Công nghệ zkEVM là một trong những công nghệ thu hút sự quan tâm từ cộng đồng khi các dự án nổi bật bắt đầu áp dụng công nghệ zero-knowledge proof để phát triển và mở rộng. Hãy cùng Coin68 điểm qua một số dự án sử dụng zkEVM qua bài viết dưới đây nhé!
Tổng hợp các dự án zkEVM nổi bật
Top 5 dự án zkEVM nổi bật
Polygon zkEVM
Polygon zkEVM là một giải pháp mở rộng cho Ethereum thuộc Polygon Network. Vì là một giải pháp layer-2 cho Ethereum theo hướng zk-Rollups, Polygon zkEVM sử dụng công nghệ zero-knowledge proof để tăng tính xác thực, phi tập trung và tốc độ xử lý. Tuy nhiên, zkEVM của Polygon sẽ mang lại sự tối ưu hơn trong quá trình xác thực đó, làm tăng trải nghiệm người dùng và sự tương tích với Máy ảo EVM trên Ethereum và đồng thời có thể mở rộng hệ sinh thái cho Polygon.
Điểm mạnh của Polygon zkEVM là kiến trúc hạ tầng khi phát triển nhiều tính năng cụ thể như: Consensus Contract (PolygonZkEVM.sol), zkNode, zkProver, và LX-to-LY Bridge để tăng cường khả năng hoạt động và tính tương thích với máy chủ zkEVM, đồng thời trải nghiệm của người dùng cũng được cải thiện qua sự tối ưu của chi phí.
zkEVM của Polygon sẽ được triển khai lên mainnet Ethereum vào ngày 27/03/2023.
zkSync
zkSync là giải pháp layer-2 thuộc nhóm zk-Rollups trên Ethereum và được phát triển bởi đội ngũ của Matter Labs. Dự án được rất nhiều quỹ đầu tư lớn tin tưởng và ủng hộ khi đã trải qua 2 lần gọi vốn với tổng số tiền lên đến 200 triệu USD (với sự tham gia của a16z, OKX, Crypto.com, Bybit, ConsenSys…).
Triển khai mainnet từ tháng 06/2020, zkSync đã giúp xử lý 4 triệu giao dịch (tính đến thời điểm bài viết). Bên cạnh đó, mức phí giao dịch trên nền tảng cũng rất rẻ – dao động quanh mức 0,2 USD và hoàn toàn có thể được trả bằng nhiều đơn vị khác nhau (ETH, DAI, RAI,..).
zkSync có sự tương thích với Ethereum bằng cách sử dụng trình biên dịch để chuyển đổi Solidity .
Giải pháp zkEVM của zkSync hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và chưa triển khai lên mainnet Ethereum.
Scroll
Scroll là một dự án native zkEVM dựa trên công nghệ zk-Rollups trên Ethereum nhằm phát triển và tăng sự tương thích với các ứng dụng trên Ethereum. Scroll cũng vừa thông báo bắt đầu thử nghiệm testnet trên Ethereum.
Điểm khác biệt giữa Scroll với những giải pháp zkEVM khác nằm ở chỗ dự án quyết định xây dựng sản phẩm sử dụng chung ngôn ngữ Solidity với Ethereum, thay vì dùng ngôn ngữ lập trình riêng cho zkEVM rồi dịch sang Solidity. Scroll sẽ phải giải quyết vấn đề phức tạp sao cho zero-knowledge proof có thể hoạt động với Ethereum Virtual Machine mà không gặp vấn đề, nhưng đổi lại sẽ giúp nhà phát triển dễ làm việc hơn khi chỉ phải dùng một ngôn ngữ lập trình và thu hút thêm nhiều dự án đến với Scroll.
ConsenSys zkEVM
Sau khi thông báo ra mắt private testnet cho giải pháp mở rộng zkEVM, đơn vị đứng sau ví MetaMask là ConsenSys nhận lại rất nhiều sự chú ý từ cộng đồng các nhà đầu tư khi tiếp cận với giải pháp tiên tiến về zkEVM.
Tương tự các đơn vị phát triển zkEVM khác, ConsenSys thấy được tiềm năng của việc mở rộng khả năng hoạt động của Ethereum bằng sự kết hợp giữa EVM và công nghệ zk-Rollups.
