Cùng với sự phát triển của mạng xã hội, thế giới ngày nay cũng xuất hiện thêm một nhóm nghề mới gọi là KOL (người có tầm ảnh hưởng).
KOL kiếm tiền từ sự chú ý trong thế giới số, khi càng có nhiều người theo dõi (follower), lượt thích (like) và bình luận (comment), thì chủ tài khoản đó càng có "tầm ảnh hưởng".
KOL crypto: Khi người theo dõi trở thành thanh khoản
Thị trường tiền mã hóa dĩ nhiên cũng có KOL tồn tại, và thậm chí cách hoạt động của họ có phần khác biệt so với KOL ở các ngành khác. Nhưng chung quy lại, thu nhập của họ cũng dựa trên số lượng người theo dõi, lượng fan.
Và đôi khi, những người theo dõi này không hiểu rằng, họ đã trở thành "thanh khoản" của KOL mình hâm mộ từ lúc nào không hay...
Trang CoinDesk đã có bài viết khái quát thực trạng KOL và các hoạt động marketing trong ngành crypto thời gian gần đây.
Nền kinh tế KOL
KOL đổ bộ trên các nền tảng mạng xã hội từ web2 đến web3, mỗi ngày nhiều post "share kèo alpha", giới thiệu về các dự án "tiềm năng" cho người dùng.
Với bản chất ẩn danh của ngành, KOL crypto có thể là những tài khoản sử dụng nickname, không công khai danh tính trên X, trên Telegram. Nhưng cũng có là tài khoản Youtube "lộ mặt" với hàng trăm nghìn lượt theo dõi (subscriber).
Dĩ nhiên KOL crypto có thể kiếm tiền đến thế không phải chỉ là nỗ lực từ một phía. Về phần các dự án crypto, họ cần KOL quảng bá, PR, "shill" cho dự án của mình để tăng nhận diện thương hiệu, tiếp cận đến nhiều người dùng hơn, tạo FOMO, tạo sự uy tín,...
PR và marketing vốn không phải là điều gì xa lạ trong thị trường truyền thống. Và cách mà KOL crypto hoạt động hiện nay cũng là sự phản chiếu từ thị trường tài chính truyền thống mà thôi. Đơn cử như chứng khoán cũng có vô số KOL, những người tự nhận là "nhà đầu tư", là "trader" giàu kinh nghiệm, chia sẻ, phân tích những mã cổ phiếu tiềm năng.
Tuy vậy, có một sự khác biệt chính giữa KOL crypto và KOL các ngành còn lại - là họ được dự án cho ưu đãi mua token với giá tốt hơn rất nhiều so với công chúng bình thường.
Thậm chí, mối quan hệ giữa KOL và dự án đã tạo ra một vòng gọi vốn đầu tư gọi là "vòng KOL" (KOL round) - tương tự như các vòng gọi vốn seed round, private round nhưng không phải với các quỹ đầu tư mà với những cá nhân có tầm ảnh hưởng.
Để đổi lại, KOL đó trở thành người quảng bá cho dự án, "cùng tiến cùng lùi" với chart giá.
Như CEO Cryptorsy, công ty marketing đã hỗ trợ nhiều dự án tiếp cận đến giới KOL, tiết lộ rằng:
"KOL shill cho token càng nhiều bao nhiêu, thì giá token càng tăng tương ứng bấy nhiều. Vô cùng có lợi cho dự án, mà cũng có lợi cho chart giá vậy."
Ở các chu kỳ trước, KOL vẫn còn lấy tiền phí khi quảng bá cho dự án.
Như Ben Armstrong (với tài khoản Youtube BitBoy Crypto) tính phí quảng cáo dao động từ 2.500 USD đến 40.000 USD tùy theo phương thức. Thông tin này đã gây ra chấn động khi bị "thám tử onchain" ZachXBT phanh phui hồi năm 2022.
