Một trong những cuộc khủng hoảng tài chính - hàng hoá đầu tiên trong lịch sử loài người lại không được ghi nhận ở vàng, chứng khoán hay crypto mà lại đến từ một thứ khó ai ngờ đến nhất. Bong bóng hoa Tulip là khủng hoảng tài chính lớn và sớm nhất trong lịch sử và tiếng vang của nó vẫn còn đến tận ngày hôm nay. Vậy bong bóng hoa Tulip là gì và nó để lại điều gì cho nhân loại? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Bong bóng hoa Tulip: Bài học từ thời xa xưa dành cho các nhà đầu tư Crypto
*Bài viết thể hiện góc nhìn cá nhân của tác giả.
Bong bóng hoa Tulip là gì?
“Một tình huống trong đó giá cao tạm thời được duy trì phần lớn bởi sự nhiệt tình của các nhà đầu tư thay vì ước tính nhất quán về giá trị thực” - theo Robert J. Schiller định nghĩa về "bong bóng" trong tác phẩm Irrational Exuberance.
Những bông hoa Tulip có màu sắc bình thường
Đây là câu nói hoàn toàn định nghĩa đúng cho nguồn gốc của bong bóng hoa Tulip. Vào cuối những năm 1500, loài hoa này đã được du nhập vào Tây Âu từ Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng phải đến năm 1630, những củ hoa tulip đầu tiên mới cập bến Hà Lan. Bên cạnh những món hàng mới lại như lụa, gia vị,… đến từ phương Đông thì Hoa tulip là món hàng được săn đón hơn tất cả.
Sự đẩy giá
Ngày đó, bất kể một người giàu nào từ thương nhân đến quý tộc sẽ bị cho là “kẻ nửa mùa" nếu thiếu đi một bộ sưu tập hoa tulip. Ngoài ra, một trong những lý do chính khiến hoa tulip trở thành một món hàng được khao khát là giá thành nuôi trồng và chăm sóc quá cao. Trong thời kỳ đó, hoa tulip được coi là của hiếm và độc đáo, đặc biệt là các loại có màu sắc độc đáo. Điều này khiến cho việc sở hữu và trồng cây tulip trở thành một biểu tượng của sự giàu có và địa vị xã hội.
Ngoài ra, sự "mong manh" của cây hoa tulip cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra nhu cầu về nó. Hoa tulip là loại cây khá nhạy cảm và yêu cầu một quy trình trồng cấy và chăm sóc đặc biệt. Việc chiết ghép tulip gần như là không thể và hoa tulip chỉ có thể trồng từ củ gốc. Điều này làm cho cây hoa tulip trở nên độc đáo và khó có thể sao chép, tăng thêm giá trị và sự thèm muốn của người dân đối với nó. Từ đây đã tạo nên một cơn sốt trong giới nhà giàu khiến giá trị của những củ hoa tulip bị đẩy lên cao.
Sự khan hiếm
Bên cạnh việc bị đẩy giá, ít ai có thể ngờ rằng việc trung chuyển hoa tulip cùng với những loại hàng hoá khác nhau đã vô tình khiến chúng nhiễm một loại virus lạ. Và từ đây, những cành hoa tulip bị đột biến, khiến các dải màu kéo dài dọc theo bông hoa trên nền trắng tạo nên vẻ đẹp độc đáo và thu hút sự chú ý của người trồng hoa.
Trong thời điểm đó, không ai biết chính xác nguyên nhân gây ra hiện tượng này, thế nhưng người trồng hoa đã hy vọng rằng những bông tulip của họ sẽ bị đột biến giống như một cách để trúng số độc đắc. Điều này đã làm tăng thêm sự mong muốn và sự kỳ vọng về việc sở hữu những cành hoa tulip đột biến.
Những bông hoa Tulip đầy màu sắc
Sự kỳ vọng và mong muốn ngày càng tăng của mọi người trong việc sở hữu củ hoa tulip bị đột biến đã làm tăng giá trị của loài hoa này. Khi càng nhiều người mong muốn sở hữu củ hoa tulip đột biến, giá của nó càng tăng cao. Đây là một trong những yếu tố chính góp phần vào sự đắt đỏ và khan hiếm của hoa tulip trong thời kỳ đó.
