Vitalik Buterin, Justin Drake cùng Dankrad Feist đã thảo luận về vấn đề mở rộng Ethereum, tối ưu doanh thu Layer 1 và tương lai của mạng lưới trong buổi AMA bán niên trên Reddit.
Các nhà phát triển Ethereum thảo luận với cộng đồng về các cột mốc tiếp theo
Vào ngày 25/02, Ethereum Foundation (EF) vừa tổ chức buổi AMA (Ask Me Anything) trên Reddit, nơi các nhà nghiên cứu cấp cao như Vitalik Buterin, Justin Drake và Dankrad Feist đã chia sẻ góc nhìn về lộ trình mở rộng Ethereum, cải thiện doanh thu trên Layer-1 và củng cố an ninh mạng lưới.
Bản nâng cấp Pectra
Tâm điểm của cuộc thảo luận là bản nâng cấp Pectra, được đánh giá là bước tiến công nghệ lớn nhất của Ethereum kể từ bản nâng cấp Dencun năm ngoái và sự kiện The Merge chuyển từ cơ chế Proof-of-Work sang Proof-of-Stake vào năm 2022. Theo Justin Drake, Pectra sẽ được triển khai theo hai giai đoạn với phần đầu tiên dự kiến sẽ bắt đầu trong vài tháng tới.
Hiện tại, bản nâng cấp Pectra đã chính thức được triển khai trên mạng thử nghiệm (testnet) Holesky. Để đảm bảo tính bảo mật trước khi ra mắt, đội ngũ của Ethereum đã khởi động chương trình bug bounty trị giá 2 triệu USD, kéo dài đến ngày 24/03/2025, cho phép các hacker mũ trắng tìm kiếm lỗ hổng và tiến hành "stress test" hard fork.
Một thay đổi quan trọng trong bản nâng cấp Pectra là việc tăng gấp đôi số lượng giao dịch "blob" trên mỗi block từ 3 lên 6. Lần đầu xuất hiện trong Dencun, blob transactions đóng vai trò như một giải pháp tối ưu hóa chi phí, giúp các Layer-2 lưu trữ dữ liệu tạm thời mà không cần ghi trực tiếp lên Ethereum Layer-1, từ đó giảm đáng kể phí giao dịch. Theo Justin Drake, việc mở rộng số lượng blob này sẽ "phá vỡ thị trường phí blob", giúp giảm chi phí giao dịch cho các Layer 2.
Một số thành viên trong cộng đồng Ethereum đã đề xuất tăng phí cơ sở của blobs nhằm cải thiện doanh thu cho mạng lưới. Tuy nhiên, quan điểm từ Ethereum Foundation (EF) lại hoàn toàn khác. Nhà nghiên cứu Barnabé Monnot cho rằng cách tiếp cận này quá thiển cận và có thể gây tác động tiêu cực trong dài hạn. Ông nhận định:
"Việc tăng phí blob giống như biến Ethereum thành một cơ quan điều tiết tài khóa, điều mà mạng lưới này không nên làm. Thay vào đó, chúng ta cần tập trung vào việc mở rộng nền kinh tế Ethereum, bởi càng phát triển, hệ sinh thái càng tạo ra nhiều giá trị một cách tự nhiên."
Giành lại vị thế cho Ethereum
Một trong những chủ đề nóng nhất trong AMA lần này là bài toán doanh thu của Ethereum Layer-1, khi ngày càng nhiều giá trị đang chảy vào các Layer-2 như Arbitrum, Optimism và Base. "Cha đẻ" của Ethereum, Vitalik Buterin thẳng thắn thừa nhận:
"Ethereum phải giữ vững tính trung lập, nhưng điều đó không có nghĩa là Ethereum Foundation cũng phải trung lập."
Đây chính là tín hiệu rõ ràng cho thấy nhóm nghiên cứu Ethereum Foundation đang tìm cách giành lại nguồn doanh thu từ Layer-2, đồng thời thúc đẩy mô hình "native rollups" – một hướng đi có thể định hình tương lai của mạng lưới.