Nhưng đến mùa bull này, thay vì fiat, KOL crypto thường thích đổi thành quyền được mua token sớm với giá chiết khấu, và được bán sớm. Hay "xả lên đầu" nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Còn vấn đề nữa đến từ bản thân mạng xã hội, đơn cử như X. Kể từ khi về dưới trướng Elon Musk, X (Twitter cũ) khuyến khích và trả thưởng cho các nhà sáng tạo nội dung trên nền tảng. Nhưng dần dần mô hình này biến tướng thành việc "farm tương tác", nhiều tài khoản không thực sự "sáng tạo" mà chỉ mua bình luận, mua follow,... làm mọi cách để kiếm tiền.
Thực trạng này gay gắt đến nỗi Elon Musk phải đăng bài "đe dọa" những tài khoản nào bị phát hiện "farm tương tác" như vậy sẽ bị cấm vĩnh viễn.
Any accounts doing engagement farming will be suspended and traced to source
— Elon Musk (@elonmusk) April 19, 2024
Nhưng cũng chính là Musk vài tháng trước khuyến khích người dùng tương tác, đăng bài để kiếm tiền...
Ví dụ từ Humanity Protocol
Một dự án sử dụng KOL "shill lộ liễu" gần đây là Humanity Protocol, tự nhận là đối thủ cạnh tranh với Worldcoin của Sam Altman.
Theo một bài thuyết trình trước nhà đầu tư, Humanity Protocol tiết lộ đã huy động được 1,5 triệu USD từ sự kết hợp giữa nhà đầu tư thiên thần và KOL vào đầu tháng 3.
Theo các nguồn tin của tờ CoinDesk, dự án gửi cho các KOL một tài liệu với tiêu đề "Cam kết giữa Humanity Protocol và KOL", liệt kê ra những nhiệm vụ mà KOL cần làm trong 6 tháng:
- like và nhận xét về ba dòng tweet của dự án mỗi tuần,
- viết ba thread giới thiệu về Humanity Protocol,
- tham gia ít nhất một Twitter Space của dự án mỗi tháng,...
Thậm chí Humanity Protocol còn yêu cầu các KOL mảng trading công khai mua token khi token được phát hành để thể hiện tính chân thực và cam kết với người theo dõi.
Dự án còn chỉ đạo KOL Youtuber sản xuất 2 "video tạo nên sự đồn đoán rằng Humanity Protocol là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Worldcoin, và dự đoán dự án có airdrop".
Và kết quả là, kênh YouTube Altcoin Buzz có 419.000 lượt đăng ký đã đăng video giới thiệu về "lợi thế cạnh tranh to lớn" của Humanity Protocol so với Worldcoin.
Sau đó nhân viên của kênh này đã gửi đường link video vào nhóm chung “Humanity Protocol – KOLs” trên Telegram như là bằng chứng hoàn thành công việc được giao.
Nếu không làm đúng thỏa thuận thì:
“Chúng tôi theo dõi tất cả các hoạt động và sẽ vô hiệu hóa SAFT cũng như hoàn lại tiền cho những KOL không muốn hỗ trợ cho dự án."
Altcoin Buzz phủ nhận mình đã đầu tư vào Humanity Protocol khi CoinDesk liên hệ với họ. Họ cho biết mình nằm trong kênh KOL riêng trên Telegram là để "lấy thông tin về dự án".
Nếu lướt tài khoản X chắc bạn cũng phát hiện ra Youtuber Boxmining là một trong KOL của dự án khi video của anh chàng được "lăng xê" nhiều lần.
As AI continues to advance, how do we know for sure if interacting with real humans or bots?
— Humanity Protocol 🖐️ (@Humanityprot) May 2, 2024
Our founder, Terence, was featured on @boxmining to explore why Proof of Humanity is more important than ever right now. Watch the video below: https://t.co/pTOt4qhRfx
Nghề sinh lợi nhất ngành
“KOL có thể tính phí hàng chục nghìn đô la chỉ với một tweet. Họ có lẽ là một trong những doanh nghiệp sinh lợi nhất ngành tiền mã hóa."
Đến năm 2024, không chỉ có người cực kỳ nổi tiếng mới tham gia vòng KOL mà những tài khoản có vài nghìn lượt theo dõi cũng đã có thể xem là KOL.
Stacy Muur, một KOL có 46.000 lượt theo dõi, chia sẻ:
“Sự thật buồn cười là 75% các TGE ít nhiều nổi tiếng diễn ra kể từ đầu năm đến nay đều có vòng dành cho KOL."
