Tìm hiểu về Decentralized VPN
Tìm hiểu về VPN
Đầu tiên, anh em cần dành chút thời gian để tìm hiểu về các khái niệm. VPN – Virtual Private Network là một công nghệ cho phép người dùng tạo ra mạng riêng ảo khi kết nối với Internet.
VPN có thể được sử dụng để truy cập các trang web bị hạn chế truy cập về mặt vị trí địa lý, bảo vệ hoạt động duyệt web của bạn khỏi “sự tò mò” trên mạng Wifi công cộng bằng cách thiết lập mạng riêng ảo cho bạn.
Cách hoạt động của VPN
Khi kết nối máy tính của bạn (hoặc các thiết bị khác như điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng) với VPN, máy tính sẽ hoạt động như thể một kết nối cục bộ như VPN. Tất cả lưu lượng mạng sẽ được gửi thông qua một kết nối an toàn đến VPN.
Việc sử dụng VPN mang lại nhiều ưu điểm như:
- Lưu lượng cá nhân của bạn được mã hóa và truyền an toàn qua Internet. Điều này giúp bạn tránh xa khỏi các mối đe dọa trên Internet.
- VPN khiến tin tặc gặp khó khăn khi xâm nhập hay gây trở ngại tới công việc của cá nhân hoặc doanh nghiệp.
- Bạn có thể yên tâm sử dụng Wifi công cộng và không phải lo nghĩ về những tên tin tặc, đồng thời có thể an toàn kết nối từ xa với máy chủ.
- Với trình bảo mật cao như vậy, bạn hoàn toàn có thể ẩn danh khi lướt web. Không những thế, đa số các VPN còn có giao diện rất dễ cấu hình, những người không rành công nghệ cũng có thể thao tác được.
Trên thực tế, VPN hiện tại đã được sử dụng rất phổ biến, tạo ra nhiều công ty lớn trên thế giới như ExpressVPN, Surf Shark…
Tuy nhiên, VPN truyền thống vẫn có nhiều nhược điểm, một trong số đó là việc dữ liệu của người dùng bị các công ty cung cấp dịch vụ kiểm soát. Mặc dù VPN ẩn hành vi trực tuyến của bạn khỏi ISP và các trang web mà bạn truy cập, nhưng bản thân nhà điều hành VPN có khả năng sẵn sàng về mặt kỹ thuật để xem mọi thứ bạn làm. Điều này có thể gây mất an toàn cho chính người dùng nếu dữ liệu này bị tấn công hoặc sử dụng sai mục đích.
Với sự phát triển của công nghệ blockchain, việc xuất hiện các đơn vị cung cấp dịch vụ VPN theo hướng phi tập trung (decentralized VPN) đã góp phần giải quyết các vấn đề trên.
Decentralized VPN (VPN phi tập trung) là gì?
VPN phi tập trung – còn được gọi là dVPN, VPN P2P hoặc hiếm hơn là DPN – giải quyết nhược điểm của VPN truyền thống khi người dùng sẽ kết nối không phải với một máy chủ độc quyền, mà là kết nối với cái được gọi là “nút”. Một nút có thể là một máy chủ, nhưng cũng có thể là điện thoại hoặc máy tính xách tay của ai đó, hoặc thậm chí là một máy tính để bàn đang chạy không tải trong văn phòng ở đâu đó.
Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ Decentralized VPN sẽ có hai loại gói: những gói cho phép bạn kiếm được tín dụng bằng cách cho phép người khác định tuyến qua thiết bị của bạn và những gói cho phép bạn trả tiền để truy cập như với VPN thông thường.
Bởi vì mạng này là phi tập trung – một từ khác thường được sử dụng là “không có máy chủ” – không có một cơ quan có thẩm quyền nào có thể thu thập thông tin về những gì anh em đang làm. Trên hết, dVPN là dApp chạy trên Ethereum, giúp mọi người có thể thấy cách chúng hoạt động trong khi dữ liệu của anh em được giữ an toàn.
Đánh giá thị trường Decentralized VPN hiện tại
Theo dữ liệu của Globenewswire, trong năm 2021, thị trường VPN ở Mỹ ước tính đạt 14,3 tỷ USD vào năm 2021. Quốc gia này hiện chiếm 34,83% thị phần trên thị trường toàn cầu. Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, được dự báo sẽ đạt quy mô thị trường ước tính là 11,2 tỷ USD vào năm 2026 với tốc độ CAGR là 17,4% trong giai đoạn phân tích.
Trong số các thị trường địa lý đáng chú ý khác là Nhật Bản và Canada, mỗi thị trường được dự báo sẽ tăng trưởng lần lượt ở mức 12% và 12,8% trong giai đoạn phân tích. Tại Châu Âu, Đức được dự báo sẽ tăng trưởng với tốc độ CAGR khoảng 12,1% trong khi các thị trường còn lại của Châu Âu sẽ đạt 12,9 tỷ USD vào cuối giai đoạn phân tích. Các nền kinh tế phát triển là thị trường hàng đầu cho VPN trên toàn thế giới. Cũng theo website này, market size của VPN trên toàn cầu có thể đạt hơn 77 tỷ USD vào năm 2026.
Sở dĩ các thị trường VPN tiếp tục phát triển là do nguy cơ tội phạm mạng gia tăng và nhu cầu bảo vệ dữ liệu doanh nghiệp. Việc áp dụng rộng rãi các công nghệ kỹ thuật số và các vụ tấn công mạng ngày càng gia tăng đang thúc đẩy nhu cầu về các dịch vụ VPN. Châu Âu là một thị trường khu vực lớn khác của VPN, với việc áp dụng rộng rãi các công nghệ kỹ thuật số tiên tiến trong khu vực, thúc đẩy tăng trưởng thị trường.
