Thanh khoản là thành phần quan trọng nhất của bất kỳ thị trường nào, từ kinh doanh đến tài chính. Đây đồng thời là vấn đề mà các traders, investors hoặc các sàn giao dịch trong thị trường tiền điển tử quan tâm nhất hiện tại. Vậy thanh khoản là gì? Các yếu tổ ảnh hưởng tới tính thanh khoản? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu thông qua bài viết này nhé!
Thanh khoản là gì?
Vậy tính thanh khoản là gì?
Thanh khoản hay còn gọi bằng thuật ngữ: Liquidity (tiếng Anh) là một khái niệm dùng để chỉ mức độ lưu động, linh hoạt hoạt hay “khả năng lỏng hóa” của một sản phẩm hay tài sản bất kỳ trên thị trường có thể được mua bán nhưng không ảnh hưởng quá nhiều tới giá bán của sản phẩm.
Nhìn một cách đơn giản: Thanh khoản hay Liquidity là khả năng giao dịch và chuyển đổi tiền của một tài sản cụ thể trong bất kỳ thị trường nào, đối với tiền điện tử thì là các token.
Thanh khoản thị trường là gì
Tính thanh khoản của thị trường đề cập đến mức độ minh bạch và ổn định của thị trường đó. Chẳng hạn như thị trường chứng khoán hay bất động sản cho phép các tài sản trong nó được trao đổi; tức mua hoặc bán một cách rõ ràng, công khai. Ngoài ra, đối với một sàn giao dịch lớn như chứng khoán; các khối lượng giao dịch thường không bị chi phối bởi tỷ lệ mua bán. Do đó sự cách biệt giữa giá chào mua và giá chào bán tương đối nhỏ.
Nhờ yếu tố này, các nhà đầu tư sẽ giảm bớt được tình trạng phải bán nhanh tài sản dù chưa kịp thu về một khoản lợi nhuận nào đó.
Đối với thị trường, khi chênh lệch giữa giá chào mua và chào bán tăng lên, thị trường sẽ trở nên kém thanh khoản hơn. Trên thực tế, tính thanh khoản của thị trường chẳng hạn như thị trường phái sinh; hợp đồng, tiền tệ, hàng hóa sẽ phụ thuộc vào quy mô hoặc số lượng sàn giao dịch.
Khi nào thì một thị trường có tính thanh khoản cao?
Một thị trường có tính thanh khoản cao có nghĩa là lượng cung cầu đối với một tài sản được đánh giá là cao và có xu hướng tăng lên. Bên cạnh đó, bạn sẽ luôn tìm được seller và supplier, người mua và người bán tài sản đó.
Cách đo lường tính thanh khoản
Tỉ lệ hiện tại
Tỷ lệ này được đo lường bằng hai đơn vị là tài sản lưu động so với nợ ngắn hạn.
Công thức: Tỷ lệ hiện tại = Tài sản ngắn hạn/Nợ ngắn hạn
Tỷ lệ nhanh
Tỷ lệ này không bao gồm hàng tồn kho và các tài sản không có tính thanh khoản cao như tiền mặt hoặc các khoản tương đương tiền mặt. Ngoài ra, các khoản đầu tư và khoản thu đều ngắn hạn.
Công thức: Tỷ lệ nhanh = (Tiền/ khoản tương đương tiền + Đầu tư ngắn hạn + Các khoản thu)/Nợ ngắn hạn.
Tỷ lệ tiền mặt
Đây được xem là tỷ lệ chính xác nhất trong các tỷ lệ thanh khoản. Nó có tác dụng đánh giá khả năng duy trì giá trị của một đơn vị tài sản trong trường hợp xấu nhất.
Công thức: Tỷ lệ tiền mặt = (Tiền/các khoản tương đương tiền + Đầu tư ngắn hạn)/ Nợ ngắn hạn
Khả năng tài chính của doanh nghiệp nhìn từ tỷ lệ tính thanh khoản
Tính thanh khoản được xem là yếu tố then chốt trong quyết định của các nhà đầu tư giữa việc lựa chọn cổ phiếu; trái phiếu của một doanh nghiệp nào đó. Hệ số thanh khoản càng cao tức là nền tảng tài chính của doanh nghiệp càng vững chắc. Ngược lại, tỷ lệ thanh khoản thấp cho thấy công ty có khả năng vỡ nợ cao hơn, nhất là khi nền kinh tế gặp biến động như suy thoái.
