Aptos là gì?
Aptos là một dự án hướng đến mục tiêu cung cấp blockchain an toàn nhất và sẵn sàng cho lượng lớn người dùng trên toàn thế giới.
Aptos Blockchain được xây dựng dựa trên 2 nền tảng cơ bản:
- Transaction: đại diện cho việc trao đổi dữ liệu (ví dụ như Aptos Coin, NFT…) giữa các tài khoản trên Aptos.
- State: đại diện cho trạng thái của blockchain tại thời điểm nhất định. Khi các giao dịch mới được ghi nhận, trạng thái blockchain sẽ thay đổi.
Transaction
Khi một user gửi một giao dịch lên Aptos blockchain, về bản chất, user đang yêu cầu sổ cái của Aptos cập nhật giao dịch của họ (ghi dữ liệu lên chuỗi).
Một giao dịch được xác nhận và ghi thành công trên chuỗi sẽ gồm các thông tin sau:
- Signature (chữ ký): về bản chất chính là một dạng “chữ ký điện tử” của user, thể hiện chính họ đã chấp thuận để thực hiện giao dịch.
- Address Sender (Địa chỉ ví người gửi).
- Sender Public Key: khóa công khai, tương đương với khóa bí mật (private key) để thực hiện giao dịch.
- Program: anh em có thể hiểu program trên Aptos như một smart-contract, giúp thực hiện các tác vụ trên blockchain theo lập trình sẵn có.
- Gas fee: là phí người dùng sẵn sàng trả để giao dịch được thực hiện.
- Maximum gas amount: lượng gas fee tối đa cho giao dịch.
- Gas currency code: anh em có thể hiểu là mã token được dùng để thanh toán phí gas.
- Sequence number: số thứ tự thể hiện số tác vụ đã thực hiện trên chuỗi của một ví. Để dễ hiểu hơn, anh em có thể xem sequence number như số nounce trên Ethereum.
- Expiration time: thời gian tối đa để thực hiện giao dịch trên chuỗi, sau thời gian này giao dịch chưa thực hiện sẽ bị hủy bỏ.
Ledger State
Trạng thái sổ cái của Aptos bao gồm trạng thái của tất cả các tài khoản trong chuỗi khối. Mỗi nút xác thực trong chuỗi khối phải biết trạng thái toàn cầu của phiên bản mới nhất của cơ sở dữ liệu phân tán của chuỗi khối (cơ sở dữ liệu đã được phiên bản hóa) để thực hiện bất kỳ giao dịch nào.
Cách blockchain Aptos hoạt động
Account A và B đại diện cho tài khoản của Alice và Bob trên Aptos Blockchain.
Sn-1 đại diện cho trạng thái sổ cái của Aptos tại thời điểm (n-1): khi đó, Alice có 110 Aptos coin, Bob có 52 Aptos coin.
Tn: đại diện cho giao dịch thứ (n) được thực hiện trên Aptos, trong trường hợp này, Tn đại diện cho việc gửi 10 Aptos coin từ Alice cho Bob.
F: là một hàm xác định, có kết quả trả về một trạng thái (states) cuối cùng, tổ hợp từ kết quả của trạng thái trước đó và giao dịch được thực hiện. Ví dụ: S(n) là tổng hợp kết quả từ hàm F của S(n-1) và T(n).
S(n): đại diện trạng thái sổ cái của Aptos tại thời điểm (n). Trong trường hợp này, sau khi Tn được thực hiện, Alice còn lại 100 Aptos coin, Bob có 62 Aptos coin.
Tìm hiểu về Move
Move là một ngôn ngữ lập trình an toàn và bảo mật cho Web3, tập trung vào việc kiểm soát truy cập. Ngôn ngữ lập trình Move là một trong những điểm khác biệt cho Aptos. Ban đầu, Move được sử dụng trong dự án blockchain Libra (sau này đổi tên thành Diem) của Facebook. Đây là ngôn ngữ được thiết kế để có thể quản lý an toàn các tài nguyên và xác minh trên blockchain.
Với ngôn ngữ lập trình Move, máy chủ trên Aptos Blockchain sẽ có tên gọi là MoveVM. Aptos blockchain bao gồm các nodes xác thực chạy một giao thức đồng thuận. Giao thức đồng thuận đồng ý theo thứ tự của các giao dịch và đầu ra của chúng khi được thực hiện trên Máy ảo Move (MoveVM). Mỗi nút xác thực dịch các giao dịch cùng với trạng thái sổ cái blockchain hiện tại làm đầu vào cho máy ảo. MoveVM xử lý đầu vào này để tạo ra một tập thay đổi lưu trữ dưới dạng đầu ra. Khi các nodes sự nhất trí đồng ý và cam kết đầu ra, dữ liệu đầu ra sẽ hiển thị và ghi lại trên ledger (sổ cái).
