Giai đoạn tháng 07/2023 là khoảng thời gian chứng kiến nhiều cập nhật từ các dự án có định hướng xử lý vấn đề MEV, không những trên Ethereum mà còn ở các hệ sinh thái khác. Trong bài viết hôm nay, cùng điểm qua những cách tiếp cận của các dự án và xem họ sẽ giải quyết bài toán MEV như thế nào nhé!
Các dự án đang muốn xử lý MEV như thế nào?
Tổng quan về MEV
Bọn mình đã có một bài viết về MEV, các cách tấn công để trích xuất lợi nhuận của các MEV bot. Anh em nào lần đầu nghe về khái niệm này thì có thể tìm hiểu ở đường dẫn dưới đây nhé!
Giái pháp ở tầng DApp
Mình sẽ phân nhóm các dự án theo tầng (tuỳ thuộc vào độ "gần" của nó với người dùng). Tầng "Giao thức" sẽ gần với hạ tầng hơn và xa người dùng. Ngược lại, Tầng "Dapp (giao diện)" thì sẽ được xem là gần hơn với người dùng phổ thông. Trong tầng DApp, chúng ta sẽ nói về 3 cái tên UniswapX, CowSwap và 1inch Fusion.
UniswapX
Chúng ta sẽ bắt đầu với một cái tên quen thuộc và cũng gây ra nhiều tranh cãi gần đây - UniswapX. Theo như thông tin từ whitepaper được UniswapX chia sẻ, đội ngũ sẽ "internalize" MEV (tức là đưa MEV vào bên trong nội bộ sản phẩm), từ đó phân phối lại lượng tiền chênh lệch cho người dùng (ở đây là người swap token) thông qua một chỉ số giá ưu đãi hơn. Có thể xem Filler là những người sẽ thay thế vai trò của các MEV Searcher ở các mô hình truyền thống. Bằng cách tương tác với Reactor Contract, các Filler này sẽ có thể phân bổ lại MEV Reward lại cho người dùng.
Dưới đây sẽ là một vài so sánh giữa UniswapX và các giải pháp "đi trước" mà dự án bị tố là đã đánh cắp ý tưởng.
(Chú thích, mình đánh giá cao nỗ lực giải quyết vấn đề của tất cả các dự án và không có chủ đích "bảo vệ" UniswapX sau những tố cáo gần đây. Dưới đây là một vài so sánh mình cố gắng làm sao cho khách quan nhất, được trích từ thông tin mà dự án công bố).
CowSwap
Trong một tháng vừa qua, UniswapX là đề tài được lôi ra chế giễu nhiều nhất, đặc biệt là vì nhiều người cho rằng giải pháp mới này là bản copy từ CowSwap - sàn giao dịch cũng định hướng giảm thiểu MEV cho người dùng. Bạn đọc có thể tìm hiểu về mô hình sản phẩm của CowSwap trong bài viết dưới đây.
Nếu tìm hiểu về cách hoạt động của CowSwap, thừa nhận rằng chúng ta thấy đôi nét giống nhau giữa vai trò của "Solver" và "Filler". Ngoài ra, việc để người dùng kí giao dịch ở off-chain nhằm tiết kiệm phí gas là một điểm giống nhau nữa của 2 dự án.
Tuy nhiên, vẫn có một vài điểm khác nhau dưới đây giữa 2 dự án.
Phí giao dịch với Uniswap sẽ được Filler trả và không có thông tin gì về việc người dùng sẽ phải trả lại phí cho Filler. Về cơ bản, UniswapX cho biết đây là các giao dịch không tốn phí (gas-less). Với CowSwap, Solver sẽ đứng ra trả phí gas trước và khi giao dịch thành công, các bên thứ ba này sẽ thu phí của người swap token sau.
Sự khác biệt tiếp theo nằm ở chỗ CowSwap sẽ phần nào đó mang hơi hướng "sổ lệnh" - Order Book và cho phép người dùng treo lệnh Limit. Tuy nhiên, mình sẽ không bàn sâu vào khía cạnh này vì Uniswap V4 mới là nhánh sản phẩm được định hướng để làm Limit Order chứ không phải là UniswapX (một bên tổng hợp thanh khoản - DEX Aggregator).
Sự khác biệt cuối cùng, đó là Uniswap đang có một lợi thế về bể thanh khoản khủng khiếp từ V2, V3 và có thể là V4 trong thời gian tới. Trong khi đó, CowSwap vẫn thuần tuý là giải pháp Aggregator và phải đi tận dụng thanh khoản từ bên ngoài. Đây có thể coi là một lợi thế cạnh tranh khiến nhiều dự án trong thị trường lo ngại, vì Uniswap đang đi từng bước rất chắc chắn, bài bản và có thể khiến thị trường hình thành một nền tảng "Too big too fail". Đây có thể là một điều đáng lo ngại cho thị trường nói chung.
1inch Fusion
Một giải pháp khác, cũng được đem ra để so sánh với UniswapX đó là 1inch Fusion.
Ngoài những chi tiết như có bên thứ ba kết nối thanh khoản, hỗ trợ ký giao dịch off-chain, một điểm giống nhau nữa giữa UniswapX và 1Inch Fusion là cơ chế đấu giá Dutch Auction.
Bên thứ ba đứng ra kết nối thanh khoản sẽ có tên gọi khác nhau trên 2 sản phẩm là "Filler" với UniswapX và "Resolver" đối với 1inch Fusion.
