CPI là gì? Tầm ảnh hưởng của chỉ số CPI lên thị trường crypto

Nếu bạn là một nhà đầu tư lâu năm trong thị trường Web3, chắc hẳn bạn đã từng nghe hoặc biết đến CPI ít nhất một lần. Chỉ số này không chỉ quan trọng đối với các nhà kinh tế và chính trị gia mà còn có ảnh hưởng đáng kể đến thị trường crypto. Vậy CPI là gì? Hãy cùng Coin68 tìm hiểu về tầm ảnh hưởng của chỉ số CPI lên thị trường crypto qua bài viết dưới đây nhé!

CPI là gì? Tầm ảnh hưởng của chỉ số CPI lên thị trường crypto

Chỉ số CPI là gì?

Chỉ số CPI (Consumer Price Index), hay còn gọi là "chỉ số giá tiêu dùng", là một thước đo phản ánh sự thay đổi của giá cả hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng phải trả hàng tháng. Chỉ số này được biểu thị bằng tỷ lệ phần trăm (để thể hiện tỷ lệ thay đổi so với kỳ trước) và được tính toán dựa trên giá của một "giỏ" hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng đại diện, bao gồm rất nhiều mặt hàng thiết yếu trong đời sống như thực phẩm, nhà ở, giao thông, y tế và giáo dục.

Đối với các quốc gia có nền kinh tế lớn như Mỹ, CPI là một chỉ số quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của đồng USD và từ đó tác động đến mức độ lạm phát. Vì vậy, trong các đề xuất kinh tế của các nhà lập pháp, CPI thường được đề cập để dự báo hoặc cảnh báo về lạm phát.

CPI không chỉ cung cấp thông tin về sự thay đổi của giá cả chung trong nền kinh tế mà còn cảnh báo về sự biến động của giá bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Các nhà kinh tế có thể sử dụng CPI để đánh giá hiệu quả của các chính sách kinh tế. Khi CPI tăng, điều này nghĩa là mức giá trung bình tăng và ngược lại.

Ngoài ra, CPI còn đóng vai trò quan trọng trong các quyết sách kinh tế của một quốc gia. Bằng cách theo dõi sự biến động của giá cả, chính phủ có thể điều chỉnh và đề xuất các chính sách kinh tế nhằm giảm rủi ro như lạm phát cao hoặc khủng hoảng kinh tế.

CPI thường được theo dõi cùng với chỉ số tăng trưởng GDP vì tiêu dùng đóng góp quan trọng vào GDP. CPI cũng được sử dụng để đánh giá sức mua của đồng tiền. Khi mức giá tăng, giá trị của tiền giảm và người dân thường tìm cách tích lũy tài sản như vàng hoặc ngoại tệ để bảo vệ giá trị tài sản của mình.

Cách tính chỉ số CPI

- Bước 1: Xác định giỏ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Bước này liên quan đến việc lựa chọn các mặt hàng và dịch vụ tiêu biểu mà người tiêu dùng thường xuyên mua sắm. Ví dụ: thực phẩm, nhà ở, giao thông, y tế, giáo dục. Phạm vi và mục tiêu của chỉ số CPI sẽ quyết định đến việc lựa chọn mặt hàng và dịch vụ nào. 

- Bước 2: Thu thập dữ liệu về giá. Cần thu thập thông tin về giá của từng mặt hàng và dịch vụ đã được xác định trong giỏ hàng tiêu dùng. Việc thu thập dữ liệu này cần được thực hiện định kỳ theo thời gian, chẳng hạn như hàng tháng hoặc hàng quý, để theo dõi sự thay đổi của giá cả.

- Bước 3: Xác định trọng số. Mỗi mặt hàng hoặc dịch vụ trong giỏ hàng tiêu dùng sẽ được gán một trọng số, phản ánh mức độ quan trọng của chúng đối với chi tiêu của người tiêu dùng. Trọng số thường được xác định dựa trên tỷ lệ chi tiêu của người tiêu dùng cho mặt hàng hoặc dịch vụ đó trong tổng chi tiêu tiêu dùng.