Là một ngôn ngữ lập trình được thiết kế riêng biệt, Aptos được kỳ vọng sẽ giải quyết những nhược điểm của các blockchain cũ. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần lưu ý: hầu như các dự án lớn đều đang xây dựng trên Ethereum theo ngôn ngữ Solidity, chính vì vậy, Aptos trong tương lai cần làm tốt công tác marketing và khuyến khích để dev có thể chuyển sang xây dựng dự án trên blockchain của mình.
Đội ngũ phát triển
Đội ngũ sáng lập dự án Aptos chính là các cựu thành viên của công ty Meta (Facebook) – những người từng tham gia phát triển dự án Diem. Đứng đầu tự án là Mo Shaikh – cựu thành viên cốt cán của Meta.
Backer & Investor
Tháng 03/2022, Aptos đã kêu gọi được số vốn 200 triệu USD với sự tham gia của nhiều quỹ đầu tư hàng đầu như a16z, FTX Ventures, Multicoin Capital, Tiger Global…
Sau đó một thời gian không lâu, Binance Labs – quỹ đầu tư của Binance cũng thông báo đầu tư và đặt quan hệ chiến lược với Aptos.
Welcome @aptoslabs, THE Layer 1 blockchain built by some of the original creators, researchers, designers, and builders of the Diem blockchain, to the Binance Labs family! Looking forward to our journey ahead ??https://t.co/7EVEFlsMXV
— Binance Labs Fund (@BinanceLabs) March 28, 2022
Aptos và Binance sẽ hợp tác chặt chẽ với nhau trong việc phát triển hệ sinh thái Aptos thông qua phát triển, đánh giá mã, xây dựng cơ sở hạ tầng, hackathons…
Đối với thương vụ này, Jeffrey Ma, Giám đốc đầu tư tại Binance Labs cho biết: “Aptos có thể góp phần đưa 100 triệu người dùng đến với không gian tiền điện tử với sứ mệnh tạo ra quyền truy cập công bằng và toàn cầu vào tài sản phi tập trung cho hàng tỷ người” . Ông nói thêm, “Chúng tôi cũng tin tưởng vào chuyên môn mà nhóm Aptos Labs đã phát triển thông qua việc xây dựng dự án Diem.”
Lộ trình phát triển
Q1/2022: Ra mắt Devnet dành cho nhà phát triển, Làm việc với các đối tác chiến lược và cộng đồng nhà phát triển Web3 để thu thập phản hồi và thực hiện các cải tiến liên quan đến trải nghiệm Move dành cho nhà phát triển.
Q2/2022: Khởi động Incentivized Testnet
- Làm việc với cộng đồng validator nodes để xây dựng kiến thức chuyên môn về vận hành mạng phi tập trung cùng nhau.
- Bắt đầu một phần thưởng lỗi để cải thiện trải nghiệm của nhà phát triển, hoạt động của nút và giải quyết các vấn đề về cơ sở hạ tầng.
- Cung cấp sự liên kết khuyến khích cho tất cả những người tham gia giúp bảo mật mạng.
Q3/2022: Ra mắt Mainnet.
Q4/2022 – Q1/2023: Triển khai bản phát hành lớn tiếp theo cho mạng chính Aptos với tập hợp các tính năng quan trọng tiếp theo.
Hiện tại, Aptos đang bắt đầu cho phép anh em tham gia chạy node trên testnet của Aptos. Hiện Aptos chưa công bố về tokenomics, vì vậy, anh em có thể tranh thủ tham gia để trải nghiệm dự án, đồng thời có cơ hội nhận được retroactive trong tương lai. Chi tiết cách thao tác anh em có thể tham khảo tại đây.
Như vậy, anh em có thể thấy Aptos chỉ mới ở giai đoạn đầu của sự phát triển, còn rất nhiều thời gian để chúng ta trải nghiệm, so sánh (với các blockchain khác) và đánh giá. Anh em có thể tham gia vào các kênh xã hội của dự án để theo dõi hoặc follow Coin68 để cập nhật các thông tin mới liên quan đến Aptos. Hẹn gặp lại anh em trong các bài viết tiếp theo nhé!
Xem thêm các bài viết khác của tác giả Poseidon:
