Dù giá Bitcoin đang áp sát mức đỉnh lịch sử, hoạt động giao dịch trên mạng lưới này lại giảm mạnh, chạm đáy kể từ tháng 10/2023.
Hoạt động giao dịch trên mạng Bitcoin chạm đáy kể từ năm 2023. Ảnh: Bitcoinist.com
Dù Bitcoin đang giao dịch tiệm cận mức đỉnh lịch sử 111.980 USD, hoạt động giao dịch trên mạng lưới lại rơi vào trạng thái "ngủ đông" hiếm thấy.
Biến động giá BTC trên khung tháng, ảnh chụp màn hình CoinGecko vào 09:35 AM ngày 09/06/2025
Theo dữ liệu từ The Block và YChart, số lượng giao dịch trung bình 7 ngày đã giảm xuống còn khoảng 317.000 vào ngày 06/06, thấp nhất kể từ tháng 10/2023, khi con số này từng lập đáy ở mức 269.000. Riêng ngày 01/06, chỉ có 256.000 giao dịch được ghi nhận, một con số gây ngạc nhiên trong bối cảnh thị trường sôi động.
Thống kê lượng giao dịch trên mạng Bitcoin. Nguồn: The Block
Điều này không chỉ khiến nhiều người đặt câu hỏi về “sức khỏe” thực sự của mạng lưới Bitcoin, mà còn khơi dậy một cuộc tranh luận gay gắt về bản chất của sự phân quyền, chống kiểm duyệt và vai trò của các giao dịch có phí thấp hoặc không tiêu chuẩn.
Cuộc chơi của những "thợ săn cơ hội"
Khi hoạt động giao dịch sa sút, áp lực về độ cạnh tranh trong mempool (bộ nhớ chờ xử lý giao dịch) cũng giảm theo. Từ đó, tạo cơ hội cho một số giao dịch có phí cực thấp - vốn thường bị bỏ qua – được đưa vào block và xác thực thành công.
Một ví dụ nổi bật là giao dịch của Mononaut, nhà sáng lập Mempool.space, với mức phí chỉ 0.1 sat/vByte - thấp hơn đáng kể so với mức relay floor mặc định 1 sat/vByte của phần mềm Bitcoin Core. Giao dịch này được gửi thông qua Slipstream – một hệ thống của MARA (trước đây là Marathon Digital), cho phép tiếp nhận các giao dịch phi tiêu chuẩn và phí cực thấp. Giao dịch của Mononaut nằm trong mempool suốt một tháng trước khi được đào, với mức phí chỉ 11 satoshi (~0,01 USD).
a few days ago Mara finally mined this 0.1 sat/vB transaction that I started broadcasting via the public p2p relay network a month ago.
— mononaut (@mononautical) June 8, 2025
it only cost 11 sats!https://t.co/mVPxJRFjwv
Mononaut đã mỉa mai trên X:
“Đây là một giao dịch được làm thủ công, nghệ thuật, được chạm khắc từ những ký tự thập lục phân tinh túy nhất.”
this was a bespoke handcrafted artisanal transaction, lovingly carved from the finest hexadecimal characters
— mononaut (@mononautical) June 8, 2025
Chống kiểm duyệt là bất khả xâm phạm
Trước làn sóng chỉ trích việc xử lý các giao dịch bất thường, 31 nhà phát triển Bitcoin Core đã công bố một bức thư ngỏ vào ngày 06/06, phản đối xu hướng loại bỏ hoặc lọc ra các giao dịch không chuẩn.
Họ đưa ra thông điệp:
“Chúng tôi không cổ vũ việc sử dụng Bitcoin cho các mục đích phi tài chính, nhưng chúng tôi chấp nhận rằng trong một hệ thống chống kiểm duyệt, Bitcoin sẽ và nên được sử dụng cho những mục đích mà không phải ai cũng đồng thuận.”
A statement on Bitcoin Core development and transaction relay policy - https://t.co/K4AaPPqTSD
— Bitcoin Core Project (@bitcoincoreorg) June 7, 2025
Họ cho rằng việc buộc người dùng sử dụng các kênh riêng như Slipstream để gửi giao dịch là đe dọa trực tiếp đến tính phân quyền của mạng lưới. Việc này vô tình trao quyền kiểm soát quá lớn cho một số thực thể tập trung, từ đó phá vỡ bản chất mở và bình đẳng vốn có của Bitcoin.
Phản ứng từ cộng đồng
Song, không phải ai cũng đồng tình. Samson Mow, nhà sáng lập Jan3 và là một trong những tiếng nói có trọng lượng trong cộng đồng Bitcoin, đã chỉ trích mạnh mẽ quan điểm này:
“Các dev của Bitcoin Core đang dần thay đổi mạng lưới để tạo điều kiện cho spam, và giờ dường như còn muốn xóa bỏ luôn rào cản với spammer. Câu nói giờ nó như vậy rồi, đành chịu là không thành thật.”
Bitcoin Core devs have been changing the network gradually to enable spam and now seem focused on also removing barriers for spammers. It’s disingenuous to just say “it is what it is now, too bad.”
— Samson Mow (@Excellion) June 7, 2025
This statement itself is also inappropriate. Feels like an NYA from Core devs. https://t.co/ACIqyvK12f
Theo Mow và những người cùng quan điểm, việc không kiểm soát các giao dịch phi tài chính, phí thấp hoặc spam sẽ gây tắc nghẽn mạng, làm suy yếu trải nghiệm người dùng thật, và đi ngược lại với sứ mệnh phục vụ giao dịch tài chính của Bitcoin.
Tóm lại, cuộc tranh luận này làm nổi bật mâu thuẫn cốt lõi giữa hai nguyên lý lớn của Bitcoin:
-
Một mặt, chống kiểm duyệt là nền tảng không thể thỏa hiệp của Bitcoin, tức bất kỳ ai cũng có quyền truy cập và sử dụng mạng lưới mà không cần sự cho phép.
-
Mặt khác, tính hiệu quả và bền vững của mạng lưới lại đòi hỏi sự điều phối, ưu tiên, và đôi khi là sàng lọc để ngăn lạm dụng và giữ cho hệ thống hoạt động trơn tru.
Coin68 tổng hợp
