Cross-chain không phải là khái niệm quá xa lạ với nhiều anh em đầu tư DeFi. Tuy nhiên tính đến thời điểm hiện tại, mảng sản phẩm này vẫn chưa phải là quá “hot”. Vậy tại sao việc đi lại giữa các chain (điều tưởng chừng như tất nhiên) lại không quá hấp dẫn trong thời điểm hiện tại? Và đâu sẽ là những tiềm năng trong tương lai của Cross-chain? Cùng tìm hiểu trong bài viết hôm nay nhé!
Những rào cản khiến cross-chain đang bị trì trệ?
Những rào cản kỹ thuật
Đầu tiên, hãy cùng điểm qua những rào cản về mặt sản phẩm và kỹ thuật, để xem cross-chain có những nút thắt nào chưa được tháo gỡ.
An toàn bảo mật
Vấn đề bảo mật đã được Vitalik Buterin đề cập trong một bài viết, khi tấn công 51% xảy ra trên 1 chain, có thể dẫn đến ảnh hưởng domino ở đầu cầu còn lại.
> Xem thêm: Lý do Vitalik Buterin không tin tưởng vào các giải pháp cross-chain
Ngoài ra, chúng ta đã không quá lạ với nhiều vụ exploit liên quan đến mỗi sản phẩm bridge. Các lỗi này thường không phải vì đặc thù của mảng cross-chain, tuy nhiên nó vô hình chung làm xấu đi hình ảnh của nhiều sản phẩm trong mảng thị trường này.
Phần lớn các lỗi trong mảng cross-chain đến từ việc sai lầm trong việc đặt điều kiện trong contract, điều hoàn toàn có thể bắt gặp ở các mảng sản phẩm khác. Nhưng với những tiếng nói cùng sức ảnh hưởng quá lớn từ Vitalik, cùng việc các vụ exploit xuất hiện trên mạng xã hội thường xuyên gắn với từ “cross-chain”, khiến người dùng rén tay khi nói về bridge từ chain A sang chain B.
Có thể kể đến một vài vụ việc như Wormhole, Ronin, Multichain, Synapse,… Mới gần đây thì chúng ta có những vụ tấn công liên quan đến Li Finance hay Rainbow Bridge. Bọn mình cũng có làm một tập podcast chia sẻ về vấn đề này, anh em nào quan tâm thì có thể nghe ngay dưới đây nhé!
>> Nghe ngay: DeFi Discussion ep.41: Vì sao các giải pháp cross-chain thường xuyên bị tấn công?
Sẵn tiện nói về Buterin, cá nhân mình, xin nhấn mạnh là cá nhân mình cho rằng phát biểu của Buterin phần nào “dìm hàng” các cầu nối từ ETH sang các chain bên ngoài, đồng thời gián tiếp Shill cho các giải pháp L2. Nhà sáng lập Ethereum cho rằng chỉ có các bridge từ Mainnet Ethereum lên các Layer-2 là đảm bảo được độ an toàn.
Sai khác trong cấu trúc hạ tầng
Phần lớn các blockchain phổ biến hiện tại như BSC, Avalanche, Fantom, Celo,…sử dụng hệ thống EVM (hệ thống máy ảo của Ethereum). Các blockchain này sử dụng chung hạ tầng cùng ngôn ngữ Solidity để phát triển các smart contract.
Nhưng 2021 là năm của rất nhiều blockchain thay thế và phần lớn sử dụng các hệ thống máy ảo khác EVM. Ngoài ra, họ còn sử dụng một ngôn ngữ smart contract khác là Rust.
>> Nghe ngay: DeFi Discussion ep.37: Giải mã Ethereum Virtual Machine (EVM) – Pháo đài số “bất khả xâm phạm”?
Điều này vô hình chung tạo ra các hạn chế trong việc kết nối các chain. Dù vậy, nhiều blockchain mới nổi đã nghĩ ra giải pháp chính là xây dựng các “vùng đệm” – tức các giải pháp EVM cho chain của mình. Hiểu nôm na đây là chain kết nối với chain gốc, sử dụng bảo mật an toàn của chain gốc, nhưng sử dụng hệ thống máy ảo EVM của Ethereum để tiện phát triển các Dapp trong hệ sinh thái.
