Ở thị trường truyền thống, mọi trang web hay ứng dụng đều cần đến những cơ sở hạ tầng vật lý như phần cứng, internet, domain, dịch vụ đám mây hay mạng lưới điện,... mới có thể hoạt động được. Việc triển khai và vận hành các cơ sở hạ tầng vật lý này bị chi phối bởi các tập đoàn lớn do yêu cầu về nguồn vốn khổng lồ và những thách thức về hậu cần. Do đó, các tập đoàn này gần như độc quyền về giá cả, điều kiện và dịch vụ cung cấp cho người dùng cuối, dẫn đến thiếu sự cạnh tranh và đổi mới. Cùng với sự phát triển của công nghệ blockchain, DePIN ra đời như một giải pháp giúp giải quyết vấn đề tập trung hóa trong xây dựng và vận hành các cơ sở hạ tầng vật lý ở thế giới thực. Vậy DePIN là gì? Nó hoạt động như thế nào? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Giải mã DePIN - Bước tiếp theo trong sự phát triển của Internet of Things
DePIN là gì?
DePIN (Decentralized Physical Infrastructure Networks), hay còn được gọi là Mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung, đề cập đến việc tạo ra một hệ thống mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý dựa trên công nghệ blockchain và các công nghệ phân phối khác. Mục đích của nó là thay đổi mô hình hiện tại của cơ sở hạ tầng vật lý tập trung bằng cách sử dụng blockchain và token để tạo ra một môi trường phi tập trung, trong đó nhiều bên tham gia có thể hợp tác trong việc xây dựng, vận hành và quản lý cơ sở hạ tầng vật lý.
DePIN là gì?
DePIN được cho là sự phát triển tiếp theo của Internet of Things (IoT) và hệ sinh thái Web3, khuyến khích người dùng và doanh nghiệp cùng nhau xây dựng, duy trì và vận hành mạng lưới cơ sở hạ tầng nơi quyền sở hữu thuộc về tất cả mọi người thay vì tập trung vào một thực thể duy nhất. Điều này cung cấp cho người dùng cuối các dịch vụ sáng tạo và hiệu quả hơn về chi phí so với các mô hình truyền thống.
DePIN sector map (Nguồn: Metablox)
DePIN được chia thành 4 loại:
- Mạng đám mây/lưu trữ: Lưu trữ tệp, cơ sở dữ liệu, mạng CDN và VPN.
- Mạng không dây: 5G, LoRaWAN.
- Mạng cảm biến: Các thiết bị kết nối với nhau và được gắn với các cảm biến thu thập dữ liệu theo thời gian thực từ thế giới thực, chẳng hạn như bản đồ.
- Mạng lưới năng lượng: Tổng hợp các nguồn năng lượng phân tán để tạo ra một mạng lưới năng lượng linh hoạt và hiệu quả hơn.
Ý tưởng hình thành DePIN
Ý tưởng hình thành DePIN bắt nguồn từ việc những nhà phát triển Web3 tin rằng mọi người trên khắp thế giới có thể cùng nhau xây dựng một mạng lưới cơ sở hạ tầng mà không cần sự cung cấp của bên thứ ba và không yêu cầu sự tin tưởng lẫn nhau.
Sau khi mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung được xây dựng, nó sẽ thu hút người dùng tham gia sử dụng mạng lưới và đóng góp vào sự phát triển của nó. Những người người tham gia xây dựng và vận hành mạng lưới sẽ được chia sẻ phần thưởng là phí của người dùng dưới dạng token. Trong trường hợp tốt nhất, điều này sẽ tạo ra một "Flywheel", trong đó nhu cầu sử dụng sẽ tiếp tục gia tăng và thúc đẩy sự phát triển hơn nữa của mạng lưới.
