Vậy MEV là gì? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu tổng quan về cơ chế hoạt động của MEV qua bài viết dưới đây nhé!
MEV (Maximal Extractable Value) là gì? Tìm hiểu về cơ chế hoạt động của giá trị có thể trích xuất trong giao dịch
MEV là gì?
MEV (Maximal Extractable Value) là thuật ngữ mô tả giá trị tối đa mà miner hoặc blockchain validator có thể kiếm được thông qua phương thức sắp xếp hoặc thay đổi thứ tự giao dịch trong quá trình tạo khối.
MEV xuất hiện khi những người tạo khối (như miner hoặc validator) có thể chiến lược hóa việc ảnh hưởng trực tiếp các xử lý giao dịch trong khối để tối đa hóa lợi nhuận của họ mặc dù điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực cho người dùng khác khi thứ tự giao dịch bị can thiệp.
Thuật ngữ Maximal Extractable Value dần thay thế Miner Extractable Value vì nó không chỉ áp dụng cho miner trong blockchain Proof of Work mà còn cho validator trong blockchain Proof of Stake và các loại mạng khác.
Cơ chế hoạt động của MEV
Cơ chế hoạt động của MEV
Cơ chế hoạt động của Maximal Extractable Value liên quan đến hoạt động của người tạo khối (miner và validator) trong việc chọn lựa, sắp xếp và gom nhóm các giao dịch vào 1 khối trên blockchain.
Khi người dùng thực hiện giao dịch, họ trả phí gas cho người tạo khối. Các giao dịch này sẽ được chờ xử lý trong mempool. Người tạo khối có quyền quyết định trong việc chọn những giao dịch nào sẽ được thêm vào khối tiếp theo.
Do số lượng giao dịch được lưu trữ trong mỗi khối có hạn, người tạo khối thường ưu tiên các giao dịch với phí gas cao nhất để tối đa hóa lợi nhuận của họ. Họ cũng có thể sắp xếp lại các giao dịch theo thứ tự khác để tận dụng giá trị tối đa từ khối đó.
Bên cạnh miner và validator, có những người tham gia khác gọi là searcher. Searcher tìm ra cơ hội tối đa hóa lợi nhuận từ những giao dịch đang chờ xử lý trong mempool, sau đó họ gửi một loại các giao dịch tương tự đến blockchain trong đó bao gồm cả giao dịch của người dùng khác để lấp đầy khối và kiếm lợi nhuận.
Bởi vì số lượng các giao dịch được tạo ra từ quá trình MEV rất nhiều, nên chi phí giao dịch sẽ ngày càng tăng và gây thiệt hại cho người dùng thông thường.
Các hình thức phổ biến của MEV
- Front-running: Đây là hành vi khi searcher tìm các giao dịch đang chờ xác nhận trong mempool để kiếm lợi. Sau khi phát hiện một giao dịch có tiềm năng có lợi nhuận, searcher thực hiện kiểm tra thử để đảm bảo tính khả thi. Nếu kiểm tra thử thành công, họ sao chép giao dịch đó và gửi nó đi với một mức phí gas cao hơn để được ưu tiên. Điều này giúp họ tận dụng cơ hội lợi nhuận từ giao dịch của người khác.
- DEX arbitrage: Đây là chiến lược MEV đơn giản. Khi có sự chênh lệch giá giữa hai sàn giao dịch phi tập trung (DEX), searcher sẽ mua token với giá rẻ từ một sàn và ngay lập tức bán nó với giá cao trên sàn khác.
Sandwich attack
- Sandwich attack: Đây là chiến lược giao dịch là khi searcher tìm trong mempool để xác định những giao dịch có khối lượng lớn đủ để tăng giá token. Họ cố gắng mua token với giá rẻ trước khi giao dịch lớn diễn ra, sau đó bán ngay lập tức khi giá tăng lên.
Tác hại và ảnh hưởng của MEV
Tác động đến người dùng
- Thất thoát lợi nhuận: MEV có thể được sử dụng để front-run, back-run, hoặc snipe các giao dịch của người dùng, đặt họ vào tình thế mất lợi nhuận khi giao dịch của họ bị can thiệp.
- Thao túng thị trường: MEV có thể dẫn đến thao túng thị trường thông qua mua hoặc bán khối lượng lớn, gây ra biến động giá và gây thiệt hại cho các nhà đầu tư.
- Thiếu minh bạch: MEV thường được thực hiện một cách bí mật, làm cho người dùng khó theo dõi và hiểu rõ cách họ bị ảnh hưởng.
Tác động đến dự án
- Tập trung hóa: MEV có thể dẫn đến sự tập trung quyền lực trong tay những người khai thác MEV.
- Tăng chi phí: MEV có thể dẫn đến việc tăng chi phí giao dịch, giảm khả năng tiếp cận của người dùng đối với blockchain.
Các hướng giải quyết MEV
- EIP-1559: Đây là bản cập nhật của mạng lưới Ethereum, tạo ra mức phí cơ bản (base fee) cho mọi giao dịch. Người dùng có thể nâng gas fee để ưu tiên giao dịch của họ. EIP-1559 giúp tăng tốc quá trình xác thực, giảm độ trễ. Tuy nhiên, bản nâng cấp này khó có thể giải quyết triệt để được vấn đề, khi “tip fee” (lượng phí trả thêm để khuyến khích miner) vẫn là mức phí có thể biến động để tăng độ ưu tiên và điều này không thể ngăn các bên thứ ba săn arbitrage.
- Chainlink FSS: Đây là giải pháp oracle giúp xác định thứ tự giao dịch on-chain. Chainlink giúp giảm thiểu tác động của Sandwich Attack thông qua cơ chế FCFS (First-Come-First-Served).
- Flashbots: Đây là tổ chức nghiên cứu và phát triển giải pháp giúp giảm thiểu tác động từ MEV. Trong đó, Flashbots Protect là sản phẩm được thiết kế để bảo vệ người dùng khỏi các giao dịch front-run và cuộc tấn công sandwich.
- MEVBlocker: Phần mềm này hợp tác với Balancer, 1Inch và nhiều dự án về DEX khác, là một phần mềm bảo vệ người dùng khỏi tấn công MEV. Sau khi cài đặt, MEVBlocker có thể cảnh báo và bảo vệ người dùng trước giao dịch front-run và back-run.
- Sử dụng các AMM có cơ chế tiên tiến: Một số giao thức đã triển khai cơ chế AMM mới để ngăn chặn tấn công sandwich, đảm bảo độ lệch giá giới hạn (thường trong khoảng 0.1%) và hạn chế việc thao túng giá token.
Tổng kết
Qua bài viết trên của Coin68, có thể thấy MEV là một chiến lược hợp lý vì những người tham gia chủ yếu đang cố gắng tối đa hóa lợi nhuận của họ. Tuy nhiên, MEV cũng mang lại một số vấn đề không thể phớt lờ như front-running và sandwich attack. Ngoài ra, hoạt động của MEV searcher có thể dẫn đến giá gas cao hơn và tắc nghẽn mạng khi họ cạnh tranh để đưa giao dịch của họ vào các khối để bắt giữ giá trị phát sinh. Vì vậy, việc tìm kiếm giải pháp cho những vấn đề liên quan đến MEV hiện đang là một lĩnh vực nghiên cứu và phát triển cốt lõi trong thị trường blockchain.
Thông qua bài viết này chắc các bạn đã phần nào nắm được khái niệm, những hình thức tấn công và các hướng giải quyết của Maximal Extractable Value - MEV. Coin68 chúc các bạn thành công và kiếm được thật nhiều lợi nhuận từ thị trường tiềm năng này.