Những cơn đầu cơ đầy tham vọng
Với những yếu tố trên thì nhu cầu sở hữu cao hơn so với nguồn cung là điều tất yếu sẽ xảy ra. Kèm theo đó là bối cảnh của Hà Lan vừa phục hồi sau cơn khủng hoảng kinh tế, vì thế người dân có thừa tiền để chạy theo những cơn đầu cơ điên cuồng. Và gần như 100% người dân Hà Lan ở mọi tầng lớp từ nông dân, bác sĩ, luật sư đến quý tộc và hoàng gia đều tin vào việc giá của củ hoa Tulip sẽ tăng đến mãi mãi. Và niềm tin này là nguyên nhân chính dẫn đến thảm hoạ kéo sau đó.
Vì nguồn cầu cao hơn nguồn cung, một củ hoa tulip đã có thời điểm có thể đổi được những cỗ xe kéo, hàng trăm kilogram phô mai và hàng tấn lúa mì trong giao dịch dân sự. Để bình ổn thị trường cũng như kìm hãm sự ảnh hưởng, Sở giao dịch chứng khoán Hà Lan đã phải niêm yết hợp đồng tương lai của hàng hoá hoa tulip. Và tất nhiên, những nhà giao dịch đã cược gần như toàn bộ tài sản của mình vào vị thế mua của “cổ phiếu" này.
Hồi kết cho cơn mộng mơ hoa Tulip
Như mọi niềm tin cộng đồng khác, những nhà đầu tư thực thụ đã nhận ra rằng niềm tin vào loài hoa này sẽ đi đến hồi kết. Những kẻ với tư duy giàu có đã bỏ qua bộ mặt của mình mà bắt đầu bán hoa tulip để thu lại tiền. Từ đó, làn sóng bán tháo đã lan rộng và những nhà đầu cơ thiếu hiểu biết sẽ là những “con cừu đen" ở cuối cùng của chuỗi thức ăn.
Tháng 2 năm 1637, toàn bộ thị trường gần như đổ sập, các nhà đầu cơ “non tay” bắt đầu hoảng loạn và những nhà đầu tư đã chốt lời trước đó đứng ngoài xem kịch hay. Giá hoa tulip rớt thảm hại chỉ còn lại 1% giá trị trước đó. Trên đường phố Hà Lan lúc đó bao trùm một bầu không khí ảm đạm, tiếng than khóc phát ra từ mọi ngõ hẻm. Kết thúc cho giấc mộng làm giàu từ những cánh hoa vô tri, không có giá trị nội tại.
Biến động giá củ hoa tulip tại Hà Lan từ tháng 11/1636 đến tháng 05/1637
Bài học dành cho những nhà đầu tư thế kỷ 21
Kể từ năm 2009, khi Satoshi Nakamoto tạo ra Bitcoin thì thị trường đã chứng kiến hàng loạt những dự án, đồng Coin/Token không có giá trị nội tại được thổi giá lên cao. Kịch bản cuối cùng vẫn là những con cừu đen bị xén lông không khác với kịch bản hoa tulip của thế kỷ 17. Tại thời điểm viết bài năm 2023, thị trường tiền mã hoá đang ảm đạm và ở bước tạo đà cho chu kỳ Uptrend tiếp theo thì nhà đầu tư hãy nhớ một số điểm để không trở thành “con cừu đen".
Đầu tiên, hãy tự nghiên cứu những dự án mà mình sẽ đầu tư, đừng nghe và tin theo lời của bất kỳ ai, đặc biệt là các KOL. Hai, nếu quyết định chơi memecoin, hãy chơi bằng số tiền bạn có thể mất, việc mất 100 - 200 USD chỉ làm bạn khó chịu nhưng 1.000 - 200.000 USD sẽ khiến bạn phá sản và nợ nần. Ba, hãy để lại đường lui cho chính mình, đôi khi đứng ngoài và quan sát việc tăng giá thay vì điên cuồng chạy theo các Coin/Token tăng nóng lại điều vô cùng khôn ngoan.
Lưu ý: Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên đầu tư, Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định nào của các bạn.