DePIN Network Flywheel (Nguồn: Cointelegraph)
Lịch sử hình thành của DePIN
Vào tháng 11 năm 2021, IoTeX - một dự án blockchain được xây dựng nhằm phục vụ cho Internet of Things, đã đưa ra ý tưởng về tài nguyên của các thiết bị thông minh và trí tuệ nhân tạo có thể được tài chính hóa để mang lại giá trị và quyền sở hữu cho mọi người thông qua việc tích hợp công nghệ blockchain, gọi là MachineFi.
Sau đó, trong năm 2022, hàng loạt các ý tưởng về việc xây dựng một mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung đã ra đời, cụ thể:
- Tháng 4 năm 2022, cơ chế đồng thuận Proof of Physical Work (PoPW) ra đời, khuyến khích người tham gia xây dựng các mạng lưới phần cứng, bao gồm mạng không dây, di động, môi trường, máy tính và lưu trữ.
- Tháng 7 năm 2022, TIPIN (Token Incentivized Physical Infrastructure Networks) ra đời, được giới thiệu là một mạng lưới sử dụng các biện pháp khuyến khích bằng token để thúc đẩy người dùng đóng góp vào việc triển khai và vận hành cơ sở hạ tầng vật lý, tạo ra một mô hình hiệu quả và công bằng hơn.
- Vào tháng 9 năm 2022, EdgeFi xuất hiện, được coi như là một phiên bản mới của mạng cơ sở hạ tầng phi tập trung, tập trung vào việc triển khai tài nguyên phần cứng gần với người dùng cuối cùng tại các khu vực biên của mạng lưới. Để nói một cách đơn giản, EdgeFi là một mạng cơ sở hạ tầng phi tập trung với ưu tiên đặt vào điện toán biên - nơi gần với nguồn phát sinh dữ liệu và nhận yêu cầu xử lý nhất (các thiết bị IoT).
Đến tháng 11 năm 2022, nhận thấy có quá nhiều thuật ngữ liên quan đến cơ sở hạ tầng vật lý web3, Messari đã quyết định đặt tên chung cho khái niệm này bằng cách mở một cuộc thăm dò trên Twitter để cộng đồng bình chọn giữa PoPW, TIPIN, EdgeFi và DePIN. Kết quả là DePIN đã giành chiến thắng với 31,6% số phiếu bầu.
Web3 physical infrastructure needs a name!
— Messari (@MessariCrypto) November 5, 2022
Often referred to as Proof of Physical Work (PoPw), Token Incentivized Physical Networks (TIPIN), EdgeFi, or Decentralized Physical Infrastructure Networks (DePIN), crypto has yet to reach a consensus.
Vote below, or add a suggestion⬇️
Cách DePIN hoạt động
DePIN được xây dựng dựa trên ý tưởng cơ bản của Internet of Things (IoT), sử dụng công nghệ blockchain và tiền mã hóa nhằm cho phép mọi người trên toàn cầu cùng nhau xây dựng, duy trì và vận hành các mạng vật lý mà không cần thông qua bất kỳ thực thể thứ ba nào khác. Để hoạt động bình thường, DePIN thường yêu cầu 4 thành phần cơ bản trong cấu trúc của nó, bao gồm:
- Cơ sở hạ tầng vật lý: DePIN yêu cầu cơ sở hạ tầng vật lý để hoạt động. Đó có thể là bất cứ thứ gì từ mạng di động, điểm phát sóng và bộ định tuyến cho mạng không dây hoặc máy chủ cho mạng đám mây.
- Cơ sở hạ tầng điện toán ngoài chuỗi: DePIN dựa vào các phần mềm điện toán trung gian để kết nối thế giới vật lý và blockchain. Các hoạt động trong thế giới thực của người dùng sẽ được ghi lại và phí mà họ trả sẽ được phân phối đến những nhà cung cấp phần cứng. Những dữ liệu này có thể được tổng hợp cho các trường hợp sử dụng khác trên blockchain.
- Token Incentives: Những người tham gia xây dựng DePIN được khuyến khích tham gia và đóng góp cho mạng thông qua phần thưởng là token. Điều này tạo động lực cho họ xây dựng mạng trước khi dự án có thể tạo ra doanh thu bền vững từ nhu cầu của người dùng.
