Bài viết dưới đây lấy cảm hứng từ cuốn sách Innovator’s Dilemma (tạm dịch “Thách thức sáng tạo”) của tác giả Clayton Christensen.
- Case study: Bitcoin có còn là cuộc chơi của những con “mọt sách” công nghệ?
- Case Study: Từ hôm nay, hãy gọi Bitcoin là “tiền tệ”
Vài nét về nội dung chính của cuốn sách
Innovator’s Dilemma tập trung chỉ ra lí do vì sao nhiều ông lớn trong lịch sử lại sụp đổ khi mà các cuộc cách mạng công nghệ tràn đến. Bên cạnh đó, cuốn sách còn đưa ra nhiều giải pháp cho các CEO, những người đứng đầu và chịu trách nhiệm sống còn cho các công ty từ quy mô startup cho đến các tập đoàn khổng lồ. Đây được coi là “cẩm nang chỉ đường” cho Steve Jobs, người đã tạo ra đế chế Apple và luôn đi đầu trong mọi xu hướng công nghệ.
Những chiếc ổ cứng thập niên 70 thế kỉ trước
Dưới đây là đồ thị về các cải tiến công nghệ cho ổ cứng từ những năm 1970
Khi ngành công nghiệp này vẫn còn sơ khai với nhiều chiếc máy tính cục mịch có kích thước thậm chí bằng một căn phòng, thì ổ cứng 14-inch những năm 1970 là đủ đáp ứng được điều đó. Nhưng rồi, cải cách công nghệ ập đến với phiên bản ổ cứng có kích thước 8 inch. Nhiều công ty lớn lúc này đứng trước tình thế phải đưa ra quyết định, một là tiếp tục sản xuất các ổ cứng cỡ lớn 14-inch, phục vụ các tập khách hàng hiện tại – mainframe computer (các máy tính cỡ lớn) – hay là hai, đầu tư phát triển cho công nghệ mới 8-inch, phiên bản dù đủ sức để phục vụ cho thị trường có nhu cầu thấp hơn đó là minicomputer (các máy tính mini) nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động của các máy tính mainframe.
Vậy tại sao các ông lớn lại do dự không nhảy vào một thị trường mới là minicomputer?
Vì họ sợ rằng, thị trường này quá nhỏ cho họ đồng thời là nỗi lo mất đi thị phần hiện tại, nơi có những khách hàng đang trả tiền để duy trì sự tồn tại cho các ông lớn này. Để rồi khi ổ cứng 8 inch không ngừng cải tiến và đáp ứng được nhu cầu của cả hai thị trường (vừa đủ nhỏ gọn cho các máy tính mini, vừa đủ hiệu năng cho nhu cầu hoạt động của các máy tính cỡ lớn) thì các ông lớn kia nhảy vào đã quá muộn và không còn chiếm được thị phần trong sân chơi mới này. Cái tên điển hình đã gục ngã khi cơn bão cải cách ấp đến trong thời điểm này có thể kể đến đó là Winchester.
“Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí”
Vòng tròn cứ thế xoay vòng và thị trường ổ cứng liên tục phát triển với các phiên bản nhỏ gọn hơn như 5.25, 3.5, 2.5 rồi sau đó là 1.8-inch. Trên chặng đường đó, nhiều thị trường mới như máy tính để bàn PC, máy tính xách tay hay notebook được mở ra kèm theo đó là những cái tên sừng sỏ như Shugart Associates, Priam hay Quantum bị bỏ lại. Trớ trêu thay, những cái tên bị xóa sổ lại là những người đi đầu trong cuộc cách mạng ổ cứng phiên bản kích thước lớn đời trước đó.