Khi được hỏi về nguy cơ Ethereum bị các tập đoàn lớn thao túng, Buterin không né tránh mà chỉ ra bốn mối rủi ro lớn hiện nay bao gồm Layer-2, các nhà cung cấp ví, dịch vụ staking và lưu ký tài sản. Để giảm thiểu rủi ro, Ethereum Foundation đã bắt đầu can thiệp vào hai lĩnh vực đầu tiên bằng cách thúc đẩy các tiêu chuẩn giúp tăng cường khả năng tương tác giữa các hệ thống.
Mặt khác, Dankrad Feist và Justin Drake cho rằng thay vì lo lắng về những giải pháp cung cấp dữ liệu thay thế như EigenDA của EigenLayer, Ethereum nên tập trung mở rộng khả năng cung cấp dữ liệu (data availability) của chính mình để tối ưu hóa doanh thu. Drake dự đoán:
“Nhu cầu về dữ liệu sẽ không ngừng gia tăng, đơn giản vì con người luôn tìm ra cách để tiêu tốn thêm băng thông. Trong vòng 10 năm tới, Ethereum có thể đạt đến 10 triệu TPS (transaction per second), tương đương 100 giao dịch mỗi ngày trên mỗi người dùng. Nếu mỗi giao dịch chỉ tốn 0,001 USD, doanh thu Ethereum có thể đạt 1 tỷ USD/ngày."
Dự báo này cho thấy tham vọng biến Ethereum thành một hệ thống kinh tế mạnh mẽ, nơi doanh thu của Layer 1 không còn phụ thuộc hoàn toàn vào phí gas mà đến từ khả năng cung cấp hạ tầng dữ liệu quan trọng.
Ethereum "endgame"
Một khái niệm mới xuất hiện trong bức tranh "endgame" là native rollups. Dù vẫn chưa có định nghĩa chính thức, ý tưởng cốt lõi của native rollups là tích hợp trực tiếp các rollup vào Layer-1 thay vì để chúng hoạt động độc lập như Layer-2. Điều này giúp giảm chi phí, cải thiện bảo mật và tối ưu hóa khả năng tương tác giữa các giải pháp mở rộng.
Justin Drake tiết lộ rằng nhiều rollup hàng đầu bao gồm Arbitrum, Base, Optimism và Scroll, đã thể hiện sự quan tâm đến việc trở thành Native Rollups, tận dụng lợi thế bảo mật và khả năng tương thích trực tiếp từ Ethereum.
Tuy nhiên, theo Ansgar Dietrichs, một nhà nghiên cứu khác của Ethereum Foundation, dù native rollups là một hướng đi tiềm năng nhưng cách tiếp cận rollup-centric mà Ethereum theo đuổi suốt nhiều năm qua đã mang lại những đột phá công nghệ đáng kể. Chính sự cạnh tranh giữa các nhóm nghiên cứu đã thúc đẩy những tiến bộ quan trọng trong các lĩnh vực như zero-knowledge proof và khả năng tương tác giữa các hệ thống blockchain (interoperability).
Dù vẫn còn nhiều hướng đi khác nhau cho việc mở rộng Ethereum, các nhà nghiên cứu của Ethereum Foundation ngày càng cởi mở hơn khi bàn về viễn cảnh "endgame" của mạng lưới – giai đoạn mà mạng lưới có thể đạt đến trạng thái hoàn thiện. "Cha đẻ" của Ethereum Vitalik Buterin chia sẻ:
“Lý tưởng nhất, chúng ta có thể phân biệt rõ những phần có thể được hoàn thiện vĩnh viễn và những phần vẫn cần tiếp tục phát triển. Tôi tin rằng nhiều vấn đề công nghệ đang dần đi đến hồi kết, bởi tốc độ nghiên cứu hiện nay đã chậm lại đáng kể so với 5 năm trước. Giờ đây, thay vì liên tục đổi mới một cách đột phá, chúng ta đang tập trung vào việc tinh chỉnh và tối ưu hóa từng bước một.".
Coin68 tổng hợp