Người ta thường dùng số 1 làm mốc để phân định tình trạng của doanh nghiệp.
- Khi tỷ lệ >1: Tài sản lưu động > nợ ngắn hạn
- Khi tỷ lệ <1: Nợ ngắn hạn > tài sản lưu động. Công ty này nhiều khả năng không thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính.
- Khi tỷ lệ = 1: Tài sản lưu động = nợ ngắn hạn
Một lưu ý là chúng ta sẽ chỉ so sánh điểm thanh khoản của các công ty hoạt động trong cùng một phân khúc ngành. Bởi mỗi ngành nghề khác nhau sẽ có các yêu cầu về tài sản và nợ khác nhau. Các nhà đầu tư có thể tìm thấy tỷ lệ thanh khoản trong báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm của công ty.
Xếp loại tính thanh khoản của các tài sản trên thị trường
- Tiền mặt
- Ngoại tệ
- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
- Trái phiếu chính phủ
- Trái phiếu công ty
- Cổ phiếu
- Hàng hóa
- Bất động sản, địa ốc
- Các tác phẩm nghệ thuật
- Doanh nghiệp tư nhân
Trong tất cả các loại tài sản, tiền mặt được coi là có tính thanh khoản cao nhất. Vì nó có thể chuyển đổi thành các tài sản khác mà không gặp khó khăn hay mất thời gian. Trái lại, các tài sản hữu hình như bất động sản; đồ mỹ nghệ, đồ nội thất, đồ cổ sưu tầm lại có tính thanh khoản tương đối thấp.
Tính thanh khoản của một số loại tài sản
Tiền mặt
Như đã nói ở trên, tiền mặt là tài sản có tính thanh khoản cao nhất. Loại tài sản này không yêu cầu bất kỳ một sự chuyển đổi nào; cũng như luôn duy trì được giá trị của nó. Để ví dụ về tính thanh khoản cao nhất của tiền mặt, bạn có thể liên tưởng đến tài khoản tiết kiệm, vì bạn sẽ luôn dễ dàng rút tiền từ các ngân hàng hoặc máy ATM.
Chứng khoán
Bạn biết đấy, chứng khoán bao gồm các tài sản như cổ phiếu, trái phiếu, trái phiếu kho bạc. Những tài sản này cũng được biết đến trong việc dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt. Tuy nhiên, thời gian bạn có thể chuyển đổi cũng như giá trị bạn nhận được không cố định, nó phụ thuộc vào từng loại chứng khoán.
Tài sản cố định
Đặc điểm của tài sản cố định là sự dài hạn. Chúng là những khoản đầu tư về lâu về dài, chẳng hạn như xe, bất động sản. Chúng mang giá trị sử dụng trước khi trở thành một công cụ chuyển đổi thành tiền mặt. Trong các loại tài sản, tính thanh khoản của tài sản cố định được cho là thấp nhất. Bạn có thể thấy tỷ lệ rất thấp đó thông qua việc chúng ta sẽ có thể mất đi một số tiền nếu bán một ngôi nhà trước thời điểm mà người trả giá cao hơn xuất hiện.
Tầm quan trọng của tính thanh khoản
Tài sản lưu động, tức những tài sản có tính thanh khoản cao chính là phao cứu sinh đầu tiên trong thời điểm xảy ra biến cố. Tính thanh khoản tỉ lệ thuận với “sức khỏe tài chính” của một doanh nghiệp hoặc một cá nhân. Chẳng hạn như, trong điều kiện kinh tế bình thường, một công ty hàng tháng phải chi trả một khoản nợ 100 triệu VNĐ.
Sẽ không mấy khó khăn nếu họ thu nhận lợi nhuận từ việc bán sản phẩm của công ty. Tuy nhiên, khi khủng hoảng xảy ra, công ty khó có đủ số tiền để trả nợ. Lúc này, các tài sản có tính thanh khoản thấp, mất thời gian chuyển đổi có thể khiến công ty phá sản. Ngược lại, nếu họ có sẵn tiền mặt khoảng 200 triệu; hoặc các tài sản lưu động có thời gian chuyển đổi ngắn, tức khả năng thanh khoản cao, nguy cơ trên có thể tránh được lâu dài hơn.
Tương tự, một cá nhân sở hữu các tài sản có tính thanh khoản cao. Họ có thể chi trả các khoản nợ hoặc các khoản cần chi tiêu một cách nhanh chóng; giảm bớt khoản lỗ khi chuyển đổi các tài sản khác sang tiền mặt. Đó là lý do tại sao các traders cần phải thấu hiểu tính thanh khoản của các loại tài sản mà họ đang sở hữu.
