Trong lĩnh vực tài chính truyền thống, hầu hết các hoạt động giao dịch như gửi tiền, rút tiền hoặc chuyển đổi ngoại tệ đều liên quan đến việc trả một khoản phí nhỏ cho mỗi giao dịch. Tương tự như vậy, trong thế giới tiền điện tử, mọi giao dịch trên các blockchain đều đòi hỏi người tham gia phải thanh toán một khoản phí được gọi là gas fee hay "phí gas". Hãy cùng Coin68 tìm hiểu chi tiết về khái niệm này trong bài viết dưới đây.
Gas fee là gì? Những điều về “phí gas” có thể bạn cần biết
Gas fee là gì?
Gas fee (phí gas) là một số tiền hoặc đơn vị token mà người dùng cần phải trả để thực hiện mỗi khi thực hiện một giao dịch hay một hoạt động smart contract trên blockchain. Gas là đơn vị đo lường mức độ phức tạp của hoạt động blockchain. Giao dịch hoặc hành động càng phức tạp thì cần nhiều gas hơn và gas fee cũng sẽ cao hơn.
Gas fee là gì?
Gas fee được tính bằng cách nhân gas limit với gas price. Gas price là một biến số và có thể thay đổi tùy thuộc vào nhu cầu giao dịch trên mạng lưới blockchain. Khi nhu cầu giao dịch cao, giá gas cũng sẽ tăng lên. Điều này là do các thợ đào hoặc validator sẽ ưu tiên xử lý các giao dịch có phí gas cao hơn.
Cụ thể, gas fee được tính theo công thức sau: Gas fee = Gas limit x gas price
Trong đó:
- Gas limit: Là đơn vị gas tối đa mà người dùng sẵn sàng trả để thực hiện một hoạt động hoặc xác nhận một giao dịch.
- Gas price: Là số tiền mà người dùng phải trả cho mỗi đơn vị gas. Gas price trên blockchain Ethereum và các layer 2 của nó được tính bằng đơn vị gwei (1 ETH = 1 tỷ gwei).
Ví dụ: Nếu một giao dịch cần 10.000 đơn vị gas (Gas limit) và gas price là 50 gwei/gas, thì phí gas cho giao dịch đó sẽ là 10.000 x 50 = 500.000 gwei, tương đương với 0,0005 ETH.
Gwei là gì?
Gwei là viết tắt của gigawei, là đơn vị được sử dụng để đo lường phí gas trên blockchain Ethereum. Wei là đơn vị nhỏ nhất của ETH và một gwei tương tương ứng với 1 tỷ wei
Ví dụ: Một giao dịch đơn giản có thể có gas price là 21.000 wei, tương đương với 0,0000021 ETH hoặc 21 gwei.
Gwei là đơn vị đo lường được sử dụng phổ biến nhất để đo lường giá gas vì nó là một số nhỏ hơn dễ hiểu hơn. Ngoài gwei, còn có các đơn vị đo lường giá gas khác như mwei (miliwei), kwei (kilowei), mei (megawei),...
Tại sao cần có gas fee?
Gas fee có vai trò quan trọng trong việc duy trì mạng lưới blockchain, giúp đảm bảo rằng các miner và validator sẽ được khuyến khích để duy trì mạng lưới và xác thực các giao dịch một cách hiệu quả. Cụ thể, gas fee đóng vai trò sau:
- Giúp duy trì mạng lưới: Gas fee là phần thưởng mà các thợ đào hoặc validator nhận được khi xác thực các giao dịch trên mạng lưới Ethereum. Gas fee càng cao thì họ càng có động lực để xác thực các giao dịch đó.
- Đảm bảo tính công bằng của mạng lưới: Gas fee giúp đảm bảo rằng tất cả các giao dịch đều có cơ hội được xác thực và xử lý một cách công bằng. Giao dịch nào trả phí gas cao hơn sẽ được ưu tiên xử lý trước.
- Điều chỉnh tốc độ xử lý giao dịch: Gas fee cũng giúp điều chỉnh tốc độ xử lý giao dịch. Khi nhu cầu giao dịch cao, giá gas cũng sẽ tăng lên. Điều này sẽ dẫn đến việc các giao dịch có phí gas cao hơn sẽ được ưu tiên xử lý trước.
- Giúp ngăn chặn tấn công DDoS (Distributed Denial-of-Service): Nếu không có gas fee, người dùng có thể gửi hàng ngàn giao dịch không có giá trị và gây tắc nghẽn hệ thống. Gas fee yêu cầu người dùng phải trả phí để thực hiện giao dịch, ngăn chặn những cuộc tấn công này.
Một số công cụ kiểm tra gas fee
Các trang blockchain explorer
Các trang blockchain explorer cho phép người kiểm tra gas fee của từng blockchain theo thời gian thực. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các người dùng biết được nên sử dụng mạng lưới vào thời gian nào là thích hợp và tiết kiệm nhất.
Một số trang blockchain explorer phổ biến hiện nay:
L2 Fees
L2 Fees
L2 Fees là trang web tổng hợp gas fee của tất cả các blockchain layer 2 trên Ethereum. Đây là một công cụ hỗ trợ đắc lực của người dùng khi muốn thực hiện giao dịch trên các layer 2, đặc biệt là những ai muốn săn airdrop của các dự án nổi tiếng như zkSync, Starknet,…
CoinTool
CoinTool là một dashboard tổng hợp tất cả các công cụ cần thiết dành cho người dùng như kiểm tra giá token/NFT, kiểm tra smart contract, tổng hợp Airdrop, revoke token,... Ngoài ra, CoinTool còn có chức năng theo dõi gas fee của hơn 30 blockchain khác nhau.
Người dùng có thể xem gas fee trực tiếp tại trang web hoặc tải về tiện ích mở rộng của CoinTool.
Mẹo tối ưu hóa gas fee
Tối ưu hóa gas fee là một phần quan trọng để giảm thiểu chi phí giao dịch. Dưới đây là một số cách đơn giản và hiệu quả để làm điều đó:
- Quan sát biến động thị trường: Trước khi thực hiện giao dịch, bạn cần phải quan sát, phân tích biến động giá cũng như gas fee trên thị trường ở thời điểm đó là bao nhiêu. Điều này giúp bạn xác định thời điểm tốt nhất để thực hiện giao dịch với gas fee thấp hơn.
- Kiểm tra gas fee trước khi giao dịch: Trước khi xác nhận giao dịch, bạn hãy kiểm tra gas fee hiện tại. Có nhiều công cụ và trang web cung cấp thông tin này (Coin68 đã liệt kê một số công cụ ở phần trên). Bằng cách làm điều này, bạn có thể so sánh và chọn gas fee thấp nhất cho giao dịch của mình.
- Chỉnh Gas limit khi cần thiết: Gas limit xác định số lượng Gas bạn sẵn sàng chi trả cho một giao dịch. Tuy nhiên, nếu Gas limit quá cao, bạn có thể bị lãng phí. Hãy cân nhắc điều chỉnh Gas limit sao cho phù hợp với giao dịch của bạn để tránh trả nhiều hơn những gì cần thiết.
Tổng kết
Trên đây là bài viết chi tiết của Coin68 về khái niệm gas fee. Thông qua bài viết, Coin68 hy vọng bạn đọc sẽ hiểu được tầm quan trọng của gas fee trong mạng lưới blockchain cũng như nắm được các công cụ và mẹo để tối ưu hóa gas fee nhằm giúp cho quá trình tham gia vào thị trường tiền mã hóa của bạn dễ dàng hơn. Chúc bạn may mắn!