Ví dụ: Nếu thực phẩm chiếm 30% tổng chi tiêu hàng tháng, thì trọng số cho thực phẩm là 0,3.

- Bước 4: Chọn năm cơ sở. Chọn một năm làm năm cơ sở để so sánh giá cả.

- Bước 5: Tính toán chi phí của giỏ hàng hóa. Nhân trọng số của mỗi sản phẩm với giá cả tương ứng, sau đó cộng tổng chi phí của tất cả các sản phẩm trong giỏ hàng lại với nhau. Thực hiện việc này cho cả năm hiện tại và năm cơ sở.

- Bước 6: Áp dụng công thức tính CPI.

Công thức tính CPI

Ví dụ: Giả sử bạn muốn tính CPI năm 2023 so với năm cơ sở là 2022. Giả sử giỏ hàng hóa bao gồm 3 mặt hàng:

• Thực phẩm (trọng số 0,4)

• Nhà ở (trọng số 0,3)

• Giao thông (trọng số 0,3)

Tính CPI năm 2023: 

CPI (2023) = [(150 * 0.4) + (190 * 0.3) + (55 * 0.3)] / [(100 * 0.4) + (200 * 0.3) + (50 * 0.3)] * 100 = 118,33

Kết quả: CPI năm 2023 là 118,33, có nghĩa là giá cả hàng hóa và dịch vụ đã tăng trung bình 18,33% so với năm 2022.

CPI được biểu thị dưới dạng phần trăm để thể hiện tỷ lệ thay đổi giá cả so với kỳ cơ sở, nhưng kết quả tính toán CPI là một con số, đại diện cho tỷ lệ giữa chi phí giỏ hàng ở kỳ hiện tại và kỳ cơ sở.

Lưu ý: Cách tính toán trên chỉ là một ví dụ đơn giản. Trong thực tế, việc tính toán CPI phức tạp hơn nhiều và đòi hỏi phải thu thập và xử lý một lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau.

Mối liên hệ của CPI và lạm phát

Chỉ số CPI có tác động trực tiếp đến lạm phát, phản ánh sức mạnh của đồng tiền quốc gia so với giá cả chung của hàng hóa. Khi lạm phát tăng, người dân phải chi nhiều tiền hơn để mua cùng một lượng hàng hóa.

Công thức tính lạm phát dựa trên CPI như sau:

Công thức tính lạm phát dựa trên CPI

Trong đó:

• CPI 2 là chỉ số giá tiêu dùng của chu kỳ hiện tại.

• CPI 1 là chỉ số giá tiêu dùng của chu kỳ trước.

Dựa vào công thức trên, ta có thể xác định lạm phát hoặc giảm phát dựa vào CPI:

• Nếu kết quả là dương và cao hơn tháng/năm trước, tức là CPI đã tăng, dẫn đến lạm phát.

• Nếu kết quả là âm, tức là CPI đã giảm và thấp hơn tháng/năm trước, dẫn đến giảm phát.

Vì CPI ảnh hưởng trực tiếp đến lạm phát, nên các quốc gia rất nhạy cảm với những biến động của CPI và thường đưa ra các biện pháp để kiểm soát lạm phát khi CPI tăng cao.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của toàn bộ người tiêu dùng thành thị tại Mỹ từ năm 1992 đến năm 2023

Ví dụ: Giả sử CPI năm 2023 tại Mỹ là 304,7 và CPI năm 2022 là 292,66 (Nguồn: Statista). Tỷ lệ lạm phát tháng 12 năm 2023 sẽ được tính toán như sau:

Tỷ lệ lạm phát (%) = (304,7 - 292,66) / 292,66 * 100 = 4,11%

Lưu ý:

• CPI được công bố theo tháng, quý và năm. Bạn có thể sử dụng các công thức trên để tính tỷ lệ lạm phát cho từng chu kỳ mong muốn.