Các vòng KOL về cơ bản đã trở thành một phương tiện để dự án tài trợ cho hoạt động marketing mà không phải trả bất kỳ khoản phí nào. Thay vào đó, họ cho hàng tá người có ảnh hưởng mua token sẽ phát hành trong tương lai của mình với một mức giá vô cùng ưu đãi.
Nhưng khác với các quỹ đầu tư uy tín chấp nhận lịch trình vesting, lock token hàng năm trời, những KOL này thường nhận được lượng lớn token vào ngày TGE. Hay bán xả ngay khi token ra mắt.
Quản lý cấp cao tại một dự án tiết lộ:
"Xu hướng hiện nay là không ai chấp nhận thời hạn vesting nhiều hơn 12 tháng. Mọi người đều muốn kiếm tiền nhanh."
Chẳng hạn như dự án tập trung vào AI có tên Creator.Bid mở khóa đến 23% cho KOL vào ngày 15/5, thời điểm airdrop cho cộng đồng. Thật khó để tìm được lý do những người nổi tiếng này sẽ hold token mà không bán.
Biến người theo dõi thành thanh khoản
Không rõ nhà đầu tư nhỏ lẻ (những người bị ảnh hưởng) hiểu rõ mối quan hệ tài chính giữa KOL với dự án mà họ đang "shill" đến mức nào.
Có đôi khi người dùng mua một token dự án do người nổi tiếng kêu gọi, vì đơn giản họ yêu thích, tin tưởng vào người đó. Mà không hề biết rằng KOL được trả tiền để quảng bá.
Các bài đăng của KOL cũng hiếm khi - nếu không nói gần như là không - công khai rằng đây là bài đăng được trả tiền.
Một luật sư khẳng định với tờ CoinDesk rằng việc KOL không công khai các tài trợ quảng cáo có thể vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng của Hoa Kỳ. Nhưng ngoài phạm vi nước Mỹ, thật khó để áp dụng những đề luật này.
Ariel Givner, luật sư điều hành hãng luật tập trung vào tiền mã hóa, bình luận:
“Khi người có ảnh hưởng không tiết lộ những thỏa thuận như vậy là họ đang đánh lừa khán giả. Có nhiều nhà đầu tư chỉ dựa vào lời kêu gọi của KOL để đưa ra quyết định tài chính.Cốt lõi của vấn đề là, nếu bạn nhận được hoa hồng để quảng cáo về điều gì đó, nó PHẢI được công khai để không đánh lừa người tiêu dùng.”
Nhưng KOL dễ dàng phản bác lại lập luận trên. Họ cho rằng vì hầu hết dự án tiền mã hóa không xem token là chứng khoán, nên không cần phải tuân theo quy tắc minh bạch áp dụng đối với thị trường chứng khoán.
Chúng ta chỉ chứng kiến KOL bị pháp lý gọi trên trong vụ Binance bị CFTC kiện 1 tỷ USD với cáo buộc hỗ trợ bán chứng khoán chưa đăng ký. Đơn kiện đến từ 3 công dân Mỹ tố giác Binance và một vài người nổi tiếng gồm ngôi sao NBA Miami Heat, Jimmy Butler, YouTuber Graham Stephan và Ben Armstrong (BitBoy Crypto) vì đã tham gia quảng bá sai lệch gây ra thiệt hại cho nhà đầu tư.
Nhưng những vụ việc kể trên chỉ là hi hữu. Không được luật pháp bảo vệ, không có quy định chế tài khắc khe để răn đe, dự án, quỹ VC và KOL mặc sức tung hoành, kiếm lợi từ nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Một KOL crypto thậm chí còn tuyên bố:
"Trong những thỏa thuận với KOL như vậy, dự án được lợi, KOL được lợi, chỉ có nhà đầu tư là chịu thiệt."
Hay nói đúng hơn, người theo dõi đã trở thành thanh khoản của KOL.
Coin68 tổng hợp
Tham gia thảo luận về những vấn đề NÓNG HỔI nhất của thị trường DeFi tại nhóm chat Fomo Sapiens cùng các admin Coin68 nhé!!!
