10X Research: Nhà đầu tư nhỏ lẻ mất 17 tỷ USD vì các công ty kho bạc Bitcoin

- Theo 10X Research, mô hình “bán cổ phiếu premium để mua Bitcoin” từng giúp nhiều công ty kho bạc tài sản số (DAT) như Metaplanet và Strategy (MicroStrategy) tăng trưởng mạnh trong giai đoạn hưng phấn của thị trường. Tuy nhiên, chính cơ chế này đã trở thành "con dao hai lưỡi", khiến cổ phiếu các công ty này lao dốc khi niềm tin thị trường suy yếu.

- Cụ thể, NAV (Net Asset Value) phản ánh giá trị thực của lượng Bitcoin mà công ty nắm giữ. Trong giai đoạn 2024–đầu 2025, khi giá BTC liên tục lập đỉnh, nhà đầu tư sẵn sàng trả giá cổ phiếu DAT cao gấp 3–4 lần NAV, tin rằng việc nắm cổ phiếu đồng nghĩa với việc gián tiếp sở hữu Bitcoin. 

- Nhiều công ty kho bạc Bitcoin như Metaplanet hay Strategy của Michael Saylor đã vận hành theo một mô hình quen thuộc, bán cổ phiếu ở mức giá cao hơn nhiều lần so với giá trị thực (NAV) của lượng Bitcoin mà công ty đang nắm giữ, rồi dùng phần tiền chênh lệch đó để mua thêm Bitcoin.

- Tuy nhiên, khi tâm lý thị trường đảo chiều, giá cổ phiếu lao dốc mạnh, trong khi giá trị thực của lượng Bitcoin không đổi. Kết quả là nhà đầu tư nhỏ lẻ, những người mua vào với mức premium cao, là người chịu thiệt hại nặng nề nhất.

- 10X Research cho biết các premium NAV này đã nén mạnh xuống chỉ còn khoảng 1,4x NAV, so với mức 3–4x trong giai đoạn 2024. Điều đó khiến hàng loạt cổ phiếu DAT sụt giá nghiêm trọng, xóa sổ hàng tỷ USD vốn hóa và khiến retail “ôm hàng” trong thua lỗ.

- Theo ước tính của 10X Research, nhà đầu tư nhỏ lẻ đã “trả thừa” khoảng 20 tỷ USD cho những cổ phiếu DAT được thổi giá, và thiệt hại ròng rơi vào khoảng 17 tỷ USD.

- Các nhà phân tích viết trong báo cáo :

“Kỷ nguyên của phép màu tài chính đã kết thúc. Các công ty kho bạc Bitcoin đang phải đối mặt với thực tế, thị trường không còn tin vào câu chuyện NAV bị thổi phòng.”

- Những gì đang diễn ra trên thị trường hiện nay cho thấy “quả bom hẹn giờ” mang tên Digital Asset Treasury (DAT) đang dần phát nổ và những mảnh vỡ đầu tiên đã rơi xuống. Sau hơn nửa năm được thổi phồng như một chiến lược tài chính cách mạng, nhiều cổ phiếu DAT giờ đây đang rơi tự do.

- Ví dụ tiêu biểu là cổ phiếu Metaplanet đã giảm mạnh 76% trong 6 tháng qua, từ mức 1.895 yên xuống chỉ còn 454 yên tại thời điểm viết bài.

Biến động giá cổ phiếu Metaplanet trong 6 tháng qua, ảnh chụp màn hình trên Google Finance lúc 03:12 PM ngày 20/10/2025

- Sự suy giảm này là kết quả tất yếu của việc nhiều công ty mua Bitcoin bằng cổ phiếu hoặc vay nợ ở mức định giá quá cao. Khi premium so với NAV bị thu hẹp và mặt bằng định giá dần hạ nhiệt, nhà đầu tư mua cổ phiếu ở vùng đỉnh trở thành bên chịu thiệt hại nặng nhất, với mức lỗ ước tính khoảng 67% so với việc nắm giữ Bitcoin trực tiếp trong cùng giai đoạn.

- Nguyên nhân là bởi giá cổ phiếu DAT thường phản ứng mạnh và giảm sâu hơn tài sản cơ sở, đặc biệt khi vòng lặp huy động vốn và mua vào Bitcoin bị đảo chiều, khiến giá trị thị trường không còn đủ sức duy trì câu chuyện tăng trưởng đã từng được thổi phồng.

- Bên cạnh đó, Metaplanet liên tục huy động vốn bằng cổ phiếu để mua thêm BTC trong khi chưa tạo ra động lực tăng trưởng từ hoạt động kinh doanh cốt lõi, khiến doanh nghiệp bị thị trường định giá lại, đối mặt áp lực pha loãng kéo dài, bị chỉ trích là lệ thuộc vào NAV hơn là một công ty có dòng tiền thực. Hệ quả là mọi biến động ngắn hạn của BTC đều khuếch đại rủi ro lên giá cổ phiếu của chính doanh nghiệp.