Các giải pháp này có thể kể đến như Moonbeam của Polkadot, Aurora của Near, EVMOS của IBC Cosmos và sắp tới có thể là Neon của Solana.
Tuy nhiên, hạn chế không phải là không phát sinh, điển hình như trường hợp của EVMOS trong thời gian gần đây. Một bug nhỏ khiến việc Claim airdrop gặp trục trặc, trùng lắp dữ liệu giữa chain IBC và EVM. Đội ngũ của EVMOS sau đó đã phải tạm hoãn vận hành chain và sau đó triển khai lại airdrop vào cuối tháng 04/2022.
Thanh khoản
Một điều nữa cũng rất phiền hà cho người dùng, đó chính là thanh khoản. Hầu hết các pool giao dịch cross-chain thường có mức trượt giá khá đáng kể.
Các pool kết nối với chain của Ethereum thì có thanh khoản dày hơn, tuy nhiên, đổi lại họ phải gánh chịu mức gas cực cao ở đầu cầu Ethereum. Với các chain mới và ít người đi lại, nguồn cung từ phía các LP (Liquidity Provider) cũng sẽ ít, khiến vấn đề thanh khoản ngày càng trầm trọng hơn.
Chuẩn token
Phần lớn các cầu nối vẫn đang sử dụng hệ thống Wrapped-Token, hiểu nôm na là một giấy chứng nhận, thay vì là phiên bản token gốc. Với cơ chế này, sẽ có một bên thứ ba đứng ra, khoá token ở một đầu cầu, sau đó mint ra một giấy đại diện “Wrapped Token” ở đầu cầu còn lại.
Theo cách này, quá trình đi lại sẽ nhanh, không phụ thuộc vào thanh khoản, nhưng đổi lại, nó sẽ phụ thuộc nhiều vào bên thứ ba, từ đó kéo theo những vấn đề về “Phi tập trung”.
Ngoài ra, các chuẩn token này cũng ngẫu nhiên, tuỳ thuộc cách đặt tên của mỗi sản phẩm, khiến người dùng hết sức “mất phương hướng”.
Mình tin rằng vẫn còn rất nhiều vấn đề kỹ thuật khác, mà nếu nói đến hết thì chắc bài viết sẽ rất dài và rất nặng nề. Nên thôi thì mình sẽ chuyển qua phân tích khía cạnh từ mô hình kinh doanh (business model) nhé!
Vấn đề từ mô hình kinh doanh
Nói về những rào cản kỹ thuật vậy là đủ, giờ chúng ta sẽ quay sang câu chuyện token nhé!
Token thiếu ứng dụng
Đầu tiên, dễ dàng thấy các token dự án bridge rất ít usecase và phần lớn thì được dùng làm công cụ trả phí.
Một vài dự án sẽ có giải pháp dùng phí giao dịch thu được để buyback và burn token. Tuy nhiên, nhìn chung nếu rào cản từ việc đi lại là quá lớn, có thể khiến doanh thu sụt giảm, từ đó biến nhu cầu ôm các token dự án bridge sẽ từ đó mà yếu dần. Dưới đây là một góc nhìn về Bridge Wars – cuộc chiến giữa các cây cầu và những công nghệ mà các dự án cung cấp.
for bridge tokens case too since no DAOs would want it only token utility could be fee sharing
but i believe bridging is going to be commoditized and bridge fees will get to 0 in a year
if that’s the case fee sharing too becomes irrelevant
— chishee (@divdotvc) March 15, 2022
Các cây cầu cũng sẽ như vậy, vì các tổ chức DAO sẽ không chỉ muốn ứng dụng token của họ dừng lại ở việc chia sẻ phí giao dịch. Tuy nhiên, tôi tin rằng phí giao dịch giữa các cây cầu sẽ giảm dần về 0 trong 1 năm tới. Nếu điều này xảy ra, việc sử dụng token để chia sẻ phí giao dịch là một thứ không hợp lý.”