Đa dạng hóa danh mục tài sản
Đối với các traders, việc sở hữu nhiều loại tài sản khác nhau là cần thiết. Tiền mặt có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian khi giải quyết các khoản nợ. Tuy nhiên, tiền mặt sẽ bị giảm giá trị khi lạm phát diễn ra. Để khắc phục tình trạng này, việc sở hữu cổ phiếu, trái phiếu và hàng hóa là một phương cách thông minh.
Hiện nay, các loại hàng hóa được đầu tư nhiều là những kim loại quý như vàng, bạc; bạch kim và đặc biệt là kim cương. Những mặt hàng này được ưa chuộng bởi chúng được sử dụng rộng rãi; cũng như khó có khả năng mất giá.
Ví dụ thực tế về tính thanh khoản
Ví dụ một tài sản thanh khoản cao ngoài đời thực, đó là vàng, bạn có thể mua bán vàng ở bất cứ nơi nào, không hẳn là cửa hàng mua bán vàng. Lý do vàng có thanh khoản cao là do sự quý giá, khả năng chấp nhận của mọi người cao.
Một ví dụ khác, chính là tiền mặt. Nếu bạn để ý, chúng ta mỗi ngày luôn “mua bán” tiền, bằng cách đổi với những thứ khác. Do đó, tiền mặt là một tài sản có tính thanh khoản cực cao.
Một số tài sản không có tính thanh khoản, hoặc tính thanh khoản rất thấp có thể kể đến như: bất động sản, đồ cổ, đồ nội thất, tranh ảnh nghệ thuật,…
Bản chất của tính thanh khoản
Bản chất của thanh khoản là sự đánh đổi giữa tốc độ mua bán và mức giá có thể mua bán.
- Với đồng coin hay bất kỳ tài sản nào khác có thanh khoản tốt, sự đánh đổi này sẽ rất thấp. Điều này có nghĩa rằng, khi bạn thực hiện mua hoặc bán nhanh với khối lượng lớn sẽ không khiến giá của đồng coin hay tài sản đó bị ảnh hưởng nhiều.
- Ngược lại, sự đánh đổi này sẽ cao hơn với những đồng coin hay tài sản có tính thanh khoản kém.
Tầm quan trọng của Liquidity
Thanh khoản luôn là một vấn đề rất quan trọng và luôn được nhà đầu tư xem xét rất kỹ trước khi đầu tư trong bất kỳ thị trường nào. Đặc biệt, trong thị trường mới nổi như tiền điện tử, thanh khoản luôn là một vấn đề gây đau đầu cho nhiều nhà đầu tư sở hữu vốn lớn muốn vào thị trường.
Vì thanh khoản gây ảnh hưởng lên giá, dẫn đến có sự chênh lệch giữa lợi nhuận dự kiến và lợi nhuận thực tế của loại tiền điện tử đó.
Bên cạnh đó, tính thanh khoản của một tài sản sẽ có ảnh hưởng đến thị trường như:
Thanh khoản của tài sản sẽ giúp đẩy nhanh giao dịch
Các token hay tài sản thanh khoản sẽ làm giảm thời gian để tìm người mua, người bán sản phẩm xuống rất nhiều lần.
Thanh khoản giúp đơn giản hóa quá trình bán hàng
Bạn có thể dễ dàng tìm thấy người mua các token có tính thanh khoản hơn những token không có tính thanh khoản. Lý do rất đơn giản, bạn có thể bán cho họ nhanh, họ cũng có thể bán cho người khác nhanh. Tuy nhiên, không phải bạn không nên sở hữu những token không có tính thanh khoản. Nhưng hiển nhiên, việc giữ tiền và token có tính thanh khoản cao sẽ an toàn hơn những token và tài sản có tính thanh khoản thấp.
Tài sản có tính thanh khoản sẽ duy trì được giá trị của chúng
Không giống với những tài sản không có tính thanh khoản, những tài sản có tính thanh khoản sẽ giữ nguyên giá trị của chúng ở một mức độ nào đó để trao đổi chúng với nhau.
Các yếu tố chính ảnh hưởng đến việc thanh khoản trong thị trường tiền điện tử
Mức độ phổ biến của dự án
Yếu tố này thể hiện được sự quan tâm của cộng đồng dành cho đồng coin là nhiều hay ít. Thông thường, một đồng coin càng phổ biến, thì càng được nhiều người giao dịch.