Thiết kế của ConsenSys zkEVM cho phép các nhà phát triển có thể triển khai bất kỳ smart contract, sử dụng bất kỳ công cụ nào và phát triển chính xác như thể họ đang xây dựng trên Layer 2 (Ethereum). Đối với người dùng, điều này tăng trải nghiệm và đảm bảo tính bảo mật của Ethereum, nhưng với chi phí giao dịch thấp hơn nhiều.
Starknet
Starknet là một giải pháp lớp 2 (Layer-2) trên mạng lưới Ethereum sử dụng công nghệ zk-Rollups, cho phép các nhà phát triển dApp không bị giới hạn về quy mô hoạt động nhưng vẫn đảm bảo được tính bảo mật thừa hưởng từ Ethereum.
Hợp đồng và hệ điều hành Starknet được viết bằng Cairo – ngôn ngữ lập trình hỗ trợ triển khai và mở rộng quy mô của các dApp không bị giới hạn bởi bất kỳ logic nghiệp vụ nào.
Điểm nhấn của dự án là ngôn ngữ lập trình riêng biệt – Cairo. Ngôn ngữ này có điểm mạnh như:
- Nó là một ngôn ngữ được thiết kế để có thể chứng minh được cho các hợp đồng thông minh.
- Nó không bị giới hạn bởi EVM.
- Các chức năng của nó được nhập thay vì được kế thừa.
- Nó hỗ trợ bộ chuyển các code bằng Solidity sang Cairo.
- Nó bao gồm quyền truy cập cấp thấp đầy đủ vào các nguyên mẫu cơ bản.
So sánh các dự án zkEVM
So sánh các dự án zkEVM
Các dự án zkEVM đang chạy đua để mainnet trong thời gian sớm nhất nhằm thu hút được nhiều sự quan tâm từ cộng đồng. Mỗi dự án có thế mạnh riêng, trong đó dự án zkSync là dự án nổi bật nhất với tổng số vốn đã gọi lên đến 450 triệu USD.
zk-SNARK và zk-STARK
zk-SNARK là viết tắt của “zero-knowledge succinct non-interactive argument of knowledge” (tạm dịch: đối số tri thức không tương tác cô đọng), và zk-STARK là viết tắt của “zero-knowledge succinct transparent argument of knowledge” (tạm dịch: đối số tri thức không minh bạch cô đọng).
zk-SNARK là gì?
zk-SNARK cho phép một cá nhân chứng minh cho đối tượng khác rằng một tuyên bố nào đó là đúng, mà không phải tiết lộ bất kỳ thông tin nào ngoài tính hợp lệ của tuyên bố đó. Quá trình chứng minh có 2 bên gọi là bên chứng minh và bên xác minh, và tuyên bố họ giữ bí mật với nhau bằng các là bằng chứng. Và mục tiêu chính của các bằng chứng này là tiết lộ càng ít dữ liệu càng tốt giữa hai bên.
zk-STARK là gì?
zk-STARK không yêu cầu thiết lập các tín thác ban đầu vì chúng dựa trên cryptographic thông qua các hàm băm chống xung đột. Đây là lý do tại sao zk-STARK cho phép triển khai nhanh hơn và rẻ hơn là vì số lượng vòng giao tiếp giữa bên chứng minh và bên xác minh là không đổi bất chấp sự tăng về sức mạnh tính toán. Nhờ vậy, công nghệ zk-STARK sẽ không dễ dàng bị tấn công bởi các máy tính lượng tử`và quá trình vận hành tốn kém
Tổng kết
Nhìn chung, các dự án đang phát triển trong mảng zkEVM đang đua nhau để triển khai testnet để xem ai là người hoàn thiện sản phẩm đầu tiên để đưa đến cộng đồng và ai là người đưa ra giải pháp tốt nhất. Hiện tại anh em có thể sử dụng testnet của các dự án trên để có một trải nghiệm cụ thể nhất về sản phẩm.
Thông qua bài viết này các bạn đã phần nào nắm bắt được những thông tin cơ bản về các dự án phát triển về zkEVM để tự đưa ra quyết định đầu tư cho riêng mình. Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn. Chúc các bạn thành công và kiếm được thật nhiều lợi nhuận từ thị trường tiềm năng này.