Dutch Auction (Đấu giá Hà Lan) sẽ bắt đầu sau khi người dùng ký đặt lệnh giao dịch và thời gian giới hạn. Sau đó tỷ giá swap sẽ giảm dần từ cao đến thấp và các Filler/Resolver sẽ cạnh tranh với nhau để lắp đầy thanh khoản cho lệnh swap này.
Tuy nhiên, một điểm khác biệt cần chú ý là Resolver của 1inch sẽ cần phải whitelist và phải stake token dự án để tăng điểm tín nhiệm (gọi là "Unicorn Power"). Top 10 các Resolver có điểm tín nhiệm cao nhất mới có thể tham gia vào khâu đóng gói và gửi giao dịch.
Như đã đề cập ở trên, 1inch cũng thuần là giải pháp Aggregator và không thể cạnh tranh bằng cách tự xây dựng một hệ thống bể thanh khoản trong nội bộ sản phẩm. Mới đây dự án cũng phải công bố tạm ngưng hoạt động các pool thanh khoản nội bộ của mình.
Tạm kết cho phần đầu
Nhìn chung, các sản phẩm trong tầng DApp sẽ triển khai một bên thứ ba, kết nối thanh khoản, từ đó dịch chuyển các khoản lợi nhuận MEV vào bên trong sản phẩm của mình và phân phối giá trị lại cho người dùng.
Như có đề cập ở trên, mình cho rằng UniswapX có "vay mượn" một vài mô hình từ các đối thủ đi trước. Tuy nhiên, UniswapX được đặt trên một lợi thế cạnh tranh lớn là hệ sinh thái thanh khoản lớn, do đó sự khác biệt này hoàn toàn có thể khiến các đối thủ gặp khó khi đua đường dài.
Giải pháp ở tầng Giao thức
MEV Blocker
Ngoài sản phẩm Aggregator truyền thống, CowSwap còn hợp tác với Gnosis để phát triển một lớp Relay riêng có tên là MEV Blocker. Lớp Relay này có thể được so sánh với Flashbots MEV-Share (giải pháp mình sẽ dành riêng một phần phía sau để giải thích). Giải pháp MEV Blocker cũng vừa cán mốc 4 triệu giao dịch được xử lý.
MEV Blocker, a product developed by @CoWSwap, Agnostic Relay & @GnosisDAO just surpassed 4M txs!!
— CoW Swap | Better than the best prices (@CoWSwap) July 27, 2023
The stats so far for the best MEV protection under the sun:
- Used by ~185K users
- Protected ~$11B of trading volume
- Tx success rate of 97.5%
- 273 ETH in rebates sent pic.twitter.com/DVcDNIXOLg
Bằng cách kết nối với cổng RPC Endpoint trên ví, giao dịch của người dùng sẽ được chuyển qua một lớp giao thức gồm các Searcher và Builder, từ đó lợi nhuận MEV sẽ được phân bổ trở lại cho người dùng.
Flashbots
Flashbots là tên tổ chức đại diện với nhiều nhánh sản phẩm khác nhau:
- Mev-Boost: phần mềm để các validator có thể vận hành cơ chế màng lọc của Flashbots. Đây có thể xem là phiên bản nâng cấp cho Mev-Geth ở thời điểm Ethereum còn là Proof-of-Work.
- MEV-Share: Đây là giao thức gồm các bên như Searcher, Builder, Validator tham gia vào quy trình tạo lập giao dịch và tối ưu nhất lợi nhuận từ MEV cho người dùng. Anh em có thể xem MEV-Share và MEV Blocker của CowSwap là hai sản phẩm cùng mảng với nhau.
- SUAVE: Có thể xem đây là phiên bản mở rộng và phi tập trung hơn của giao thức MEV-Share.
- Ngoài ra còn các nhánh về Research, Dữ liệu và hỗ trợ cổng kết nối RPC cho người dùng.
Trong tương lai, kế hoạch của Flashbots là triển khai một mạng lưới riêng, với tên gọi là SUAVE. Mạng lưới này sẽ gồm các Node vận hành để phi tập trung quyền chia sẻ lợi nhuận từ MEV. Những vấn đề khác mà SUAVE có thể xử lý còn bao gồm:
- Cross-domain MEV: Sự mất cân bằng về cơ hội MEV ở các chain khác nhau.
- Hiệu ứng cộng dồn: Lợi thế cạnh tranh không lành mạnh cho một vài Validator có lợi thế ở giai đoạn bắt đầu, từ đó tích luỹ và thu hút người dùng về phía mình ở giai đoạn sau. Đây luôn là tiềm ẩn của những vấn đề về phi tập trung đối với mọi mạng lưới.
Tạm kết
Như vậy là chúng ta đã cùng đào sâu vào khía cạnh kỹ thuật của một vài dự án đang định hướng giải pháp cho MEV. Hi vọng bài viết trên đây có thể cho anh em một góc nhìn chi tiết hơn về cách tiếp cận của các dự án, từ đó đưa ra được những đánh giá sản phẩm phù hợp cho cá nhân mỗi người.
Hẹn gặp lại anh em ở những bài viết tiếp theo!
Coin68 tổng hợp
Tham gia thảo luận về những vấn đề NÓNG HỔI nhất của thị trường DeFi tại nhóm chat Fomo Sapiens cùng các admin Coin68 nhé!!!