- Người dùng cuối: Sau khi mạng được thiết lập, người dùng cuối có thể bắt đầu trả tiền để sử dụng các dịch vụ của DePIN trong thế giới thực.
Tiềm năng phát triển của DePIN
DePIN là một lĩnh vực có triển vọng rất lớn trong tương lai, khi có hơn 40 tỷ thiết bị thông minh và hàng nghìn tỷ thiết bị cảm biến trên toàn cầu. Với nhu cầu không ngừng tăng về cơ sở hạ tầng phi tập trung, ngày càng có nhiều cá nhân và công ty mong muốn sử dụng DePIN để xây dựng mạng lưới cơ sở hạ tầng của riêng mình.
Bằng cách tận dụng công nghệ blockchain và cơ chế trả thưởng bằng token, DePIN cung cấp một phương pháp hiệu quả hơn và tiết kiệm chi phí để có thể xây dựng mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý trong tương lai.
Những thách thức đối với DePIN
Mặc dù là một lĩnh vực tiềm năng, nhưng DePIN vẫn còn tồn tại những thách thức cần phải đối mặt, đây cũng là lý do vì sao DePIN mặc dù đã có xuất hiện từ lâu nhưng vẫn chưa được phát triển mạnh.
Mô hình khuyến khích bằng token chưa thực sự tương xứng với những đóng góp của những người tham gia, do đó các dự án DePIN trong tương lai cần phải có một mô hình khuyến khích hấp dẫn hơn nhằm thu hút nhiều người tham gia xây dựng mạng lưới.
Mặt khác, thời gian xây dựng và triển khai cơ sở hạ tầng tốn nhiều thời gian, làm cho các dự án DePIN khó kiếm được lợi nhuận ở giai đoạn đầu. Do đó, các bên tham gia xây dựng mạng cũng sẽ dần mất đi động lực đóng góp lâu dài.
Cuối cùng đó là áp lực cạnh tranh với những gã khổng lồ Web2 như Google, Apple, Amazon,... Để phá vỡ sự cạnh tranh này, các công ty Web3 phải cần nỗ lực và chuyên nghiệp hơn nữa trong việc phát triển cơ sở hạ tầng và thu hút người dùng truyền thống sử dụng sản phẩm của mình.
Top 10 dự án DePIN nổi bật
Grass
Những ngày qua, Grass là một trong những dự án nhận được nhiều sự quan tâm của cộng đồng. Không chỉ vì thông tin niêm yết futures Binance mà nó còn được chú ý nhờ mức tăng giá đáng kinh ngạc. Đây là một giao thức web scraping phi tập trung được tạo ra với mục đích xây dựng một mô hình thu thập dữ liệu bền vững. Động lực để người dùng đóng góp tài nguyên Internet vào mạng đó chính là tạo một nguồn thu nhập thụ động. Tính đến thời điểm viết bài, Grass đã hoàn thành airdrop season 1, người dùng có thể tham gia season 2 ngay tại đây.
Grass
Gradient Network
Gradient Network là một giao thức kết nối giữa Solana, Ethereum và Bittensor một cách liền mạch thông qua khả năng tương tác. Đây là một giao thức chuyên chuyển đổi giải pháp staking và sức mạnh máy tính thông qua mạng lưới blockchain.
Dự án này phi tập trung hóa cloud thông qua việc tận dụng sức mạnh của điện toán, không dừng lại ở đó, Gradient Network còn cung cấp khả năng truy cập vào các giải pháp của AI trong việc phân phối content. Bên cạnh đó, dự án này cũng sẽ giảm thiểu tính centralization cũng như tăng cường quyền riêng tư của người dùng. Tính đến thời điểm viết bài, Gradient Network vẫn chưa công bố thông tin về việc niêm yết hay airdrop token, người dùng có thể tham gia Gradient Network ngay tại đây.