Ổ cứng năm 70 và cuộc chiến phương thức thanh toán
Tiền mặt phần nào đang được thay thế bởi các hình thức thanh toán khác như ví điện tử hay thẻ ngân hàng. Dù cho nền tảng để hỗ trợ cho các hình thức này vẫn chưa hoàn toàn phát triển và vẫn còn những khó khăn để đáp ứng toàn bộ các yêu cầu của người dùng như tính thanh khoản hay sự thuận tiện. Nhưng những nền tảng đó đang ngày càng nhiều và có xu hướng đi lên để tiếp cận được các tập khách hàng truyền thống với quy mô lớn hơn. Nghe quen thuộc phải không? Đó là cách mà các ổ đĩa kích thước nhỏ đã làm. Cố gắng cải tiến để đáp ứng nhu cầu thị trường cũ đồng thời khuyến mãi thêm một tính năng mới và mở ra cơ hội khác trong một thị trường lớn hơn.
Vậy thì tại sao không đưa Bitcoin vào cuộc chơi này nhỉ?
Dù vậy, nói đi cũng phải nói lại, vẫn còn quá xa để có thể kết luận Bitcoin sẽ đủ sức thay thế vàng hay bất cứ loại hình thức thanh toán hiện tại hay không. Những gì mà Bitcoin phải đối mặt, phức tạp hơn rất nhiều những thứ mà cách mạng ổ cứng từng trải qua. Không phải cứ làm khác đi thì được gọi là cách mạng mà phải thỏa mãn được những yếu tố hết sức có hệ thống và logic.
4 chặng đường mà một cải tiến phải vượt qua đó lần lượt là tính ứng dụng, độ tin cậy, thuận tiện và cuối cùng là độ phổ biến toàn cầu.
Cơ bản chúng ta có thể thấy, Blockchain nói chung và Bitcoin nói riêng vẫn đang loay hoay đi tìm chỗ đứng cho mình ở khía cạnh “ứng dụng”. Rất nhiều vấn đề hiện tại trong cuộc sống vẫn còn được giải quyết ổn thỏa bằng hệ thống tập quyền. Vậy một câu hỏi lớn cho Bitcoin là liệu giới tài chính thật sự thích yếu tố “minh bạch” của Bitcoin?
Tiếp theo đó là “độ tin cậy”, Bitcoin từ lâu này đã bị gắn mác là đồng tiền của thế giới ngầm và dành cho những hoạt động phi pháp hay rửa tiền. Vậy giải pháp nào sẽ giúp Bitcoin vượt qua được rào cản này? Làm sao để Bitcoin chứng minh mình thật sự đáng tin cậy?
Chưa dừng lại ở đó, sử dụng Bitcoin liệu có “thuận tiện”? Chả ai muốn thanh toán một ly cà phê mà phí giao dịch còn tốn hơn cả giá trị gốc của ly cà phê. Chẳng ai muốn mua một cái máy tính bằng Bitcoin để rồi tháng sau bạn nhận ra bạn đã lãng phí một cục tiền USD lớn. Chả ai muốn vừa thanh toán bằng Bitcoin xong lại phải ra làm việc với cơ quan chức năng hay các nhà quản lí.
Cuối cùng là thách thức phải trở thành một mặt hàng “phổ biến toàn cầu”. Bitcoin phải đối mặt với quá nhiều sự e ngại của những người dùng đại chúng. Người ta nghe đến Bitcoin, là nhớ đến những thông tin về Bitconnect, họ nhớ đến Hextracoin. Đồng thời rất ít người có tìm hiểu và có kiến thức về nền tảng của tiền điện tử.
4 dấu chấm hỏi lớn kia vẫn còn đang đợi những lời giải. Với những người đã leo lên con tàu Blockchain và Bitcoin, họ quả thật đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Quay lại để cạnh tranh với những thị trường cũ vốn đã quá chật chội, hay tìm một hướng đi mới để rồi gặp phải rất nhiều vấn đề cần giải quyết. Tuy nhiên, đã có rất nhiều nỗ lực đáng ghi nhận trong thời gian qua để giúp tiền điện tử có thể đến gần hơn với đại chúng và hãy cùng hy vọng chúng ta có thể sẽ lại chứng kiến một sự cải tiến mới cũng như hiệu quả thực thụ.
Coin68