• Tỷ lệ lạm phát có thể được tính toán cho toàn bộ nền kinh tế hoặc cho các nhóm hàng hóa và dịch vụ cụ thể.

Ảnh hưởng của CPI đến thị trường crypto

CPI tác động lên thị trường tiền mã hóa, đặc biệt là giá Bitcoin, một cách gián tiếp thông qua các thông báo của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) về lãi suất. Trước mỗi kỳ công bố CPI của Fed, thị trường thường sử dụng dự báo CPI như một thước đo để dự đoán chuyển động dòng tiền. Thị trường thường phản ứng theo 3 kịch bản chính trước thông báo CPI của Fed, mỗi kịch bản đều có tác động khác nhau đến giá Bitcoin.

Ảnh hưởng của CPI đến thị trường crypto

- CPI thấp hơn dự đoán: Giá Bitcoin có xu hướng tăng, ngay cả khi không có cơ sở để tin rằng Fed sẽ tăng lãi suất. Điều này xảy ra do tâm lý hứng khởi và thông tin về khả năng Fed giữ nguyên hoặc giảm nhẹ lãi suất, thu hút dòng tiền quay trở lại thị trường.

- CPI cao hơn dự đoán: Giá Bitcoin có xu hướng giảm do Fed có cơ sở để tăng lãi suất, hút dòng tiền ra khỏi thị trường rủi ro như tiền mã hóa.

- CPI thấp hơn dự đoán đáng kể: Giá Bitcoin có xu hướng tăng mạnh do Fed có thể giữ nguyên hoặc giảm lãi suất, thúc đẩy dòng tiền chảy vào thị trường rủi ro.

Tác động của CPI đến thị trường crypto chủ yếu là trong ngắn hạn. Để có cái nhìn khách quan hơn về xu hướng dài hạn, cần kết hợp CPI với các chỉ số khác như chính sách lãi suất của Fed, sự phát triển của DeFi, xu hướng của Bitcoin và nhiều yếu tố khác.

Những hạn chế của chỉ số CPI

Tuy được sử dụng và tin dùng một cách rộng rãi nhưng CPI lại có một số hạn chế nhất định như sau:

- Không phản ánh sự thay đổi của giá cả quốc tế: CPI tính toán giá cả của các mặt hàng tiêu dùng trên thị trường nội địa, nhưng không phản ánh sự thay đổi của giá cả quốc tế. Khi giá cả quốc tế thay đổi, các mặt hàng nhập khẩu và xuất khẩu cũng sẽ thay đổi theo, điều này có thể ảnh hưởng đến chỉ số CPI.

- Không phản ánh khả năng sản xuất của một đất nước: CPI đo lường sự thay đổi giá cả, nhưng không đánh giá chất lượng sản phẩm. Mặc dù giá cả của một sản phẩm có thể giảm xuống, nhưng chất lượng của sản phẩm đó có thể giảm đi và ngược lại.

- Không thể hiện được sự khác biệt giữa các nhóm dân số: CPI tính toán dựa trên giá trung bình của tất cả các mặt hàng tiêu dùng, không phân biệt giữa người giàu và người nghèo hoặc giữa các khu vực địa lý.

Tổng kết

Hy vọng với bài viết trên, Coin68 đã giúp người dùng hiểu rõ hơn về CPI và cách tính cũng như những ảnh hưởng của nó đến thị trường crypto. Chỉ số CPI là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đo lường mức độ lạm phát trong một nền kinh tế. Do đó, việc theo dõi và đánh giá CPI là cực kỳ quan trọng để hiểu tình hình kinh tế và dự đoán xu hướng lạm phát.

Lưu ý: Coin68 không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn. Chúc các bạn thành công và kiếm được thật nhiều lợi nhuận từ thị trường tiềm năng này.