Gradient Network
DAWN
DAWN (Decentralized Autonomous Wireless Network) là giao thức được phát triển trên Solana. Đây là một dự án DePin được tạo ra nhằm hỗ trợ các gia đình và doanh nghiệp tiếp cận tài nguyên Internet với mức chi phí rẻ thông qua việc tạo ra các mạng lưới do người dùng vận hành. Tính đến thời điểm hiện tại, DAWN vẫn chưa công bố thông tin về việc niêm yết hay airdrop token, người dùng có thể tham gia DAWN ngay tại đây.
DAWN
Filecoin (FIL)
Filecoin
Filecoin là một blockchain được xây dựng dành riêng cho việc lưu trữ dữ liệu phi tập trung. Người dùng trả tiền để lưu trữ tệp tin của họ và những nhà cung cấp không gian lưu trữ sẽ nhận được phần thưởng là FIL.
Arweave (AR)
Arweave
Arweave là dự án với mục tiêu trở thành một giải pháp lưu trữ lâu dài cho NFT và DeFi, cho phép người dùng lưu trữ thông tin vĩnh viễn mà không bị kiểm duyệt nhờ vào tập hợp các khối dữ liệu liên kết với nhau tên là blockweave. Người khai thác sẽ chứng minh rằng họ đã xác minh dữ liệu và nhận về token AR của dự án.
Storj
Storj
Storj là một dịch vụ lưu trữ đám mây phi tập trung cho phép người dùng tải tệp lên và lưu trữ chúng trên blockchain. Sau khi đã mã hóa, chúng sẽ được chia thành hơn 80 phần và được phân phối trên các node lưu trữ. Storj cung cấp các tùy chọn khác nhau cho không gian lưu trữ với dung lượng lên tới 50GB.
Helium (HNT)
Helium
Helium là một mạng lưới cơ sở hạ tầng không dây. Người dùng có thể trở thành điểm phát sóng không dây của mạng lưới Helium và nhận về token HNT. Mục tiêu của Helium là cung cấp vùng phủ sóng cho các kết nối không dây Internet of Things và 5G.
Pollen Mobile
Pollen Mobile
Giống Helium, Pollen Mobile cho phép người dùng có thể trở thành điểm phát sóng mạng không dây và kiếm được Pollen Coin. Mục tiêu của nó là xây dựng một mạng phủ sóng di động phi tập trung hoàn toàn thuộc sở hữu của người dùng.
Hivemapper Network (HONEY)
Hivemapper Network
Hivemapper Network cho phép những người dùng có thể lập dữ liệu bản đồ bằng camera hành trình. Bằng cách lái xe hoặc đi bộ, người dùng sẽ đóng góp vào quá trình lập bản đồ Hivemapper và nhận về token HONEY của dự án.
React Protocol
React Protocol
React Protocol là dự án thuộc sở hữu của cộng đồng, với mục tiêu chia sẻ năng lượng dư thừa từ pin năng lượng. Điều này được cho là để làm sạch nguồn cung cấp năng lượng và cung cấp cho người dùng một nguồn thu nhập thụ động được gọi là Connect-to-Earn.
Tổng kết
DePIN là một lĩnh vực thú vị, nó cung cấp một cách mới để xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng trong thế giới thực một cách công bằng hơn, hiệu quả hơn và phù hợp với lợi ích của những người tham gia. Cùng với sự phát triển của cơ sở hạ tầng vật lý truyền thống và công nghệ blockchain, các trường hợp sử dụng mới sẽ sớm xuất hiện, chúng ta có thể mong đợi DePIN đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc phát triển thế giới thực của chúng ta. Trên đây là toàn bộ thông tin về DePIN mà Coin68 muốn chia sẻ tới bạn đọc, hy vọng nó sẽ giúp ích cho quá trình nghiên cứu và đầu tư của bạn. Chúc bạn đầu tư thành công!
Lưu ý: Mọi thông tin Coin68 cung cấp chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời khuyên đầu tư. Coin68 không chịu trách nhiệm cho bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn. Chúc các bạn may mắn!