Có thể lấy ví dụ với top 10 đồng có vốn hóa lớn nhất hiện tại, thì đã có 5/10 đồng nằm cũng nằm trong top 10 có khối lượng giao dịch lớn nhất trong 24h.
Độ hype của cộng đồng
Thật ra yếu tố này cũng chỉ ra một phần sự quan tâm từ các nhà đầu tư như trên, nhưng có điều đôi khi sẽ nằm ở các tài sản không phổ biến.
Mức độ uy tín của dự án
Không phải dự án nào uy tín cũng có thanh khoản cao, nhưng đa phần, các dự án có độ uy tín lớn thì thanh khoản cũng sẽ dồi dào.
Điều này khá dễ hiểu, bởi vì nếu một dự án làm việc nghiêm túc, cộng đồng cũng sẽ dành nhiều sự quan tâm hơn cho họ.
Cách kiểm tra tính khoản của token
Từ các ví dụ trên, bạn cũng hiểu rõ rằng tính thanh khoản là một yếu tố có ảnh hưởng lớn đến quyết định giao dịch. Vì nó thể hiện mức độ dễ dàng mua/bán, vào/ra một đồng coin bất kỳ nào đó.
Vậy trước khi quyết định giao dịch một đồng coin nào đó, bạn cần kiểm tra mức độ thanh khoản của đồng coin đấy bằng cách kiểm tra 3 yếu tố sau:
- Khối lượng giao dịch trong 24 giờ.
- Độ sâu của Order Book.
- Độ chênh lệch giữa giá bid-ask.
Volume giao dịch trong 24 giờ
Volume giao dịch cho ta thấy mức độ thanh khoản của thị trường và dữ liệu về khối lượng giao dịch trong quá khứ. Đây cũng là một thông tin để dự đoán hành vi giá trong tương lai.
bạn có thể sử dụng Coinmarketcap, CoinGecko để kiểm tra khối lượng giao dịch trong vòng 24 giờ qua của đồng coin mà mình muốn giao dịch.
Hãy nhớ rằng đây là tổng khối lượng giao dịch, nên bạn phải xem đồng coin đó đang được giao dịch nhiều nhất trên sàn nào, và sàn giao dịch đó có nằm trong diện fake volume hay wash trading hay không. Nếu nằm trong diện này bạn rất khó để giao dịch nhanh chóng vì đa số là bot giao dịch
Order Book Depth
Sau khi chọn được một sàn có volume giao dịch thật, bạn phải kiểm tra độ sâu của Order Book trên sàn giao dịch của đồng coin ấy.
Điều này giúp cho việc ước lượng mức độ thanh khoản nếu giao dịch tức thì với khối lượng bạn mong muốn.
Ví dụ: bạn muốn bán 100,000 đồng A ở mức giá $0.1 và Buy Order Book Depth của đồng A thể hiện rằng:
- Ở mức giá $0.1 chỉ có $40,000 đồng A.
- Ở mức giá $0.09 có thêm 60,000 đồng A nữa.
Từ đó bạn tự ước lượng được độ chênh lệch nếu đánh đổi thanh khoản với tốc độ giao dịch.
Bid-Ask Spread
Bid-Ask Spread thể hiện sự chênh lệch giữa lệnh mua và lệnh bán gần nhất thể hiện ở order book. Nếu Bid-Ask Spread càng cao thể hiện độ thanh khoản của đồng coin đó rất thấp và ngược lại.
Tổng kết
Bạn nên đưa ra quyết định đầu tư số tiền lớn vào bất kỳ tài sản gì (bao gồm tiền điện tử) sau khi tìm hiểu về tính thanh khoản của dự án đó để hạn chế mức rủi ro và chi phí để tối ưu dòng vốn của bản thân. Hãy thử nghĩ tới nếu bạn mua một token mà mất tới 5-10% chênh lệch giá thì token đó rất nguy hiểm khi đầu tư. Tuy nhiên, nếu bạn đã nhận định token hay tài sản đó là một sự tiềm năng đáng để đầu tư thì hãy quản lý vốn bằng cách chia nhỏ lệnh để hạn chế mức rủi ro nhất có thể.
Nhìn chung, tính thanh khoản là yếu tố cực kỳ quan trọng trong bất kỳ thị trường nào. Nếu không có thanh khoản thì bất kỳ tài sản hay tiền kỹ thuật số đều khó phát triển.