Nếu quan tâm đến tình hình ứng dụng của token cho voting – biểu quyết ở các DAO, anh em có thể xem thêm trong bài viết dưới đây nhé!
> Xem ngay: Voting – Cơ hội săn Retroactive chỉ nhờ “một thao tác nhỏ”?
Thiết kế luân chuyển dòng tiền đi vào “ngõ cụt”
Tiếp sau khâu thu hút lực mua, dòng tiền đổ vào token, các dự án lại gặp phải vấn đề tiếp theo đó là luân chuyển giá trị. Điều này thì không riêng gì mảng cross-chain mà phần lớn các dự án khác cũng gần như “hết ý tưởng” và liên tục triển khai mô hình veToken.
> Xem thêm: So sánh stkToken, xToken và veToken – Đâu mới là tokenomic tối ưu?
Và như mình có chia sẻ, veToken không phải là dạng mô hình dành cho tất cả các loại dự án. Không phải ai ốp nguyên bộ khung của veToken vào là có thể thành công trong thời gian ngắn.
Tương lai nào cho cross-chain?
Với những phân tích từ các phần trên, cá nhân mình có rút ra một vài điểm quan trọng như sau. Và lưu ý, mình không phải là “Cố vấn Tài chính” hay “Chuyên gia tỉa nến”, do đó mọi nội dung bài viết này chỉ mang tính chất thông tin, góc nhìn cá nhân và không được xem là lời khuyên đầu tư.
Đầu tiên, mình tin rằng tiềm năng của cross-chain vẫn còn rất lớn. Đơn giản vì hạ tầng hiện tại vẫn còn rất nhiều lỗi (dẫn đến các vụ exploit), nhưng nó đồng nghĩa với việc các giải pháp công nghệ vẫn sẽ còn dư địa để phát triển.
Bên cạnh đó, nhu cầu đi lại giữa các chuỗi là rất lớn. Điều này là vì các CEX hỗ trợ cổng chuyển không đa dạng tài sản, yêu cầu KYC, thao tác khá nhiều bước và còn giới hạn lượng nạp rút theo từng cấp KYC.
Thứ hai, dòng tiền đổ vào các sản phẩm này vẫn có. Đơn cử như việc FTX Ventures và Alameda sốt sắng trong cuộc chơi LayerZero – Stargate. Hay Binance Labs cũng nằm vùng ở Multichain hay sẵn sàng bơm tiền để Ronin khắc phục thiệt hại.
Cuối cùng, đó là động lực cạnh tranh giữa các sản phẩm vẫn rất mạnh mẽ. Mình không tin sẽ có một Winner duy nhất, đơn giản vì cross-chain cũng gặp vấn đề Trillema giống các Layer-1. Sẽ là một cuộc chiến mà mỗi sản phẩm sẽ có thể mạnh và điểm yếu riêng, từ đó giúp thị trường duy trì được động lực phát triển. Hãy xem thử Ethereum đã tích cực phát triển như thế nào từ ngày có những cái tên L1 khác cạnh tranh.
Tạm kết
Và đó là những gì mình đang nhìn thấy ở thị trường cross-chain. Đừng quên là anh em vẫn sẽ còn rất nhiều cơ hội săn retro trong mảng sản phẩm này nhé! Connext, Li-Finance hay Hop Exchange liên tục đề cập đến từ khoá này. Và cũng vì vậy mà mảng thị trường này dự kiến sẽ còn nhiều cú hích trong thời gian tới.
Còn bài viết lần này đã dài, hẹn gặp lại anh em ở những bài viết sau. Hi vọng những thông tin trên đây mang lại nhiều giá trị cho anh em!
Coin68 tổng hợp
Có thể bạn quan tâm:
- Cầu nối cross-chain Connext ra mắt token, lên kế hoạch triển khai airdrop đến cộng đồng
- DeFi Use: Sử dụng cross-chain để tối ưu DeFi – Trải nghiệm Mobius, cBridge của Celer , Hop Exchange
- Alpha Finance Lab (ALPHA) là gì? Nền tảng cung cấp chiến lược đòn bẩy với lãi suất 0%