Từ đánh giá nói trên, anh em có thể thấy, bất kỳ dự án nào “dẫn đầu” trong ngách thị trường này có thể bùng nổ và trở thành người khổng lồ trong tương lai. Ngoài thị trường VPN truyền thống, các dự án dVPN trong crypto cũng đang bắt đầu xây dựng và phát triển. Anh em cùng mình điểm qua một số cái tên nổi bật ngay dưới đây nhé!
Một số dự án điển hình
Orchid Protocol (OXT)
Orchid là dự án xây dựng trên Ethereum, cung cấp dịch vụ VPN phi tập trung, cho phép người dùng mua băng thông từ một nhóm các nhà cung cấp dịch vụ trên toàn cầu.
Cách thức hoạt động
- Trước tiên, người dùng cần tải ứng dụng Orchid rồi tham gia vào Orchid Market.
- Tiếp theo, người dùng mua băng thông từ các tổ chức bán băng thông, các tổ chức này giúp đảm bảo sự an toàn và ẩn danh khi truy cập Internet của người dùng với vai trò là một VPN.
- Các băng thông được bán bằng Ochird Token, người dùng có thể truy cập Internet thông qua VPN sau khi hoàn tất việc mua băng thông.
Ví dụ: Khi bạn đăng nhập vào mạng xã hội như Facebook, nếu bật Orchid, Facebook không thể dò ra địa chỉ IP và vị trí thực của bạn dù vẫn biết bạn là ai.
Trong quá trình truy cập Internet, Orchid cho phép liên kết nhiều node với nhau giúp VPN không thể thu thập thông tin người dùng một cách đầy đủ.
OXT là mã token của Orchid. OXT được sử dụng với các mục đích chính:
- Những bên cung cấp băng thông sẽ phải đặt cọc một lượng OXT nhất định để vận hành các Orchid Node. Càng nhiều OXT đặt cọc, bên cung cấp dịch vụ có thể nhận được nhiều hơn các phần thưởng trong mạng.
- Người dùng có thể sử dụng OXT để thanh toán khi sử dụng dịch vụ.
Sentinel (DVPN)
Sentinel là dự án Decentralized VPN được xây dựng trên hệ sinh thái Cosmos. Sentinel cho phép các nhà cung cấp dịch vụ lẫn các cá nhân có băng thông không sử dụng có thể tham gia kiếm tiền thông qua việc trở thành thợ đào trên mạng chia sẻ băng thông của Sentinel.
Mô hình hoạt động của Sentinel dựa trên việc chia sẻ và đồng bộ dữ liệu trong mạng. Tất cả các dVPN được xây dựng trên Sentinel sử dụng băng thông được chia sẻ của cộng đồng máy chủ lưu trữ nút dVPN toàn cầu của Sentinel, được bao gồm bởi dung lượng hiện có sẵn. Mỗi dVPN mới sẽ được xây dựng dựa trên Sentinel sẽ giúp tái chế ngày càng nhiều băng thông, đồng thời giảm chi phí cho người tiêu dùng.
DVPN là native token của dự án, với 3 tính năng chính:
- Quản trị
- Staking để tham gia cung cấp băng thông, nhận về phần thưởng
- Thanh toán cho các dịch vụ
Boring Protocol (BOP)
Boring Protocol là dịch vụ dVPN được xây dựng trên Solana. Khác với Orchid và Sentinel, Boring hoạt động dựa trên phần cứng.
Cách hoạt động cơ bản của Boring Protocol: Các nhà cung cấp băng thông sẽ đặt cọc token BOP (token quản trị).
Các nhà cung cấp bán băng thông và đặt cọc BOP để lưu lượng truy cập của người dùng mạng được chuyển hướng đến nút của họ. Khi kết nối mạng được đảm bảo vận hành và duy trì ổn định, các nhà cung cấp sẽ được thưởng một tỷ lệ toke BOP nhất định.
Nhận xét
Việc kết hợp giữa cung cấp VPN và công nghệ blockchain là một bước tiến lớn, có thể làm thay đổi cách mà ngành dịch vụ VPN đang hoạt động. Ưu điểm lớn nhất của các dự án dVPN là đảm bảo thực sự tính “bí mật” trong hành động và dữ liệu của người dùng, điều mà các công ty truyền thống chưa thực hiện được.
Tuy nhiên, rào cản lớn đối với các dự án này cũng khá nhiều:
Sự cạnh tranh
Là các dự án sinh sau đẻ muộn và chỉ giới hạn trong thị trường crypto, việc phải bỏ nguồn lực lớn để marketing, giáo dục người dùng và thu hút người dùng là cả một chặng đường dài, nhất là khi không phải ai cũng hiểu biết và thao tác quen với các loại ví hay giao dịch crypto.
Tính kinh tế trong dự án
Đa phần các token trong dạng dự án dVPN có khá ít bull-case. Bull-case duy nhất là khi nhiều khách hàng sử dụng dịch vụ hơn => nhiều bên cung cấp mua token và staking hơn. Tuy nhiên, trước khi thu hút khách hàng, các bên cung cấp cần staking trước và phải đủ lượng băng thông. Đây là trở ngại khá lớn.
Hiện tại, các dự án dVPN trên crypto còn khá nhiều hạn chế. Tuy vậy, đây cũng sẽ là cơ hội để chúng ta tiếp tục research và đầu tư các dự án tốt khi còn “rẻ”. Ý kiến của anh em về dVPN như thế nào? Để lại comment để cùng thảo luận nhé!
Poseidon
Xem thêm các bài viết khác của tác giả Poseidon:
